Τέτοιο απαξιωτικό τέλος για την τόσο διαφημισμένη στη Δύση και τόσο γενναιόδωρα χρηματοδοτημένη από αυτήν «πορτοκαλί επανάσταση» της Ουκρανίας, δεν φανταζόταν ούτε ο πιο άσπονδος εχθρός της. Δεν είναι μόνο ότι ο απατεώνας «ήρωας» Βίκτορ Γιούστσενκο, που έγινε πρόεδρος, αποδείχθηκε τόσο απερίγραπτα ανίκανος, ώστε στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών πήρε... 5% και ήρθε πέμπτος! Ακόμη σημαντικότερο από πολιτική σκοπιά είναι ότι η Γιούλια Τιμοσένκο, μαζί με την οποία αποτελούσαν το ηγετικό δίδυμο της «πορτοκαλί επανάστασης», διεκδικεί την ερχόμενη Κυριακή στο δεύτερο γύρο την ουκρανική προεδρία ως στενή σύμμαχος της... Μόσχας!
Με δεδομένο ότι ο αντίπαλός της στο δεύτερο γύρο είναι ο κατεξοχήν ρωσόφιλος Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο οποίος μάλιστα προηγήθηκε της Τιμοσένκο κατά δέκα ολόκληρες εκατοστιαίες μονάδες, ο βέβαιος νικητής αυτών των ουκρανικών εκλογών είναι η... Ρωσία!
Η Ουκρανία, σε αντίθεση με τις βαλτικές ή τις κεντροευρωπαϊκές χώρες, είναι πολύ μεγαλύτερη, καθώς έχει 50 εκατομμύρια κατοίκους και βεβαίως πολύ μεγαλύτερη σημασία για τη Ρωσία. Η Ουκρανία υπήρξε η κοιτίδα και ουδέποτε υπήρξε κράτος ανεξάρτητο από τη Ρωσία, πόσο μάλλον εχθρικό προς αυτήν.
Στόχος των Αμερικανών καταρχήν και εν συνεχεία των Ευρωπαίων ήταν με την «πορτοκαλί επανάσταση» να αποσπάσουν την Ουκρανία από τη Ρωσία και να την προσδέσουν στη Δύση. Το 2004 φάνηκε πως θα τα κατάφερναν, καθώς μέσω αλλεπάλληλων εκβιαστικών κινήσεων κατόρθωσαν να επιβάλουν ως πρόεδρο τον Γιούστσενκο.
Το νέο καθεστώς, όμως, αποδείχθηκε ξένο προς την ουκρανική πραγματικότητα και κατέρρευσε τελικά κάτω από το βάρος της δικής του πολιτικής.
«Ο ΓΙΟΥΣΤΣΕΝΚΟ ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ», ΟΜΟΛΟΓΟΥΝ
Πριν ακόμη από τον πρώτο γύρω των προεδρικών εκλογών στις 17 Ιανουαρίου, όλες οι σοβαρές εφημερίδες της Ευρώπης προανήγγειλαν με βαριά καρδιά την επερχόμενη συντριβή του Γιούστσενκο και την οριστική πολιτική ήττα της Δύσης, στην προσπάθειά της να αποσπάσει την Ουκρανία από τη Ρωσία.
«Ουκρανία: ανάμεσα σε οικονομικά ερείπια και πολιτική διχόνοια, έχει χαθεί η αισιοδοξία που υπήρχε πριν από πέντε χρόνια - και αυτές οι προεδρικές εκλογές μπορεί να ξαναφέρουν το Κίεβο πίσω στη Μόσχα» έγραφαν χαρακτηριστικά οι τίτλοι ολοσέλιδης ανάλυσης των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του Λονδίνου.
«Μεγαλύτερη απόσταση από τη Δύση» ήταν ο τίτλος μιας πολύ ενδιαφέρουσας και διεισδυτικής ανάλυσης της γερμανικής «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε», η οποία προχωρούσε σε πολύ ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις, γράφοντας μεταξύ πολλών άλλων:
«Το όραμα του Γιούστσενκο να ενσωματώσει γρήγορα την Ουκρανία στο Ν.Α.Τ.Ο. καταρχήν απέτυχε. Ουδέποτε άλλωστε αυτό το σχέδιο είχε πλειοψηφία στον πληθυσμό. Οι δύο υποψήφιοι με τις μεγαλύτερες πιθανότητες εκλογής, η πρωθυπουργός Τιμοσένκο και ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Γιανουκόβιτς ενταφίασαν σιωπηρά εν τω μεταξύ το σχέδιο αυτό», υπογράμμιζε και συνέχιζε επισημαίνοντας κάτι όντως πρωτοφανές από πολιτική σκοπιά, το οποίο αποτυπώνει την ιδιομορφία της Ουκρανίας: «Μπροστά στα μάτια των εκλογέων συμβαίνει κάτι ανεπανάληπτο. Μια δημοκρατική χώρα της πρώην σοβιετικής σφαίρας εξουσίας αρνείται με την ελεύθερη θέλησή της να αναζητήσει προστασία κάτω από τις φτερούγες των δυτικών στρατιωτικών δομών».
Ο ΑΔΙΣΤΑΚΤΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ
Εύκολες οι παραδοχές στα λόγια, αλλά στην πράξη οι Η.Π.Α. και η Ε.Ε. έκαναν ό,τι μπορούσαν για να κρατήσουν την Ουκρανία, μη διστάζοντας να προσπαθήσουν να προκαλέσουν οικονομικό χάος στη χώρα αυτή, προκειμένου να εξαναγκάσουν την πολιτική ηγεσία της (πέρα από τον Γιούστσενκο φυσικά) να μην επαναπροσεγγίσει τη Ρωσία.
Στην αρχή, οι Αμερικανοί προσπάθησαν να εξαγοράσουν τις συνειδήσεις των Ουκρανών με την εισροή χρημάτων, ώστε να τους δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση ότι πρόσδεση στη Δύση σημαίνει πλούτος και ευημερία.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ουκρανία πενταπλασιάστηκαν (!) κατά τη διάρκεια της τετραετούς προεδρίας του Γιούστσενκο, ώστε να στηριχθεί οικονομικά το νέο καθεστώς.
Μόλις όμως φάνηκε το τελευταίο διάστημα ότι η πρωθυπουργός Γιούλια Τιμοσένκο εγκατέλειπε το στρατόπεδο της δυτικόφιλης «πορτοκαλί επανάστασης» και προσανατολιζόταν προς τη Μόσχα, αδίστακτα και ανενδοίαστα οι Η.Π.Α. και η Ε.Ε. άρχισαν να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από την Ουκρανία. Περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια εγκατέλειψαν τη χώρα - πάρα πολλά χρήματα για μια χώρα όπου ο μέσος μηνιαίος μισθός είναι γύρω στα 160 ευρώ.
Ταυτόχρονα, οι Αμερικανοί άρχισαν ανεπίσημο εμπάργκο στα ουκρανικά προϊόντα. Μόνο πέρυσι οι ουκρανικές εξαγωγές προς τις Η.Π.Α. μειώθηκαν κατά... 90% στο πλαίσιο αυτού του οικονομικού εκβιασμού.
Στο παιχνίδι έβαλε η Ουάσινγκτον και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Τον Οκτώβριο, το Δ.Ν.Τ. αρνήθηκε να χορηγήσει στην Ουκρανία μία δόση ύψους 3,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων από ένα δάνειο συνολικού ύψους 16,4 δισ. δολαρίων που είχε εγκρίνει το φθινόπωρο του 2008, επικαλούμενο υποκριτικά τις «πολιτικές διαμάχες στην Ουκρανία, που εμποδίζουν την υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων».
Τον Δεκέμβριο η ουκρανική κυβέρνηση εξέπεμψε σήμα κινδύνου, ζητώντας κατεπείγουσα οικονομική ενίσχυση από το Δ.Ν.Τ., για να πληρώσει, συν τοις άλλοις, το μηνιαίο λογαριασμό της στη Ρωσία, για να μην διακοπεί η ροή φυσικού αερίου προς τη Δύση μέσω ουκρανικού εδάφους. Το Δ.Ν.Τ. αρνήθηκε και πάλι! Τελικά, κάτι έδωσε στα τέλη Δεκεμβρίου.
Εννοείται ότι μέσα σε αυτό το κλίμα η ουκρανική οικονομία κατέρρευσε: το ουκρανικό Α.Ε.Π. καταβαραθρώθηκε κατά... 15%! Πραγματική οικονομική συμφορά, που σημαίνει πείνα για το λαό της χώρας. Οι πολιτικοί στόχοι του οικονομικού εκβιασμού, όμως, απέτυχαν παταγωδώς, όπως αποδείχθηκε αναντίρρητα από το εκλογικό αποτέλεσμα.
Η ΡΩΣΙΑ ΕΧΕΙ ΗΔΗ ΚΕΡΔΙΣΕΙ ΤΙΣ ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
Η τόσο κραυγαλέα απαξίωση του τέως προέδρου Γιούστσενκο από το ουκρανικό εκλογικό σώμα και η διεξαγωγή του δεύτερου γύρου ανάμεσα στον εκ πεποιθήσεως ρωσόφιλο Γιανουκόβιτς και την από καιροσκοπισμό προσανατολισμένη προς το Κρεμλίνο Τιμοσένκο συνιστούν εξαιρετικά ευχάριστη εξέλιξη για τη Ρωσία.
«Ο ουκρανικός λαός έκανε γνωστό πολύ καθαρά ότι η αντιρωσική πολιτική δεν έχει μέλλον. Αυτή η πολιτική δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες των συμφερόντων της Ουκρανίας», δήλωσε περιχαρής ο Μπορίς Γκριζλόφ, πρόεδρος του Ρωσικού Κοινοβουλίου, της Δούμας.
Η Μόσχα δεν αισθάνεται πια την ανάγκη να διαλέξει ανάμεσα στους δύο υποψήφιους προέδρους, καθώς θεωρεί ότι μπορεί και με τους δύο να καλλιεργήσει εποικοδομητικές σχέσεις. «Και οι δυο τους θα είναι μια πρόκληση για να συμφωνήσει κανείς μαζί τους, αλλά είναι άνθρωποι που εκφράζουν το συμφέρον της Ουκρανίας και αντιλαμβάνονται ότι αυτό το συμφέρον βρίσκεται στην εξισορρόπηση ανάμεσα στη Δύση και στη Ρωσία. Ο Γιούστσενκο δεν το καταλάβαινε αυτό και αυτός είναι ο λόγος που αποδείχθηκε ο ίδιος μια θλιβερή υποσημείωση στην ιστορία της Ουκρανίας», δήλωσε ο Σεργκέι Καραγκάνοφ, επικεφαλής του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής της Ρωσίας.
Ενδεικτικό της πολιτικής ικανοποίησης του Κρεμλίνου είναι το γεγονός ότι τη Δευτέρα έστειλε στο Κίεβο, την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, το Ρώσο πρεσβευτή Μιχαήλ Ζουράμποφ, την αποστολή του οποίου καθυστερούσε επίτηδες η Μόσχα από τον Αύγουστο. Τότε ο Ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ είχε απευθύνει ανοιχτή επιστολή στον Γιούστσενκο, κατηγορώντας τον για αντιρωσισμό, και δεν έστελνε το νέο Ρώσο πρεσβευτή στην Ουκρανία μέχρι να ηττηθεί στις εκλογές ο Γιούστσενκο.
Τώρα που όντως ηττήθηκε, ο Ρώσος πρέσβης εστάλη στο Κίεβο και μάλιστα παρουσίασε τα διαπιστευτήριά του στον Ουκρανό υπουργό Εξωτερικών και όχι στον πρόεδρο Γιούστσενκο. Το γεγονός δε ότι πήγε πριν καν πραγματοποιηθεί ο δεύτερος γύρος και εκλεγεί ο νέος πρόεδρος, δείχνει την εμπιστοσύνη της ρωσικής ηγεσίας και προς τους δύο υποψηφίους, αναφορικά με τη στάση που αναμένεται να τηρήσουν στις ρωσοουκρανικές σχέσεις.
ΤΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗΣ ΕΛΙΤ
Η επικράτηση του Γιανουκόβιτς και της Τιμοσένκο, όπως και η ανάδειξη ως τρίτου υποψηφίου του ζάπλουτου πολιτικού και τραπεζίτη Σεργκέι Τίχιπκο, που πήρε 18% και του οποίου οι ψηφοφόροι θα καθορίσουν σε μεγάλο μέρος ποιος τελικά από τους δύο πρώτους θα επικρατήσει και θα εκλεγεί πρόεδρος, σηματοδοτούν σοβαρές κοινωνικοπολιτικές αλλαγές. Αλλαγές που αφορούν πρωτίστως στην ελίτ της χώρας.
Η Ουκρανία είναι μια χώρα βαθιά διχασμένη, κοινωνικά και πολιτικά. Οι ανατολικές και νότιες περιοχές της χώρας έχουν σχεδόν το 80% της βιομηχανικής παραγωγής της χώρας, κατοικούνται εν πολλοίς από ρωσόφωνο και σίγουρα ρωσόφιλο πληθυσμό και αποτελούν την εκλογική βάση του Γιανουκόβιτς. Οι κεντρικές, βόρειες και δυτικές περιοχές είναι αγροτικές, αντιρωσικές και εκεί βρίσκεται η εκλογική βάση της Τιμοσένκο.
Το 2004 η πολιτική σύγκρουση Γιούστσενκο - Τιμοσένκο από τη μία μεριά και Γιανουκόβιτς από την άλλη ήταν τόσο σφοδρή, που γινόταν ευθέως λόγος ακόμη και για διάσπαση της Ουκρανίας σε δύο κράτη, από τα οποία το ένα θα προσκολλάτο στη Δύση και το άλλο στη Ρωσία.
Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η ουκρανική ελίτ, στον κύριο όγκο της, έχει την οικονομική και πολιτική βάση της στις ανεπτυγμένες, ρωσόφιλες περιοχές. Υποστηρίζει, φυσικά, τον Γιανουκόβιτς. Έχει, όμως, αντιληφθεί ότι πέρα από την αδιαμφισβήτητη ανάγκη διατήρησης καλών σχέσεων με τη Ρωσία, έχει παράλληλα ανάγκη τις διεθνείς αγορές και πρωτίστως την ευρωπαϊκή, για να διαθέτει τα προϊόντα της και έτσι να διατηρήσει την οικονομική ισχύ της.
Η ουκρανική ελίτ συνειδητοποιεί σταδιακά ότι δεν της αρκεί ο έλεγχος της πολιτικής εξουσίας στο Κίεβο για να πλουτίζει παρασιτικά, όπως έκαναν μέχρι τώρα, ασχολούμενοι κυρίως με τη ληστρική ιδιοποίηση του δημόσιου πλούτου.
ΝΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ Ε.Ε., ΟΧΙ ΜΕ ΤΟ Ν.Α.Τ.Ο.
Καθώς ο ουκρανικός καπιταλισμός είναι κυρίως παραγωγικός και όχι παρασιτικός, τύπου χρηματοπιστωτικών αγορών ή προσανατολισμένος μόνο στην παροχή υπηρεσιών, αρχίζει στην οικονομική ελίτ της χώρας να διαμορφώνεται η αντίληψη πως δεν αρκούν οι αγορές της Ρωσίας, χρειάζονται και εκείνες της Ε.Ε. Αρχίζει, λοιπόν, να υποχωρεί η ιδέα της ένταξης της Ουκρανίας σε μια εμπορική ζώνη ελεύθερων συναλλαγών με τη Ρωσία και δεν αποκλείεται πλέον η καλλιέργεια τόσο στενών σχέσεων με την Ε.Ε., ώστε να συζητηθεί μελλοντικά ακόμη και ενδεχόμενη ένταξη σ’ αυτήν. Αντιθέτως, αποκλείεται κάθε σχέση με το Ν.Α.Τ.Ο., καθώς αυτό σημαίνει υπαγωγή της Ουκρανίας στον αντιρωσικό σχεδιασμό των Η.Π.Α.
Η τάση προσέγγισης της Ε.Ε. αποκτά δυναμική πρώτα απ’ όλα στα σχετικά εύπορα και μορφωμένα κοινωνικά στρώματα - δηλαδή στο στρατόπεδο του... Γιανουκόβιτς, του κατεξοχήν ρωσόφιλου! Αυτό επηρεάζει την πολιτική του. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι σε αυτές ακριβώς τις περιοχές εμφανίστηκε το σύνολο σχεδόν της δύναμης του τρίτου υποψηφίου, του Τίχιπκο, που εξέφρασε ακριβώς αυτή την πολιτική σε καθαρή μορφή.
Η Γιούλα Τιμοσένκο, ον κατεξοχήν πολιτικό, με ακόρεστη δίψα για εξουσία, συνειδητοποίησε ότι ήταν αδύνατον να κυβερνήσει την Ουκρανία βασιζόμενη μόνο στις αγροτικές μάζες. Η στροφή της προς τη Μόσχα αντανακλά την προσπάθειά της να προσεταιριστεί πολιτικά ικανό τμήμα της ουκρανικής ελίτ και να εκφράσει αυτή τα συμφέροντά της. Κατά πόσο θα το πετύχει, θα το δούμε την επόμενη Κυριακή.
