Τι σοφίζεται λοιπόν ο άνθρωπος για να παίρνει καινούριο κουράγιο σ΄αυτό τον αδιάκοπο αγώνα που λέγεται ζωή! Σημαδεύει μια ημερομηνία – 31 Δεκεμβρίου – που τελειώνει απλώς ένας χρόνος κι αρχίζει ένας άλλος και τη γεμίζει με όνειρα κι ελπίδες. Φορτώνει στο χρόνο που τελειώνει όλες τις ατυχίες, τις αναποδιές, τις αντιξοότητες της ζωής του και υποδέχεται πανηγυρικά το χρόνο που αρχίζει με ένα σωρό εκδηλώσεις γιορταστικές, σαν Μεσσία που θα του φέρει την υγεία, τη χαρά, την ευτυχία και κάθε λογής αγαθό που επιθυμεί η ψυχή του. Δημιουργήσαμε ακόμα και «τεστ» για να υπολογίζουμε προκαταβολικά το μέγεθος της τύχης που θα μας φέρει ο καινούργιος χρόνος Το νόμισμα της πίτας και τα χαρτιά της τράπουλας. Ακίνδυνο και ανώδυνο το πρώτο τεστ, επικίνδυνο και συνήθως ολέθριο το δεύτερο. Γιατί αν δεν σου πέσει το νόμισμα, δε χάλασε ο κόσμος, ενώ αν χάσεις στα χαρτιά, δεν χάνεις μόνο τις ελπίδες σου για τον καινούργιο χρόνο αλλά και τον μισθό σου…
Δεν περιοριζόμαστε μόνο σε όνειρα και ελπίδες. Συνήθως παίρνουμε και ηρωικές αποφάσεις. Λες λόγου χάρη:
- Λοιπόν. Απ΄ τον καινούργιο χρόνο θα κάνω οικονομίες, τέρμα τα περιττά έξοδα και θα βάζω κάθε μέρα τουλάχιστον 30 ευρώ στην άκρη.
Αλλά την ίδια μέρα, με αφορμή την Πρωτοχρονιά, κάτι δωράκια, κάτι γλυκά, για εορτάζοντες ή μη, ένα «αθώο» φιλικό χαρτάκι στο οποίο μπλέκεσαι και σε ξετινάζουν, πέφτεις έξω στον προϋπολογισμό! Σκέφτεσαι, «δεν πειράζει γιορτές είναι, ας τελειώσουν και μετά αρχίζω τις οικονομίες μου». Την επομένη όμως βλέπεις ότι με τις γιορτές και τα πανηγύρια έχεις ξοδέψει ολόκληρο τον μισθό και το «δώρο», λες «τι οικονομίες να κάνω τώρα, από πού να κόψω και τι να αφήσω» και αναβάλεις την απόφαση αποταμίευσης για τον επόμενο χρόνο!
Άλλος παίρνει απόφαση να κόψει το τσιγάρο. Εφοδιάζεται με τα σχετικά υποκατάστατα, καραμέλες, κομπολογάκια, ξηρούς καρπούς, το κόβει για δύο μέρες, περιφέρεται μέσα κι έξω από το σπίτι ή το γραφείο σαν ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί, έχει νεύρα που δεν μπορεί να ελέγξει, τσακώνεται με τη γυναίκα του, με τα παιδιά του, τρώγεται με φίλους και συνεργάτες και για να του περάσουν τα νεύρα καπνίζει απανωτά μισό πακέτο, αναβάλλοντας το κόψιμο του τσιγάρου επ΄ αόριστον.
Άλλος λέει – κυρίως οι γυναίκες – «πρέπει να ρίξω μερικά κιλά», μου το ‘πε κι ο γιατρός πως είμαι υπέρβαρη και θα με πειράξει το πάχος και στην καρδιά». Αποφασίζει λοιπόν να κάνει δίαιτα, τη βγάζει με γιαουρτάκια και πιλάφια, τρώει ανάλατα και ανοστιές, αλλά το πρώτο Σαββατοκύριακο που καταλήγει με παρέα σε ταβέρνα (ως γνωστόν για τον Έλληνα διασκέδαση σημαίνει ταβέρνα και φαγοπότι τρελό) εκεί του δίνει και καταλαβαίνει. Την άλλη μέρα νέες αποφάσεις: «Από Δευτέρα αρχίζω δίαιτα». Αλλά οι Δευτέρες έρχονται και παρέρχονται και αντί να ρίξει κιλά παίρνει βάρος...
Δεν λείπουν βέβαια κι εκείνοι που έχουν δυνατή θέληση και πραγματοποιούν αυτές τις... ηρωικές αποφάσεις. Αλλά αυτοί είναι λίγοι, ίσως ελάχιστοι κι αυτοί είναι ουσιαστικά οι κερδισμένοι της χρονιάς.
Ανθρώπινες αδυναμίες και ελπίδες για το ξεπέρασμά τους. Άλλος λίγο, άλλος περισσότερο χρησιμοποιούμε τις συμβατικές τομές του χρόνου σαν ευκαιρία για κάποιο καινούργιο ξεκίνημα. Από κάποια Δευτέρα ή από κάποια πρώτη του μήνα αρχίζουμε να μελετάμε πιο συστηματικά, όταν είμαστε νέοι, ή και να αποταμιεύουμε ή να προσέχουμε τη δίαιτά μας, αργότερα. Και βέβαια κάθε καινούργιος χρόνος ήταν πάντα ιδανική ευκαιρία για τις πιο μεγάλες αποφάσεις.
Παράξενη, πολύ παράξενη αυτή η σχέση μας με το χρόνο. Μοιάζει να μας κυνηγάει συνέχεια, κάποτε εμείς να ασφυκτιούμε νιώθοντάς τον «κολλημένο» με την ύπαρξή μας, κάτι σαν σκιά να μας ακολουθεί σε κάθε βήμα, χωρίς να έχουμε την ευκαιρία ή τη δυνατότητα να τον ξεγελάσουμε. Να αποδράσουμε από το ανελέητο κυνηγητό του. Ίσως γι΄αυτό νιώθουμε μέρες σαν κι αυτές, την ανάγκη να γιορτάσουμε.
Μέρες αλλαγής των ετών. Και είναι διαφορετικό από τα γενέθλια. Στις επετείους αυτές από τη γέννησή μας πολλές φορές αισθανόμαστε άβολα, λες και μέσω αυτών πιστοποιείται εκείνη η περίεργη σχέση μας (σχέση θύματος και θύτη) με το χρόνο. Ενώ τώρα στο γύρισμα των ετών, στην είσοδο του νέου χρόνου νιώθουμε σαν να ξεγελάμε το θύτη μας, σαν να τον νικάμε, να τον κερδίζουμε και να τον αφήνουμε, πίσω μας ηττημένο. Κι ας συνηθίζουμε να λέμε «κάθε πέρσι και καλύτερα». Στην ψυχή μας, στις μυστικές και εντελώς προσωπικές πτυχές της σκέψης μας, κρύβαμε και κρύβουμε πάντα μια μικρή ελπίδα: το νέο έτος να μας φέρει περισσότερη χαρά, να μας οδηγήσει πιο κοντά στα όνειρά μας και ίσως να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε κάποιες ανθρώπινες αδυναμίες μας, από τις μικρότερες ως τις μεγαλύτερες.
Είναι αυτό το ιερό δικαίωμα στην ελπίδα που κανείς, μα κανείς στον κόσμο δεν μπορεί να μας το στερήσει.
Οι χρονιάρες αυτές μέρες που περνάμε αποτελούν ίσως την πιο ισχυρή αλληγορία γύρω από το παλιό και το καινούριο. Από τη μια μεριά η νοσταλγική καθήλωση στην τυπολατρεία των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, με τα παραδοσιακά αλλά και τα νέα έθιμα, που κουβαλούν μέσα τους του κόσμου τις μνήμες και τις εικόνες. Κι απ’ την άλλη η ανάγκη της ανανέωσης, η ελπιδοφόρα προσμονή του καινούριου.
Αν είναι δυνατόν να βγούμε από τις γιορτές αυτές ολοκαίνουριοι, με καινούρια μυαλά, θα το κάνουμε. Το ισχυρό αντανακλαστικό του άγνωστου μέλλοντος, μας σπρώχνει σε μια νέα χρονιά, σε νέες δυνατότητες αλλά με συγκρατημένες ελπίδες και καλή μνήμη. Είθε...
