Η οικονομική κρίση σου λέει, σταδιακά μεταλλάσσεται σε κοινωνική. Έρευνα το λέει. Αν και δεν χρειάζεται να γίνει έρευνα για να καταλάβουμε ότι εξαιτίας της μίας κρίσης, μας πιάνει άλλη κρίση. Είναι φυσικό και επόμενο. Λειτουργεί η αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων, η οποία είναι εκ των θεμελιωδών και το αποτέλεσμα είναι ένα ντόμινο αρνητικών επιπτώσεων και εξελίξεων.
Δεν ξέρω αν έχετε προσέξει μια διαφήμιση στην τηλεόραση, η οποία «διαφημίζει» τη φτώχεια και μας προτρέπει να συμπαρασταθούμε στους συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν τον «μπαμπούλα» της φτώχειας. Μια γυναίκα σε ένα σούπερ-μάρκετ, που μετράει το κάθε ευρώ που αγοράζει, και κάποια στιγμή στέκεται ενθουσιασμένη μπροστά σε μια παιδική φορμίτσα. Μπαίνει στον πειρασμό, αφήνει το χέρι της να πιάσει την κρεμάστρα με τη φορμίτσα, την περιεργάζεται και έπειτα κοιτάει με αγωνία το καρτελάκι με την τιμή. Μετά, απογοητευμένη την αφήνει στη θέση της και συνεχίζει ευρώ προς ευρώ το μέτρημα, μπας και ξεφύγει σε τίποτα στα ψώνια. Και στο δρόμο καθώς φεύγει, συναντάει άλλον κατηφή και προβληματισμένο πολίτη, συνταξιούχο, που και κείνος μέσα στο μυαλό του χορεύει με τους αριθμούς και τα ευρώ για να βγάλει πέρα το μήνα.
Πρόκειται πραγματικά για μια «διαφήμιση», η οποία αποπνέει όλη τη θλίψη και την αγωνία ανθρώπων που κινούνται και ζουν γύρω μας προσπαθώντας «στραγγαλισμένοι» από την ανέχεια να επιβιώσουν. Και αν η «φτώχεια», ως γενικό κοινωνικό χαρακτηριστικό, ακόμη και των πιο προηγμένων κοινωνιών, στην περίπτωση της σύγχρονης πραγματικότητας η ανέχεια ή το όριο της φτώχειας τείνει να γίνει όχι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα, αλλά ο κανόνας που αφήνει έξω την εξαίρεση. Και φυσικά, όλη αυτή η κατάσταση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και με την «εθνική κατάθλιψη» που σχολιάζαμε προ ημερών και που άλλη έρευνα κατέδειξε ότι μας διακατέχει σε ένα μεγάλο ποσοστό.
Κάνοντας ένα «προφητικό» θα μπορούσε να πει κανείς - ή απλά ρεαλιστικό - λογοπαίγνιο, κατ’ επανάληψιν από διαφόρους και από τη συγκεκριμένη θέση, το Μνημόνιο έχει συναρτηθεί με το Μνημόσυνο των Ελλήνων πολιτών. Και ως φαίνεται και δείχνουν και οι αριθμοί, η μετάλλαξή του από Μνημόνιο σε Μνημόσυνο όσο πάει και προχωρά.
Βέβαια, η πρώτη δημοσκόπηση που έγινε για τις κοινωνικές συνέπειες του Μνημονίου, έγινε στο νομό Αττικής, αλλά δεν έχει σημασία, τα αποτελέσματά του μπορούν να θεωρηθούν ενδεικτικά. Διότι, παρότι το κόστος ζωής στην πρωτεύουσα είναι γενικά υψηλότερο από την επαρχία, ωστόσο όταν είναι «απαγορευτικά» να ζήσει κάποιος υπό τις παρούσες συνθήκες στην Αθήνα, όπου υπάρχει και η μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού, τότε «ναι» είναι ενδεικτικά τα νούμερα της κατάστασης που σήμερα επικρατεί.
Όπως έδειξε η έρευνα, όσοι προστρέχουν στα συσσίτια των δήμων, της εκκλησίας και στην αλληλεγγύη των ιδρυμάτων, αυξάνονται κατακόρυφα. Όπως υπολογίστηκε, ένας στους έντεκα καταφεύγει σε συσσίτιο για να μπορέσει να τραφεί! Και, όλο και περισσότεροι δεν βγαίνουν για διασκέδαση (ας πούμε ότι αυτό είναι το λιγότερο, παρότι και η εκτόνωση είναι αναγκαία), περιορίζουν δραστικά τις δαπάνες για τρόφιμα και καταναλωτικά είδη, στρέφονται σε φθηνότερα προϊόντα («στενάζουν» οι λαϊκές από τις οποίες ψωνίζουν ρούχα και παπούτσια, είδαμε και περίπτωση όπου τα ρούχα πωλούνται με το κιλό), μετακινούνται πιο πολύ με μέσα μαζικής μεταφοράς ή με τα πόδια ή και αλλάζουν σπίτι για να μειώσουν το κόστος. Οι νέοι βέβαια ούτε λόγος να φύγουν από το σπίτι, γιατί από τη «γενιά των 700 ευρώ» κατρακυλήσαμε σε ελάχιστο διάστημα στη «γενιά των 600 (σχεδόν) ευρώ», οπότε η γονική κατοικία δεν αποτελεί επιλογή αλλά ανάγκη. Και πάλι ευχαριστημένοι είναι αυτοί που έχουν δουλειά, παρότι δεν μπορούν ούτε να σχεδιάσουν ούτε να δημιουργήσουν.
Να μας εκπλήσσει τι; Ότι η οικονομική κρίση μετατρέπεται σε κοινωνική; Όχι. Το ερώτημα είναι αν αυτή η κοινωνική κρίση έχει... πάτο. Γιατί προς το παρόν φαίνεται... άπατη.
