Εις το δυτικό τμήμα των Ιεροσολύμων και εκτός των τειχών ευρίσκεται η περιώνυμος μονή του Τιμίου Σταυρού εν μέσω καταφύτου κοιλάδος. Υπάρχει ωραιότατος ναός του οποίου το έδαφος είναι εστρωμένον διά μωσαϊκών οι δε τοίχοι είναι κεκοσμημένοι διά τοιχογραφιών, μεταξύ των οποίων διακρίνονται οι εικόνες των φιλοσόφων Πλάτωνος και Σωκράτους.
Εντός του αγίου βήματος υπό την αγίαν τράπεζαν υπάρχει κρύπτη που κατασκευάσθη ο Σταυρός του Σωτήρος. Εις την ιεράν μονήν ταύτην υπάρχει και εκκλησία του Τιμίου Προδρόμου εν ην ψάλλονται οι καθημεριναί ακολουθίαι.
Ενταύθα εν έτει 1855 επί πατριάρχου Κυρίλλου Β’, ιδρύθη Θεολογική Σχολή η του Σταυρού επιλεγομένη και ελειτούργησεν μέχρι του 1909. Εξ αυτής απεφοίτησαν έξοχοι της Θεολογίας διδάσκαλοι, τιμήσαντες διά της δράσεώς των την εκκλησίαν των Ιεροσολύμων ειδικώς και της καθόλου ορθοδοξίαν γενικώς.
Ο ζωηφόρος Τίμιος Σταυρός του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού Θεού ημών, εδόθη από τον Ιησού με προσωπικήν του επιθυμίαν ως μέγιστον απάντων των θείων δώρων εις το τρισευλογημένον ορθόδοξον χριστιανικόν έθνος ημών των Ελλήνων. Και επακριβώς φυλάσσεται επί του φρικτού Γολγοθά επί 20 και πλέον αιώνων με φύλακες ολόκληρον την αγγελικήν πολιτείαν των ουρανίων ταγμάτων και των αγιοταφιτών εν τη αγία γη των αγίων Πατέρων επί του φρικτού Γολγοθά εν Ιεροσολύμοις. Ο άγιος και φρικτός Γολγοθάς είναι ο τόπος που προξενεί ρίγη συγκινήσεως εις τους ευσεβείς προσκυνητάς.
Είναι αδύνατον να παραστήση τις γραφής καλάμω την ιεράν συγκίνησιν, ήτις καταλαμβάνει την σκληροτέραν καρδίαν επισκεπτομένην το άγιον μέρος τούτο. Αρκεί να ρίψει τις βλέμμα επί τον επί του Σταυρού κρεμάμενον τον Ιησούν, να ίδη εκ δεξιών την Παναγίαν Αυτού Μητέρα και εξ αριστερών τον ηγαπημένον μαθητήν Ιωάννην μετά θεσπεσίας και αφάτου λύπης, ατενίζοντας προς τον εσταυρωμένον Θεάνθρωπον με τα γνωστά θεία λόγια των ευαγγελίων «Νυν εδοξάσθη ο Υιός του Ανθρώπου» κ.λπ., όταν Έλληνες τον ερώτησαν, ότι ζητούν να επικοινωνήσουν μαζί του στενότερα δια να φωτιστούν το ταχύτερον δυνατόν και διά της πίστεως λάβουν την σωτηρίαν της Αναστάσεως.
Γίνονται πολλές τελετές επί της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού εν Ιεροσολύμοις. Έχουμε γράψει βιβλίον, με πολύ ζωτικόν ενδιαφέρον, με πάσαν ιστορικήν αλήθειαν, επί των γεγονότων του Ζωοποιού Σταυρού του Κυρίου. Εκδόθηκε από την Αποστολικήν Διακονίαν της Εκκλησίας της Ελλάδος. Παραλαμβάνετε το εν λόγω επιστημονικόν βιβλίον από την Αποστολικήν Διακονίαν της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Οι επιθυμούντες βιβλίον, μπορούμε να σας το αποστείλωμεν και εμείς ταχυδρομικώς. Η αξία του βιβλίου τιμάται 7 ευρώ. Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Δοσίθεος Πατριάρχης Ιεροσολύμων Διαπρεπής Θεολόγος του 17ου - ΙΖ Αιώνος». Επίσης, έχομεν από όλα τα μοναστήρια μας, απάσης της Αγίας γης των Αγίων Τόπων σταυρούς και ηγιασμένους σταυρούς με φυλακτόν μέσα εκ του Παναγίου Τάφου του Σωτήρος Ιησού Χριστού, προς αγιασμόν απάσης της οικογενείας, κατά των δαιμόνων της μαγείας, της βασκανίας και τα ξόρκια, καθώς επίσης έχουν μέσα σε βαμβάκι Πανάγιον Έλαιον από την Κανδήλαν την ακοίμητον του Παναγίου Τάφου. Η εμπειρία μου είναι πάρα πολύ μεγάλη επί τη επεμβάση των θαυμάτων των πιστών, καθ’ ότι υπηρετώ τον Πανάγιον Τάφον του Ιησού Χριστού επί 45 ολόκληρα χρόνια, συν στο όρος Σινά της πανσόφου και μεγαλομάρτυρος Αγίας Αικατερίνης της Θαυματουργού.
Η κ. Άλκηστις Δημητρίου Μητσούλη είναι η εκ σαρκός αδελφή μου, η οποία υπήκουσεν εις τας συμβουλάς πάντων των αρχιερέων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, να αφιερώσει ένα από τα δύο παιδιά της εις την διακονίαν του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, ταυτόχρονα σπουδάζοντας εις την Πατριαρχικήν Σχολήν, καθ’ ότι είναι αγόρι ο τέως Νικόλαος. Τώρα δε αριθμεί την ηλικίαν των 31 ετών, εχειροτονήθηκε «Ιερομόναχος» με τας ευχάς των κανόνων του Αρχιμανδρίτου, λαμβάνοντας το αγγελικόν όνομα Νήφων. Τελείωσεν Θεολογίαν εν τω Πανεπιστημίω Θεσσαλονίκης εν θεία χάριτι αριστούχος και συν Θεώ τώρα συνεχίζει την Νομικήν (δικηγόρος) εν τω Εβραϊκώ Πανεπιστημίω του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων με όλα τα αγαθά του, πρέπει να βοηθήσωμεν να υποστηριχθεί και από Έλληνας νομικούς και ήδη από Αγιοταφίτας αγίους πατέρες.
Αρχ. Τρύφων Σωτ. Κατσαρός
Θεολόγος, ιστορικός, συγγραφέας
