Του Σάκη Παπαδόπουλου - Ε.Γ. Ομοσπονδίας Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προωθήσει διαγωνισμούς για την εξόρυξη των κοιτασμάτων λιγνίτη στο Δομένικο της περιοχής Ποταμιάς της Ελασσόνας, στη Δράμα, στη Βεύη και Βεγόρα της Φλώρινας, είναι επιλογή επικίνδυνη, εχθρική προς την ποιότητα ζωής, την υγεία, την απασχόληση, το περιβάλλον, το πολιτιστικό απόθεμα, τη σωστή ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής και με αντικειμενικά κριτήρια κόστους – οφέλους εθνικά ασύμφορη.
Ο λιγνίτης είναι ένα πολύ ρυπογόνο καύσιμο. Οι λιγνιτικοί σταθμοί στην Ελλάδα ευθύνονται για έκλυση αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, 43 εκατ. τόνων διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο (40% των συνολικών εκπομπών ), μονοξειδίου του άνθρακα, οξειδίου του αζώτου, διοξειδίου του θείου, και ταυτόχρονα για τη ρύπανση – μόλυνση των υδατικών πόρων, την αύξηση τοξικών ουσιών στα εδάφη/ νερά, τη μείωση των δυνατοτήτων αξιοποίησης εδαφικών και υδατικών πόρων.
Οι βλαπτικές συνέπειες στην υγεία έχουν προσδιοριστεί από τεράστιο όγκο ελληνικών – ευρωπαϊκών – παγκόσμιων επιστημονικών ερευνών.
Έχει διαπιστωθεί σαφής μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης στις περιοχές των λιγνιτωρυχείων και:
- αύξηση των πασχόντων από χρόνιο βρογχικό άσθμα, Χ.Α.Π., βρογχίτιδες, πνευμονοκονίωση, φυματίωση, καρδιαγγειακές παθήσεις, αλλεργικές εκδηλώσεις, δερματικές βλάβες, γαστρεντερολογικές – οφθαλμικές – νευρολογικές – ψυχιατρικές διαταραχές,
- αύξηση των καρκινοπαθειών: πνευμόνων, λάρυγγος, φάρυγγος, στόματος, οισοφάγου, στομάχου, εντέρου, ήπατος, δέρματος,
- αύξηση των νόσων του αίματος και των λευχαιμιών,
- επιβάρυνση της υγείας των υπερηλίκων και ιδιαίτερα των πασχόντων από πνευμονικά – καρδιακά νοσήματα,
- επίπτωση στο αναπαραγωγικό σύστημα των παιδιών και στο αναπνευστικό τους σύστημα. Μελέτες στις περιοχές των λιγνιτωρυχείων έχουν δείξει ότι 1 στα 7 παιδιά προσβάλλεται από άσθμα, 10πλάσια επίπτωση άσθματος από περιοχές χωρίς ατμοσφαιρική ρύπανση, αποβολές εμβρύων, συγγενείς διαμαρτίες, διαταραχές του γενετικού συστήματος, διανοητικές καθυστερήσεις, μείωση της ακοής, αύξηση των κεφαλαλγιών- του στρες –των ιλίγγων – των διαταραχών του ύπνου, των αλλεργικών παθήσεων.
Ταυτόχρονα, η Ελληνική Κυβέρνηση έχει υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη συμβολή της στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών του πλανήτη και την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. To Σχέδιο προδιαγράφει τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στο ελληνικό ενεργειακό σύστημα την επόμενη 10ετία προκειμένου να περιοριστούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 4% το 2020 (σε σχέση με τις εκπομπές του 2005), να επιτευχθεί ο στόχος της συμμετοχής κατά 20% των ΑΠΕ στη τελική ενεργειακή κατανάλωση και η διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 40% έως το 2020. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι η δημιουργία 4 νέων λιγνιτωρυχείων στην Ελλάδα είναι ασύμβατη με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την προώθηση των ΑΠΕ, και πέραν των τεράστιων επιπτώσεων στη δημόσια υγεία και τα φυσικά οικοσυστήματα, συντελούν σε πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας από όσες δημιουργούν οι καθαρές πηγές ενέργειας και σε επιβολή προστίμων στη χώρα για την καταστρατήγηση των κοινοτικών στόχων.
Η αλλαγή του κλίματος είναι η μεγαλύτερη περιβαλλοντική πρόκληση για όλες τις χώρες του πλανήτη μας. Η απειλή είναι εξόφθαλμος. Οι προβλέψεις αναφέρονται σε πολύ περισσότερες θεομηνίες, καταιγίδες, ανεμοστροβίλους, ξηρασίες, καύσωνες, ακραίες καιρικές αντιθέσεις – ακόμη και στην ίδια εποχή του έτους -, στέγνωμα λιμνών, λιώσιμο των παγετώνων, αφανισμό ειδών εμβίων όντων. Όλα αυτά οδηγούν σε τρομακτικούς κινδύνους για την παγκόσμια υγεία με έξαρση και εξάπλωση διαφόρων ασθενειών ή και σε εμφάνιση νέων νόσων.
Η προστασία του περιβάλλοντος με επικέντρωση στα καθήκοντα καταπολέμησης του φαινομένου του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής, είναι απο τα πιο σημαντικά και κρίσιμα για όλα τα έθνη, τις κυβερνήσεις, τον Ο.Η.Ε., την Π.Ο.Υ., τα οργανωμένα κοινωνικά σύνολα, ...προφανώς και για τα Όργανα Αυτοδιοίκησης. Θεωρητικά όλοι συμφωνούν ότι χρειάζονται άμεσα συγκεκριμένα μέτρα με χρονοδιάγραμμα και ποσοτικούς στόχους περιορισμού των εκπομπών αερίων και τοξικών ρύπων που ενοχοποιούνται για την επικίνδυνη κλιματική αλλαγή. Όμως οι συμφωνίες που υπογράφονται στις Παγκόσμιες Διασκέψεις για το Περιβάλλον (Ρίο, Κιότο, Γιοχάνεσμπουργκ, Βόννη, Μπαλί) παραβιάζονται από αρκετές Κυβερνήσεις και κυρίως από τις ΗΠΑ – οι οποίες δεν υπέγραψαν ούτε το Πρωτόκολλο του Κιότο για τη δραστική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Τα οικονομικά συμφέροντα από τον βιασμό του περιβάλλοντος, κυνηγώντας το μέγιστο κέρδος, είναι πανίσχυρα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στην Έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες τον Οκτώβρη του 2009 διαπίστωσε ότι θα απαιτηθούν τα επόμενα χρόνια 100 δισ. ευρώ μέχρι το 2020 για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η Ελλάδα έχει ξεπεράσει αρκετά το όριο εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα στη βάση του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Σύμφωνα με το Σενάριο Αναμενόμενης Εξέλιξης, οι μέσες ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για την περίοδο 2008-12 θα φτάσουν τα 152,4 εκατ. τόνους ήτοι 37,2% υψηλότερα από το έτος βάσης 1990, εάν πραγματοποιηθεί η κατασκευή και λειτουργία των 4 νέων λιγνιτωρυχείων. Αυτό θα οδηγήσει να πληρώνει η χώρα μετά το 2013 δαπάνη ύψους 2,33 δισ. ευρώ, ως έξοδα για εξαγορά δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Κι όμως.. Παρά το σύνολο των καταστροφικών αυτών επιπτώσεων και τον πληθωρισμό διακηρύξεων για σεβασμό του περιβάλλοντος, για «πράσινες» επενδύσεις, για μέτρα περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, για οικολογικές παρεμβάσεις, για μέτρα προώθησης των ΑΠΕ, η Κυβέρνηση συνεχίζει μια ενεργειακή πολιτική ρυπογόνο και αντί να κλείσει τους πιο ρυπογόνους σταθμούς επιμένει να προωθεί τους διαγωνισμούς για δημιουργία των 4 νέων λιγνιτωρυχείων.
Πρέπει να τους εμποδίσουμε. Μπορούμε να τους εμποδίσουμε. Η δυναμική κινητοποίηση της κοινωνίας των ενεργών πολιτών που θέτουν το δικαίωμα στην υγεία – στην ποιότητα ζωής πάνω από το κυνηγητό του καπιταλιστικού κέρδους, μπορεί να ματαιώσει τα σχέδια των επιχειρηματικών πιράνχας και μιας κυβέρνησης που αθετεί τις υποσχέσεις της.
Ιδιαίτερα εδώ «που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα, κι έβγαζε η γης τα πρώτα της κυκλάμινα...», εδώ – στην Ποταμιά – σε μια περιοχή φυσικού κάλλους, κοντά στον Όλυμπο – στο βουνό των μυθικών θεών της αρχαίας Ελλάδας – με το τεράστιο πολιτιστικό και οικολογικό απόθεμα, με παραδοσιακές ασχολίες των κατοίκων που μπορούν να αξιοποιήσουν τα χαρίσματα του φυσικού περιβάλλοντος για να παράγουν ονομαστά προϊόντα – υγιεινά τρόφιμα ποιότητας της οικολογικής κτηνοτροφίας και της βιολογικής γεωργίας, θα είναι ύβρις για όλους τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής να τους επιτρέψουμε να την μετατρέψουν σε «κρανίου τόπο», να μαραζώσουν κι άλλο τη ζωή μας.
Η επιλογή τους είναι «casus beli» που μπορούμε να τον κερδίσουμε με την παράλληλη εξέγερση των κατοίκων όλων των περιοχών που πλήττονται από τριτοκοσμικές καταστροφικές «επενδύσεις», αφάνταστα ζημιογόνες για τη ζωή μας.
Η σημερινή μεγαλειώδης συγκέντρωση μπορεί να γίνει καταλύτης για ένα δυναμικό πανελλαδικό συντονισμό κινημάτων ανατροπής και νίκης που τόσο την χρειαζόμαστε την εποχή του Μνημονίου υποτέλειας.
