Η τέχνη της Ηγεσίας, της Διοίκησης και του Μάνατζμεντ αλλά και η σχέση μεταξύ τους πάντα με γοήτευαν. Πιθανόν σ’ αυτό να οφείλεται και το επάγγελμα του στρατιωτικού που στη συνέχεια ακολούθησα. Η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από την πρώτη μέρα σε διδάσκει πώς να γίνεις ηγήτορας, στην αρχή μικρός και στη συνέχεια μεγαλύτερος, πάντα όμως δια του παραδείγματος. Πώς μπορείς να αισθανθείς και να καταλάβεις τον στρατιώτη που φυλά σκοπιά στο καταχείμωνο 2 με 4 το πρωί, αν δεν το ’χεις κάνει πρώτα εσύ κατ’ επανάληψη; Πώς μπορείς να πάρεις σωστές αποφάσεις για τον εργαζόμενο, όταν εσύ δεν έχεις δουλέψει ποτέ στη ζωή σου; Πώς μπορείς να διοικήσεις, αν δε διοικηθείς; Στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο που φοίτησα από το 1987 έως το 1989, νεαρός υπολοχαγός τότε, μου ανατέθηκε εργασία σύγκρισης της έννοιας της ηγεσίας και του ηγέτη στο στρατό και στον ιδιωτικό τομέα. Το αποτέλεσμα που προέκυψε από τη μελέτη της υπάρχουσας τότε βιβλιογραφίας ήταν συγκλονιστικό, διαφορές ελάχιστες έως μηδενικές. Σε ένα μυθιστόρημα, που διάβασα πρόσφατα, του μεγάλου Ελληνα «δασκάλου» του μάνατζμεντ και της ηγεσίας κ. Δημητρίου Μπουραντά, βρήκα άκρως ενδιαφέροντα τα συμπεράσματα μιας ερευνητικής ομάδας με θέμα «η αλαζονεία ως αίτιο εκτροχιασμού των ηγετών», ορισμένα εκ των οποίων σας παραθέτω, αυτολεξεί:
«Η αλαζονεία ως ψυχολογικό χαρακτηριστικό και αρνητική συμπεριφορά ενισχύεται μέσω των επιτυχιών, της αναγνώρισης και της δύναμης που αποκτούν οι ηγέτες στα τελευταία στάδια της καριέρας τους. Η μεγάλη επιτυχία κάνει πολλούς να αισθάνονται δυνατοί, αλάνθαστοι, ακατανίκητοι… Οι αρνητικές συμπεριφορές της αλαζονείας είναι τόσο πολλές και σημαντικές που οδηγούν και επιτυχημένους ηγέτες σε πλήρη εκτροχιασμό και αποτυχία. Οι αλαζόνες ηγέτες συνήθως δεν ενδιαφέρονται παρά μόνο για τους εαυτούς τους. Αδιαφορούν για τις ανάγκες των ανθρώπων τους, τους εκμεταλλεύονται… Αυτό το επιτυγχάνουν χειραγωγώντας και συμπαρασύροντας τους ανθρώπους, χρησιμοποιώντας το χάρισμα της διαπροσωπικής επικοινωνίας και του λόγου. Χρησιμοποιούν τεχνικές ικανοποίησης των στερεοτύπων, κολακείες και θεατρικά τεχνάσματα για τη χειραγώγηση του ακροατηρίου τους.
«Έχουν την αίσθηση ότι τα ξέρουν όλα, πάντα αυτοί έχουν δίκιο και ποτέ δε φταίνε οι ίδιοι για τις αποτυχίες. Θίγονται, θυμώνουν και γίνονται επιθετικοί όταν τους κάνουν κριτική. Θέλουν συνεργάτες που να τους λένε πάντα «ναι» (yes men) και να τους θαυμάζουν. Τέτοιοι ηγέτες έχουν απολυταρχικό στιλ διακυβέρνησης. Ακόμη και όταν ζητούν τη συμμετοχή, το κάνουν για τυπικούς λόγους ή για εντυπωσιασμό. Εμπιστεύονται, ανταμείβουν και ευνοούν ανθρώπους που πάντα «συμφωνούν» μαζί τους, που τους θαυμάζουν, τους δοξάζουν, τους υπηρετούν και τους υποστηρίζουν. Τους ενδιαφέρει περισσότερο η δόξα και η μνήμη του ονόματος τους παρά ν’ αφήσουν ως κληρονομιά τους, διαδόχους κατάλληλους, που θα συνεχίσουν τη διαρκή πρόοδο του οργανισμού ή της κοινωνίας. Δεν ενδιαφέρονται ν’ αναπτύξουν άλλους ηγέτες, ενώ σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούν συνάδελφοι ή συνεργάτες τους να γίνουν καλύτεροι απ’ αυτούς υποχρεώνοντάς τους να μένουν πάντα στη σκιά τους.»
Με μικρή προσπάθεια θα αναγνωρίσουμε στο περιβάλλον μας ανθρώπους με παρόμοια συμπεριφορά. Μπορεί μερικοί απ’ αυτούς να είναι και αιρετοί. Να τους ψηφίζουμε και μετά να διαμαρτυρόμαστε για το ποιόν τους, λες και μας τους επέβαλαν οι άλλοι. Ας προβληματιστούμε λοιπόν στις επερχόμενες δημοτικές και περιφερειακές εκλογές γιατί μετά την απομάκρυνση από το ταμείο (κάλπη) ουδέν λάθος αναγνωρίζεται.
