Το μοναστήρι της Παναγίας των Ποντίων ιδρύθηκε στα τέλη τού 4ου αιώνα (380-386 μ.Χ.) στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, από τους Αθηναίους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο. Από τότε έγινε γνωστή ως Παναγία Σουμελά (εις τού Μελά, Σου-Μελά). Σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση, η ιστορική εικόνα της Παναγίας των Ποντίων φιλοτεχνήθηκε από τον ίδιο τον Ευαγγελιστή Λουκά. Έγινε τους πρώτους αιώνες γνωστή ως Παναγία η «Αθηνιώτισσα» και μεταφέρθηκε από χερουβείμ στο ποντιακό μοναστήρι.
Ιστορική λοιπόν σίγουρα μέρα η 15η Αυγούστου 2010. Οι Έλληνες Πόντιοι, έστω και περιστασιακά ύστερα από 88 ολόκληρα χρόνια επέστρεψαν για λίγο στη γη των προγόνων τους. Βάλσαμο η προσευχή τους. Ανεξόφλητο χρέος και εθνικό μνημόσυνο για εκείνους που δεν επέστρεψαν ποτέ. Οι σφαγείς των Ελλήνων Ποντίων που δεν έχουν ακόμα ξεπλύνει το αίμα από τα φονικά χέρια τους. Οι σφαγείς Νεότουρκοι και οι απόγονοι του Κεμάλ που δεν ζήτησαν ποτέ, ούτε μια απλή συγγνώμη για τα πολλαπλά εγκλήματά τους. Μεγάλο, σίγουρα το γεγονός της λειτουργίας σε χώματα καθαγιασμένα από το αίμα χιλιάδων μαρτύρων μας, μα σίγουρα από μόνο του δεν φτάνει. Είναι απλώς ένα μικρό βήμα ύστερα από ένα σχεδόν αιώνα βασανιστικής προσμονής. Ο Ελληνισμός, που δεν πρέπει να υποτιμά, ούτε όμως και να υπερεκτιμά τέτοια γεγονότα, τα οποία αν δεν τα τοποθετήσουμε στη σωστή τους διάσταση σε τίποτε δεν θα ωφελήσουν.
Υπάρχουν λοιπόν ακόμα πάρα πολλά που μας χωρίζουν για να μπορούμε να πούμε ότι φθάσαμε σε ένα ικανοποιητικό σημείο προσέγγισης. Αρχής γενομένης από την πρώτη συγγνώμη για τις γενοκτονίες του Κεμάλ. Και να λειτουργήσουν και άλλες εκκλησίες. Και στη Μικρά Ασία και στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου με τις πεντακόσιες και πλέον εκκλησίες και μοναστήρια, που εδώ και 36 συναπτά έτη παραμένουν συλημένες, δηωμένες και αλειτούργητες. Διότι ως γνωστόν, πλην ελαχίστων εκκλησιών που μετρούνται στα δάκτυλα της μιας παλάμης, οι υπόλοιπες κατεχόμενες εκκλησίες και μοναστήρια μας, μετατράπηκαν είτε σε τεμένη, είτε σε μάντρες, είτε σε στάβλους, είτε σε αποχωρητήρια, είτε σε αποθήκες, είτε σε στρατόπεδα, εφόσον φυσικά δεν έχουν ισοπεδωθεί ολοσχερώς...
Εδώ είμαστε λοιπόν και περιμένουμε. Γιατί μόνο έτσι μπορούν να οικοδομηθούν συνθήκες για μια φιλία που θα κρατήσει αιώνια... Με μια Τουρκία που θα σέβεται την ιστορία και την παράδοση και των άλλων λαών και θα πάψει να αμφισβητεί τους πάντες και τα πάντα. Τότε, σίγουρα ναι: Μπορεί να έχει θέση και στην μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια...
Ντίνος Αυγουστή
a.avgoustis@hotmail.com
