«Μην ξαναμπαίνετε κάτω από ζυγό δουλείας»
(Γαλ. Ε,1)
Μια εικόνα εκμαυλισμού, δηλαδή παγίδευσης του σημερινού ανθρώπου σε ό,τι ανελεύθερο υπάρχει μέσα του, είναι το ωραίο ποίημα που ακολουθεί με τον τίτλο «Άκου την μπάντα». Το έγραψε ο Άγγλος ποιητής Ντέιβιντ Χέρμπερτ Λώρενς, και το παραθέτουμε εδώ σε μετάφραση απ’ το βιβλίο «Imagist poetry, Penguin books,1972):
«Μια μπάντα παίζει πολύ πρωί/ Μα είναι μόνο δυστυχισμένοι άνθρωποι/ που κάνουν θόρυβο για να πνίξουν/ τη δική τους και τη δική μας εσωτερική κακοφωνία. /
Ένα μικρό φεγγάρι, αρκετά ήσυχο,/ γέρνει και τραγουδάει στον εαυτό του,/ μέσα στη νύχτα./ Κι η μουσική των ανθρώπων/ είναι σαν ένα ποντίκι που ροκανίζει,/ που ροκανίζει μέσα σε μια ξύλινη παγίδα/ παγιδευμένο».
Συνάντησα τις προάλλες στο Ρέθυμνο ένα γέρο Κρητικό καπετάνιο. Πίστευε ότι χειρότερη κι απ' την καταραμένη τη φτώχεια είναι η αποκοπή του λαού από τις ρίζες του και η αποστέρησή του από τη σοφία του, που καθηλώνει τους λαούς σε αιώνια χαμηλό πνευματικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Στο χωριό μου λέγαμε αυτήν την παροιμία: «Όποιος δεν έχτισε σπίτι και δεν πάντρεψε κόρη δεν είναι νοικοκύρης» εννοώντας ότι δεν είναι κύριος του εαυτού του, δηλαδή ελεύθερος, αλλά είναι δούλος.
Σε κάποια περιοχή, νομίζω στην Κρήτη, λένε πως ήταν παράδοση, όταν κάποιος δεν μπορεί να χτίσει το δικό του σπίτι, να του το χτίζουν οι άλλοι. Η κοινωνία τους δεν ανεχόταν την ανελευθερία στα μέλη της. Ο κόσμος ήθελε κοινωνία ελευθέρων και όχι δούλων και ανυπεράσπιστων ανθρώπων.
Δεν ξέρω αν υπήρξε άλλη εποχή που οι άνθρωποι να 'ναι τόσο ευάλωτοι, τόσο ανυπεράσπιστοι σε ό,τι φθείρει το ηθικό τους, (εκμαυλιστικά δημοσιεύματα, διδάγματα, κηρύγματα, πρότυπα, εκμαυλιστική επίδραση).
Σε μια παρόμοια εποχή ηθικής κατάπτωσης και διαφθοράς ο Απόστολος Παύλος επικαλείται την πανοπλία του πνεύματος. Γράφει στην επιστολή του στους Ρωμαίους: «Είναι κοντά το τέλος. Ήρθε η ώρα να ξυπνήσουμε από τον ύπνο. Γιατί τώρα η σωτηρία βρίσκεται πιο κοντά μας παρά τότε που πιστέψαμε. Η νύχτα όπου να 'ναι φεύγει, και η μέρα κοντεύει να ρθεί. Γι' αυτό ας πετάξουμε από πάνω μας τα έργα του σκότους, κι ας φορέσουμε τα όπλα του φωτός. Η διαγωγή μας ας είναι κόσμια, τέτοια που ταιριάζει στο φως. Ας πάψουν τα φαγοπότια και τα μεθύσια, η ασύδοτη κι ακόλαστη ζωή, οι φιλονικίες κι οι φθόνοι. Ντυθείτε τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και μην αφήνετε τον αμαρτωλό εαυτό σας να σας παρασύρει στην ικανοποίηση των επιθυμιών σας (.) Ο Χριστός μας απελευθέρωσε για να είμαστε ελεύθεροι. Παραμένετε, λοιπόν, σταθεροί στην ελευθερία και μην ξαναμπαίνετε κάτω από ζυγό δουλείας».
Στο τυπικό των αρχαίων ανθρωποθυσιών περιλαμβανόταν και ο εκμαυλισμός των θυμάτων , στα οποία επιτρέπονταν τα πάντα. Οι θύτες ωθούσαν τα θύματά τους στην ηθική κατάπτωση ικανοποιώντας τις επιθυμίες τους, για να τους εξοντώσουν όχι μόνο σωματικά, αλλά και ηθικά.
Αυτός που ακολουθεί το Χριστό εγκαταλείπει τη μιμητική επιθυμία. Στον Προφήτη του Χαλίλ Χιμπράν υπάρχει μια ιστορία με έναν προφήτη και μια πόρνη. Μια όμορφη πόρνη, τόσο όμορφη που την ήθελαν όλοι, πλησίασε τον προφήτη, αλλά εκείνος την έδιωξε λέγοντάς της πως δεν ήρθε ακόμα η ώρα τους. Μετά από χρόνια μια λεπρή γυναίκα κρυβόταν στο σκοτάδι, γιατί όλοι την αποστρέφονταν. Ήταν η πανέμορφη πόρνη. Ο προφήτης την πλησίασε κι ακούμπησε τρυφερά το χέρι του στον ώμο της και της είπε: «Έλα κόρη μου. Τώρα ήρθε η ώρα μας».
Η ελευθερία στη γλώσσα της Εκκλησίας είναι συνώνυμη με την καθαρότητα. Όταν ο Απόστολος γράφει «μείνετε ελεύθεροι» εννοεί να μείνουμε ελεύθεροι από τα πάθη, δηλαδή εσωτερικά καθαροί. Το αντίθετο της ελευθερίας με την έννοια αυτή είναι ο εκμαυλισμός στον οποίο ο άνθρωπος ωθείται να γίνεται δούλος των παθών του.
