Από τον Μάξιμο Χαρακόπουλο
maximos@parliament.gr
«Εν τη κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε» γράφει ο ιερός υμνωδός για την Κοίμηση της Παναγίας. Η πλατυτέρα των ουρανών, η βλαστήσασα το ρόδον το αμάραντον είναι «πάντων των χριστιανών το καταφύγιο».
Αυτό το οξύμωρο της χαράς που αναδύεται από το γεγονός της λύπης, της ελπίδας για την κατανίκηση του κακού τις στιγμές της θλίψης, στερέωσε τη λατρεία της Παναγιάς στην παράδοση του λαού μας.
Η Θεοτόκος με τα διαφορετικά επίθετα, ανάλογα με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται ο ναός της (π.χ. Δεμερλιώτισσα, Ολυμπιώτισσα,) ή με την ιδιότητα της (π.χ. Οδηγήτρια, Παρηγορήτρια, Ελευθερώτρια) ή με τον τρόπο που ιστορείται στην εικόνα (π.χ. Βρεφοκρατούσα, Ένθρονη, Ελεούσα) έχει πάνω από χίλιες ονομασίες. Εκατοντάδες είναι οι παραδόσεις και οι θρύλοι που ο λαός με τη βαθιά και αταλάντευτη πίστη του της έχει αποδώσει. Τόσο ως πνευματική μορφή όσο και ως προστάτρια σε δύσκολες ιστορικές στιγμές του ελληνισμού. Η Παντάνασσα, δηλαδή η βασίλισσα του κόσμου, στέκεται δίπλα στη ζωή του πιστού, συμπαραστάτιδα στις αντιξοότητες του βίου, ιδιαίτερα στις ώρες της μεγάλης καταιγίδας. «Βόηθα Παναγιά μου» είναι η έκκληση κάθε χριστιανού στη δύσκολη ώρα. «Την πάσαν ελπίδαν μου εις σε ανατίθημι, Μήτερ του Θεού φύλαξόν με υπό την σκέπην σου».
Γι’ αυτό και οι ναοί που έχουν αφιερωθεί στη λατρεία της Μεγαλόχαρης είναι διάσπαρτοι σε όλη την έκταση που η Ρωμιοσύνη άνθησε τα χρόνια τα βυζαντινά αλλά και αργότερα στους αιώνες της σκλαβιάς.
Ανάμεσά τους περίοπτη είναι η θέση που κατέχει η Παναγία Σουμελά. Εκεί στις απάτητες πλαγιές του όρους Μελά (εξ ου και το προσωνύμιο Σουμελά που σημαίνει «σ(τ)ου Μελά») θεμελιώνεται η Μονή ήδη από τον 4ο αιώνα. Και όταν αργότερα δημιουργείται η αυτοκρατορία της Τραπεζούντος αναδεικνύεται προμαχώνας του ελληνισμού της Μαύρης Θάλασσας. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτότητας, καθώς και της αναζωπύρωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των Ποντίων. Όλα αυτά μέχρι και το 1923, όταν λεηλατήθηκε, κάηκε, ερημώθηκε.
Στις καρδιές όμως, των προσφύγων του Πόντου και ευρύτερα του μικρασιατικού ελληνισμού, η Παναγία Σουμελά παρέμενε πάντα η προστάτριά τους. Κατόρθωσαν να μεταφέρουν την εικόνα και τα ιερά κειμήλια στην Ελλάδα και να ανεγείρουν νέο ναό στο Βέρμιο. Η ελπίδα, όμως, ότι μια ημέρα η Μονή στην ποντιακή γη θα λειτουργούσε και πάλι δεν έσβησε. Και το πλήρωμα του χρόνου ήλθε και ο κρυφός πόθος, έστω και κάτω από ιδιόμορφες συνθήκες, γίνεται πραγματικότητα.
Για να δοθεί η απάντηση ότι τίποτε δεν είναι χαμένο αν δεν έχει χαθεί πρώτα από τις καρδιές των ανθρώπων. Αυτό, πιστεύω, είναι και το μήνυμα για το φετινό δεκαπενταύγουστο. Καλή Παναγιά!
* Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι Γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Λαρίσης
