Του Ευθύμιου Κουλούλα, φυσιάτρου με πιστοποίηση στη θεραπεία με κρουστικό υπέρηχο στην Ελλάδα (www.koulrehab.gr)
Η εξωσωματική θεραπεία με κρουστικό υπέρηχο (ESWT) αποτελεί την πλέον σύγχρονη, συντηρητική, ασφαλή και αποτελεσματική επιλογή στη φυσική ιατρική και αποκατάσταση και στην ορθοπεδική ιατρική των μυοσκελετικών κακώσεων. Η εφαρμογή της στηρίζεται στην Ιατρική μέθοδο της εξωσωματικής λιθοτριψίας, δηλαδή την παραγωγή μηχανικών κυμάτων, μέσω επιταχυνόμενης - ελεγχόμενης κρούσης. Η χρήση των κρουστικών υπερήχων στη θεραπεία των επώδυνων τενοντοπαθειών ξεκίνησε στις αρχές του 1990. Είναι μία μέθοδο θεραπείας η οποία διοχετεύει ενεργειακά κρουστικά κύματα σε στοχευμένους ιστούς του σώματος. Ο οργανισμός απαντά με την αύξηση της αιματικής κυκλοφορίας και του μεταβολισμού στην προσβεβλημένη περιοχή.
Ποιος ο μηχανισμός δράσης της θεραπείας με τον κρουστικό υπέρηχο; Η ουσία της δράσης συνιστάται στη μετατροπή μίας χρόνιας φλεγμονώδους διαδικασίας, όπως μία τενοντίτιδα ή απονευρωσίτιδα, σε οξεία φλεγμονώδη κατάσταση την οποία ο οργανισμός είναι ικανός να θεραπεύσει. Τα κρουστικά κύματα (shock waves) ενεργοποιούν τη διαδικασία αυτο-επούλωσης του οργανισμού αυξάνοντας την αιμάτωση και τον μεταβολισμό της πάσχουσας περιοχής, διαλύοντας επασβεστώσεις του τένοντα, διεγείροντας την αναγεννητική ικανότητα των κυττάρων του ιστού, αυξάνοντας την αντοχή του σε μηχανικό φορτίο και μειώνοντας τον πόνο.
Τα πλεονεκτήματα της θεραπείας με κρουστικό υπέρηχο είναι τα εξής: Εφαρμογή χωρίς χρήση φαρμάκων (π.χ. έγχυση κορτικοστεροειδούς) ή τοπικών αναισθητικών. Αναίμακτη, μη επεμβατική θεραπεία (όχι χρήση βελονών – χειρουργικών τομών) που μπορεί να διενεργηθεί σε επίπεδο εξωτερικού ιατρείου, με χρονική διάρκεια πραγματικής θεραπείας περίπου 10 λεπτά. Είναι σύνηθες το αίσθημα της άμεσης ανακούφισης και της βελτίωσης της κίνησης μετά την πρώτη συνεδρία. Είναι ελάχιστες οι αναφερόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Ενδείξεις θεραπείας: Εφαρμόζεται σε όλες τις τενοντοπάθειες όλων των αρθρώσεων καθώς και σε επώδυνους μυικούς σπασμούς, σε φλεγμονή του δέρματος (κυτταρίτιδα), επούλωση πληγών δέρματος (έλκη). Συνηθέστερες ενδείξεις εφαρμογής της μεθόδου: Άλγος ώμου: Ασβεστοποιός τενοντίτιδα ώμου – Τενοντίτιδα ώμου. Άλγος αγκώνα: Επικονδυλίτιδα (τενοντίτιδα αγκώνα - tennis or golfers’ elbow). Άλγος ισχίου: Τροχαντηρίτιδα.
Άλγος Γόνατος: Τενοντίτιδα επιγονατιδικού τένοντα - Τενοντίτιδα οπισθίων μηριαίων (χήνειος πόδας). Άλγος κνήμης: Σύνδρομο πρόσθιου – οπίσθιου κνημιαίου (shin splint). Αχιλλειοδυνία: Τενοντίτιδα Αχίλλειου τένοντα. Άκανθα πτέρνας: Πελματιαία απονευρωσίτιδα. Επώδυνοι μυικοί σπασμοί (trigger points). Κυτταρίτιδα. Επούλωση ελκών (διαβητικό πόδι). Ψευδαρθρώσεις – κατάγματα κόπωσης.
Πώς γίνεται η θεραπεία; Η θεραπεία με τον κρουστικό υπέρηχο (ESWT) είναι μη επεμβατική και αναίμακτη. Ποσότητα γέλης (gel) εφαρμόζεται με μικρή πίεση στο δέρμα της επώδυνης πάσχουσας περιοχής και η κεφαλή εφαρμογής των υπερήχων πιέζεται και μικρά κρουστικά κύματα διοχετεύονται. Μία συνεδρία διαρκεί περίπου 5 λεπτά.
Πόσες συνεδρίες χρειάζονται; Η θεραπεία με τον κρουστικό υπέρηχο (ESWT) εφαρμόζεται συνήθως σε 3 έως 5 συνεδρίες με χρονικό μεσοδιάστημα διενέργειας της επόμενης συνεδρίας κάθε πέντε έως επτά ημέρες, ωστόσο ενδέχεται να χρειαστεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ακόμη και μερικών μηνών σε χρόνιες, παραμελημένες περιπτώσεις για την επίτευξη μέγιστου θεραπευτικού αποτελέσματος. Η θεραπεία εκτελείται σε εξωτερικό ιατρείο εξοπλισμένο με το ειδικό μηχάνημα, δεν υπάρχει ανάγκη αναισθησίας και η διάρκεια της θεραπείας είναι 5 με 10 λεπτά της ώρας.
Η θεραπεία πονάει; Η εφαρμογή των κρουστικών υπερήχων ενδέχεται να δημιουργεί ένα ήπιο αίσθημα νυγμώδους άλγους στην έναρξή της ωστόσο με την εξέλιξη της και με την κατάλληλη τροποποίηση των παραμέτρων θεραπείας από τον πιστοποιημένο ιατρό εξαλείφεται κάθε αίσθημα άλγους ή ενόχλησης. Με το τέλος της συνεδρίας περιγράφεται ένα αίσθημα «καψίματος σαν από καυτερή πιπεριά» στην θεραπευθείσα περιοχή ταυτόχρονα με αίσθημα ανακούφισης.
Υπάρχει επιτυχία; Υπάρχουν παγκοσμίως κλινικές μελέτες οι οποίες επιβεβαιώνουν την θετική έκβαση και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Τα ποσοστά επιτυχίας της μεθόδου, εκεί που όλες οι άλλες συντηρητικές μέθοδοι έχουν αποτύχει, ανέρχονται σε 80% . Για μεγιστοποίηση του θεραπευτικού αποτελέσματος συστήνεται η ένταξη της θεραπείας σε πρόγραμμα αποκατάστασης (θεραπευτική άσκηση).
Υπάρχουν επιπλοκές; Δεν υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές ώστε να ανησυχεί ο ασθενής. Παροδικός ερεθισμός με ερυθρότητα του δέρματος της θεραπευθείσας περιοχής, ενδεχομένως προσωρινή εκχύμωση, και ένα αίσθημα ανακουφιστικού καύσους είναι συνήθη. Η ρήξη του τένοντα (Αχιλλείου ή υπερακανθίου ώμου) είναι μία ασυνήθιστη αλλά πιθανή επιπλοκή όταν γίνει εφαρμογή της θεραπείας σε περιπτώσεις μερικής ρήξης (να αποφεύγεται) και όχι τενοντίτιδας. Γι’ αυτό και συστήνεται η απεικόνιση με υπέρηχο ή μαγνητική τομογραφία του πάσχοντος τένοντα και η εφαρμογή της θεραπείας από πιστοποιηθή ιατρό.
Τι συμβαίνει σε περίπτωση μη ανταπόκρισης στη θεραπεία; Ενδέχεται όμως και μερικές από αυτές τις δύσκολες περιπτώσεις να μην βελτιωθούν με την εφαρμογή των κρουστικών υπερήχων. Στις περιπτώσεις αυτές συστήνεται η συμβουλή θεράποντα χειρουργού σας για να σας ενημερώσει για τις εναλλακτικές επιλογές της θεραπεία σας.
Κόστος και ασφαλιστική κάλυψη της θεραπείας; Οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρίες στις λοιπές χώρες της Ε.Ε. προσφέρουν ασφαλιστική κάλυψη για την θεραπεία ιδιαίτερα στις παθήσεις του ώμου, του αγκώνα και του πέλματος. Το κόστος 3 συνεδριών στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 600 λίρες (200 λίρες /συνεδρία) ενώ στην Ιταλία είναι 200 ευρώ (70 ευρώ/συνεδρία). Στην Ελλάδα ακόμη δεν έχει γίνει κοστολόγηση αυτής της καινοτόμου ιατρικής πράξης.
