Από τον Δημήτρη Νούλα
Η προσφάτως εορτασθείσα από τους νοσταλγούς της επέτειος της 21ης Απριλίου αποτιμάται όλο και λιγότερο από τους πολιτικούς αναλυτές. Για το θέμα θα αφιερώσουμε κάποιες γραμμές διότι τα αγαθά της δημοκρατίας είναι αναντικατάστατα ιδιαίτερα για τους νεότερους που θα τα εκτιμήσουν περισσότερο μόνο αν τα χάσουν.
Το 1974, λοιπόν, η αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, μετά την επταετή δικτατορία, συνοδεύτηκε από σημαντικές εθνικές απώλειες όπως είναι η κατοχή από τους Τούρκους της βόρειας Κύπρου και η εμπλοκή τους στον έλεγχο του Αιγαίου με αμφισβήτηση του FIR Αθηνών μετά από την έξοδο της χώρας (αλλά και εξαιτίας της εξόδου) από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.
Στην πρώτη περίπτωση οι χουντικοί «θερμοκέφαλοι πατριώτες» (Ιωαννίδης, Σαμψών κ.ά.) επιδιώκοντας την υλοποίηση ενός εθνικού στόχου-την ΕΝΩΣΗ της Κύπρου με την Ελλάδα- ανέτρεψαν πραξικοπηματικά τον Μακάριο*, δίνοντας την ευκαιρία στην Τουρκία να επέμβει ως εγγυήτρια δύναμη, ενώ, σχετικά με την απόφαση εξόδου από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, οι συνέπειές της ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί. Διότι η άμεση αμφισβήτηση από τους τούρκους του FIR Αθηνών (ΝΟΤΑΜ 714 που αργότερα ανεκλήθη) οδήγησε σταδιακά στο «γκριζάρισμα» περιοχών του Αιγαίου με κορύφωση τα Ίμια. Διαφαίνεται δε περαιτέρω αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων με πιθανή παράλειψη του Καστελόριζου στην οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ.
Άρα η αγάπη για την πατρίδα, ακόμη κι αν είναι αυθεντική, όταν δεν συνοδεύεται από σύνεση και γνώση αλλά αποτελεί παθολογική κατάσταση, μπορεί να παρασύρει σε λανθασμένες επιλογές οδηγώντας σε τραγικές απώλειες όπως π.χ. συνέβη με την Κύπρο.
Η φύση δε του δικτατορικού καθεστώτος με το έλλειμμα διαφάνειας και δημο-κρατικού ελέγχου επέτρεψε να εξυφανθούν τα σχέδια (Τάσκα, Πάππας, Άγκνιου, CIA, ΚΥΠ κλπ) κατά της Κύπρου και κατά της Ελλάδας, τα οποία εκτελέστηκαν λίγο πριν και κατά τη ρευστή περίοδο από την πτώση της χούντας έως την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Τέτοιες όμως συνθήκες ρευστότητας, όπως η μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία, με σημαντικότατες ζημιές για την πατρίδα υπήρξαν και σε προγενέστερες στιγμές της ιστορίας μας ως νεοσύστατου κράτους και οδήγησαν είτε σε κινήματα και εκτροπές είτε σε εμφύλιες διαμάχες και πολέμους ακόμη και σε εθνικές καταστροφές.
Κοινό υπόβαθρο σ΄ όλες αυτές τις περιπτώσεις -εκ μέρους των ιθυνόντων- ήταν αφενός η άγνοια ή η αγνόηση των δυνάμεων και των κανόνων που κινούν την ιστορία των εθνών και αφετέρου το από -αρχαιοτάτων χρόνων- χαρακτηριστικό γνώρισμα της φυλής μας, ο διχασμός. Για παράδειγμα η διένεξη Ελ. Βενιζέλου και Κωνσταντίνου Α’ σχετικά με την είσοδο της χώρας στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο προκάλεσε ευρύτερη διαίρεση (Εθνικός Διχασμός) και πολλοί ισχυρίζονται πως αυτή η πόλωση ήταν που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη μικρασιατική καταστροφή.
Παρομοίως ο εμφύλιος πόλεμος στηρίχθηκε πάνω σε μια άλλη διαίρεση, ιδεολογική και πολιτική.
Πολλοί θα ισχυρισθούν πως ευθύνονται οι ξένοι. Αυτό μπορεί να συμβαίνει αλλά το θέμα είναι πως η δική μας συμπεριφορά είναι που επιτρέπει ώστε αυτοί οι ξένοι (Άγγλοι, Ρώσοι, Αμερικάνοι, Γερμανοί κλπ) να προωθούν τα συμφέροντά τους και να βρίσκουν εδώ γόνιμο γι’ αυτούς έδαφος τη φιλαρχία (και φιλαργυρία) των ταγών και το διχασμό ημών των πολιτών.
Οι κερκόπορτες για τη διείσδυση-φανερών και μυστικών υπηρεσιών- των ξένων σε μια χώρα είναι, συνήθως, τα πολιτικά «άκρα» στον πυρήνα της ηγεσίας των οποίων «επενδύουν». Δυστυχώς στη φάση που διανύουμε οι ενδιάμεσες πολιτικές δυνάμεις που εκπροσωπούν το εκλογικό σώμα του μέτρου, της σύνεσης και της σωφροσύνης ευρίσκονται σε παρακμή, καθώς έδωσαν πολλά δικαιώματα ενώ -και παρά τις πολλές εξεταστικές επιτροπές που έκαναν- δεν βρήκαν τη δύναμη για αυτοκάθαρση.
Τα «άκρα» σπεκουλάρουν ανέξοδα πάνω στις αγωνίες, στον πόνο και στην απελπισία σημαντικών τμημάτων του πληθυσμού. Φυσικά δεν έχουν να τους προτείνουν τίποτε άλλο από «καμένες» ελπίδες με κούφια λόγια και πατριωτικές κορώνες ενώ κάποιος «φύρερ»-μαριονέτα ευαγγελίζεται την αυγή μιας εποχής στην οποία οι κότες θα γεννούν «χρυσά» αυγά. Το ρεαλιστικό ερώτημα είναι πού βρίσκουν τώρα το χρυσίο των προεκλογικών δαπανών;
Η αντιπροσωπευτική μας δημοκρατία εξακολουθεί να είναι –παρά τις εντεινόμενες αδυναμίες της-το καλύτερο πολίτευμα και χωράει ασφαλώς και τα «άκρα» αλλά απαιτεί καθημερινή μέριμνα, σοβαρότητα και υπευθυνότητα για να μπορέσει να λειτουργήσει. Ειδικά σε περιόδους σαν την τωρινή που η χώρα μοιάζει με κάποιον που κρέμεται στο γκρεμό με αδύναμο σχοινί και για να ανασυρθεί χρειάζεται άριστο συντονισμό διασώστη και κρεμάμενου με τον τελευταίο να αποφεύγει τις απότομες κινήσεις κορμού και άκρων.
Στα 38 χρόνια, λοιπόν, της 3ης Ελληνικής Δημοκρατίας υπήρξαν εξαιρετικά επιτεύγματα τόσο σε εθνικό επίπεδο (ένταξή μας στην ΕΟΚ, ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., είσοδός μας στην ευρωζώνη) όσο και στην οικονομία με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των αγροτών λόγω των ΜΟΠ και των άλλων πακέτων στήριξης, ο εκσυγχρονισμός του τραπεζοπιστωτικού συστήματος, των τηλεπικοινωνιών, του οδικού, ακτοπλοϊκού και σιδηροδρομικού δικτύου κ.α.
Την ίδια περίοδο υπήρξαν και σοβαρά προβλήματα που σταδιακά ξήλωσαν το πουλόβερ της εμπιστοσύνης του λαού προς την πολιτική τάξη. Η κατάρρευση αυτή της εμπιστοσύνης μπορεί καταρχήν να ακολουθεί τη νομοτέλεια των ιστορικών και κοινωνικών φαινομένων στα οποία μετά από μια περίοδο ακμής ακολουθεί η παρακμή αλλά επιταχύνθηκε και από εκφυλισμούς στο πολιτικό DNA της χώρας καθώς οι κλώνοι των σημαντικών πολιτικών προσωπικοτήτων της αρχικής περιόδου αποδείχθηκαν κατώτεροι των περιστάσεων.
Ωστόσο, στις κρίσιμες συνθήκες όπως αυτές που βιώνουμε και ενόψει των επικείμενων εκλογών και με πραγματικούς κινδύνους για τη δημοκρατία και τη χώρα να καραδοκούν, ελπίζουμε ότι οι πολίτες δεν θα πάνε στις κάλπες τυφλωμένοι από οργή και αγανάκτηση αλλά έχοντας ως γνώμονα τη Θουκυδίδεια (Επιτάφιος) επιταγή: «Κατά δε την αξίωσιν, ως έκαστος εν τω ευδοκιμεί, ουκ από μέρους το πλέον ες τα κοινά ή απ' αρετής προτιμάται» («Ως προς τα δημόσια αξιώματα, όμως, προτιμώνται όσοι ξεχωρίζουν σε κάποιο τομέα για την ικανότητά τους και όχι γιατί ανήκουν σε κάποια τάξη»).
O Δημήτρης Νούλας είναι Χημικός
* Η άρνηση του Μακαρίου να αποδεχθεί το σχέδιο Άτσεσον προκάλεσε τη δυσαρέσκεια των ΗΠΑ και των Άγγλων με συνέπεια την αναζήτηση εναλλακτικών σεναρίων προώθησης των στρατηγικών σχεδίων τους στην περιοχή.
