Εκείνο το πανίσχυρο «πρέπει»

Σκέψεις

Της Καλλίτσας Γκουράβα - Δικτά
Λογοτέχνη - συγγραφέα
Στις πολιτισμένες κοινωνίες, όλο και περισσότερο, κερδίζει έδαφος, αυτό το περιβόητο «πρέπει».
Στην καθημερινή μας κουβέντα, στη ζωή μας ολόκληρη, δεσπόζει αυτή η μικρή λεξούλα, που όμως κρύβει τόση δύναμη μέσα της και τόσο αυταρχισμό!
Συχνά ακούμε γύρω μας.
«Αυτός είναι άνθρωπος καθώς πρέπει». «Εκείνος έχει αξιοπρέπεια». «Ο τρίτος έπραξε τα πρέποντα».
Και συνεχίζουμε. «Αυτό πρέπει να κάνεις, το άλλο δεν πρέπει, εκεί πρέπει να πας, αλλού δεν πρέπει».
Και παλαιότερα οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας έστελναν τα «δέοντα» σε αγαπημένα τους πρόσωπα.
Δύο συλλαβές είναι όλες κι όλες κι όμως, καθορίζουν τη ζωή μας.
Αλλά εκείνο το «θέλω» τι έγινε βρε παιδιά; Το στρίμωξε στη γωνία το πανίσχυρο «πρέπει» κι έχασε τη μιλιά του και όλη του την οντότητα;
Αυτό ακριβώς έγινε. Κάθε μέρα παρακολουθούμε τα κονταροχτυπήματά τους στα... μαρμαρένια αλώνια.
Και όπως είναι φυσικό ο όχλος είναι με τον νικητή πάντοτε, οι ηττημένοι φεύγουν με σκυμμένο το κεφάλι και κανένας δεν τους ακολουθεί.
Όμως αυτό το «πρέπει» κουβαλάει κάτι στενά καλούπια, που ασφυκτιάς εκεί μέσα. Αλλά μπαίνεις, γιατί αλλιώς μένεις στο περιθώριο.
Σε κυνηγάνε θεοί και δαίμονες απ’ τις «καθώς πρέπει» κοινωνίες και δεν τολμάς να σηκώσεις κεφάλι. Και η απομόνωση είναι κακό πράγμα.
Τώρα θα μου πείτε τι έπρεπε να γίνει; Να κάνει ο καθένας μας ό,τι του κατέβει και οι υπόλοιποι να τον χειροκροτούν;
Όχι κι έτσι βέβαια. Ποιος θα υποστήριζε κάτι τέτοιο. Οι νόμοι και οι κανόνες που θέσπισαν κοινωνίες και θρησκείες, ασφαλώς και πρέπει να μείνουν αμετακίνητοι. Αλλά, ν’ αφήνουμε λίγο αέρα και σ’ εκείνο το έρημο το «θέλω» ν’ αναπνεύσει.
Γιατί ξέρετε; Για τον καθένα από μας, μία είναι η ζωή. Κυλάει, φεύγει, σαν το νερό στο ρυάκι και δεν γυρίζει πίσω.
Είναι αναγκαίο να μεγαλώνεις το παιδί σου με τους αυστηρούς κανόνες του «πρέπει», για να το βγάλεις στην κοινωνία σωστό, όπως συνηθίζουμε να λέμε. Όμως το παρακάνουμε.
Στο λεξιλόγιό μας υπάρχουν πολλά «μη» και άλλα τόσα «πρέπει». «Μην τρέχεις θα ιδρώσεις, μην λερωθείς, μην σκοντάψεις και χτυπήσεις τα γόνατά σου. Μην παίξεις με τους φίλους που διάλεξες, χαρά στους φίλους, μην αυθαδιάζεις, πρέπει να χαιρετάς ευγενικά τους γνωστούς μας, πρέπει να κοιμάσαι νωρίς, πρέπει να μάθεις ετούτο, πρέπει να μάθεις το άλλο». Και όλο να μαθαίνει, να μαθαίνει, να μαθαίνει...
Πότε θα ζήσει αλήθεια τα παιδικά του χρόνια!
Κι όταν μπεις φίλοι μου από μικρός σε πολύ στενά καλούπια τότε δύσκολα βγαίνεις, όσο κι αν το θέλεις, όταν μεγαλώσεις.
Το κεφάλι σου το έχει κατακλύσει ένα τεράστιο «πρέπει» και πορεύεσαι ως τον θάνατό σου.
Κάποτε ένας πολύ καλός μου φίλος που έμεινε ανύπαντρος, δυστυχώς, μου εξομολογήθηκε.
«Ήθελα πολύ να κάνω οικογένεια, αλλά μου ήρθαν ανάποδα».
«Και τι ήταν αυτά που πήγαν ανάποδα και δεν μπορούσες να τα ισιώσεις;» Τον ρώτησα.
«Έπρεπε ν’ αποκαταστήσω τις αδερφές μου πρώτα. Όταν έγινε αυτό, είχα ακόμα πολλή ζωή μέσα μου κι ερωτεύτηκα μια κοπέλα.
Συνάδελφος ήταν, ταιριάζαμε κι αποφασίσαμε να παντρευτούμε. Όταν το ανακοίνωσα στους δικούς μου, κόντεψαν να πάθουν εγκεφαλικό».
«Δεν πρέπει να παντρευτείς αυτή, δεν σου ταιριάζει, εμείς είμαστε μια καθώς πρέπει οικογένεια, εκείνοι ποιοι είναι;» Έτσι του είπαν.
Βλέπετε αυτοί ήξεραν καλύτερα από κείνον... ποια του ταίριαζε!
Τώρα οι γονείς του δεν υπάρχουν πια κι εκείνος είναι μόνος.
Ίσως κι εσείς που διαβάζετε αυτό το άρθρο να θέλατε να κάνετε κάτι άλλο στη ζωή σας, αλλά ένα «πρέπει» σας άλλαξε πορεία και σας ανάγκασε να ζήσετε όπως εκείνο θέλησε.
Εμένα που με βλέπετε και με διαβάζετε και κάποιοι με γνωρίζετε κι άλλοι ίσως όχι. –Σας διαβεβαιώ πως δεν χάνετε τίποτα, ένα... μέτρο άνθρωπος είμαι.– Εγώ λοιπόν, αν δεν έμπαινα στα τόσο στενά καλούπια του «πρέπει» δεν θα ήμουνα τώρα εδώ, να σας ζαλίζω με τις φιλοσοφίες μου.
Είχα επιλέξει μια ζωή ταξιδιάρικη. –Το πρώτο και το μόνο «θέλω» που εφάρμοσα στη ζωή μου.– Είχα πάντα μέσα μου τη φυγή, ίσως στην... προηγούμενη ζωή μου να ήμουνα... τσιγγανόπουλο, ποιος ξέρει!
Μερικά χαρτόκουτα με τ’ απαραίτητα, φορτωμένα σ’ ένα φορτηγό, ήταν όλη μου η περιουσία, αλλά κάποια γερά και... μπρατσωμένα «πρέπει» με κατέβασαν, μαζί με τα χαρτόκουτά μου.
Δεν με ρώτησαν αν θέλω!
Φίλοι μου, απ’ αυτά που διαβάσατε παραπάνω μην βιάζεστε να βγάλετε συμπεράσματα.
Είμαι κι εγώ μια απόλυτα νομοταγής πολίτις όπως κι εσείς. Δεν είμαι τρομοκράτισσα ούτε αναρχική, δεν γυρίζω τις νύχτες γράφοντας συνθήματα στους τοίχους και δεν βάλλω κατά του κατεστημένου.
Δεν είμαι αντίθετη με τον καθωσπρεπισμό και μου αρέσει η τάξη και η ασφάλεια.
Αλλά κάποια «θέλω» που δεν βλάπτουν κανέναν και δεν διαταράσσουν την ισορροπία μιας κοινωνίας θα προτιμούσα να μην τα φιμώνουν τα πανίσχυρα «ΠΡΕΠΕΙ».