Από τη Δήμητρα Σίσκου
Με αφορμή την 8η Μαρτίου «Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας», μέσα από την αστική αρθρογραφία έχουν τεθεί απόψεις που αμφισβητούν ότι στον σοσιαλισμό τέθηκαν οι βάσεις για τη χειραφέτηση της γυναίκας.
Αυτά τα άρθρα εντάσσονται στη γνωστή εκστρατεία συκοφάντησης του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε και συνιστούν προσπάθεια να παρουσιαστεί ο καπιταλισμός ανώτερος από τον σοσιαλισμό. Ταυτόχρονα, επιχειρείται να συγκαλυφθούν οι αιτίες που η εργαζόμενη γυναίκα στον καπιταλισμό βρίσκεται σε καθεστώς εκμετάλλευσης και καταπίεσης.
Το γυναικείο φύλο προσεγγίζεται αταξικά μέσω της «διαταξικότητας», ή του όρου «πολίτης», εμφανίζοντας την κοινωνία που είναι χωρισμένη σε τάξεις με διαφορετικά συμφέροντα - ως κοινωνία με «κοινά συμφέροντα». Μέσα από την αρχή της «ισότητας», τον «κοινωνικό διάλογο», τη «συμμετοχική δημοκρατία», επιδιώκεται να συγκαλυφθεί η ταξική εκμεταλλευτική εξουσία της αστικής τάξης, ότι μπορεί να λειτουργήσει προς όφελός τους, π.χ. με την «ποσοστιαία συμμετοχή γυναικών».
Παράδειγμα: τα προβλήματα της ανεργίας, της φροντίδας του παιδιού, της σκλαβιάς των γυναικών στο ατομικό νοικοκυριό, συνδέονται με την πάλη στο πεδίο της οικονομίας, με τις σχέσεις ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής.
Η κεφαλαιοκρατική παραγωγή λειτουργεί για την παραγωγή κέρδους και τη διεύθυνσή της ασκεί η αστική τάξη με βοηθό την εργατική αριστοκρατία. Η ανάδειξη γυναικών σε θέσεις κρίκους της παραγωγικής διαδικασίας, δε σημαίνει ότι λειτουργεί υπέρ των συμφερόντων των γυναικών, αφού λειτουργεί στο πλαίσιο του εκμεταλλευτικού χαρακτήρα της παραγωγής.
Η μόνη μαζική συμμετοχή των γυναικών εξαντλείται στις εκλογές που «επιλέγουν» τον πολιτικό διαχειριστή της αστικής τάξης.
Στην προεπαναστατική Ρωσία, το 80% των γυναικών ήταν ανειδίκευτες εργάτριες ή οικιακές βοηθοί, το 13% εργαζόταν στη βιομηχανία και το 4% στην εκπαίδευση, ενώ αμείβονταν με το μισό αντρικό ημερομίσθιο. Ζούσαν σε κατάσταση σκλαβιάς.
Ο αναλφαβητισμός αποτελούσε μαζικό φαινόμενο. Το ποσοστό του έφτανε το 76% στο γενικό πληθυσμό και στις γυναίκες άγγιζε το 87%. Το να γνωρίζει μια γυναίκα γραφή και ανάγνωση ήταν εξαιρετικά σπάνιο. Με την εξάλειψη του αναλφαβητισμού, τη θέσπιση της υποχρεωτικής παιδείας και τη γενίκευση της ανώτατης μόρφωσης μειώθηκε και το ποσοστό της ανειδίκευτης εργασίας των γυναικών. Η άνοδος της επιστημονικής και της τεχνικής ειδίκευσης και η αξιοποίηση της τεχνολογίας στην παραγωγή συνέβαλαν ώστε να κατακτήσουν οι γυναίκες στην ΕΣΣΔ όλους σχεδόν τους τομείς επαγγελματικής δραστηριότητας. Μετά από τις πρώτες τέσσερις δεκαετίες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης έφτασαν να αποτελούν το 40% του συνόλου των επιστημόνων, το 72% των γιατρών, το 71% των εκπαιδευτικών, το 1/3 των μηχανικών.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση παραχώρησε πλήρη πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες, με ένα από τα πρώτα της Διατάγματα, τον Δεκέμβρη του 1917. Την εποχή εκείνη, οι γυναίκες είχαν πολιτικά δικαιώματα μόλις σε 6 χώρες σε όλο τον κόσμο.
Με την επικράτηση της σοσιαλιστικής επανάστασης, νομοθετήθηκε η παροχή ίσης αμοιβής σε γυναίκες και άνδρες για ίση εργασία. Απαγορεύτηκε η νυχτερινή εργασία των γυναικών στη βιομηχανία και περιορίστηκε το όριο βάρους που επιτρεπόταν να σηκώνουν οι εργάτριες. Η συνταξιοδότηση των γυναικών γινόταν στην ηλικία των 55 χρόνων, με 5ετή διαφορά από τους άνδρες.
Οργανώθηκε δίκτυο ιατρείων για την παρακολούθηση των γυναικών στα μαιευτήρια και τα γυναικολογικά τμήματα των νοσοκομείων. Το πρόβλημα της εξασφάλισης νοσοκομειακής περίθαλψης κατά τον τοκετό για όλες τις γυναίκες είχε λυθεί ολοκληρωτικά.
Οι γυναίκες με το σύνολο των παραγωγών του πλούτου βρέθηκαν στο προσκήνιο της ιστορίας, έγιναν με τις πράξεις τους οι δημιουργοί της. Την περίοδο του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου οι γυναίκες στην ΕΣΣΔ αναπλήρωσαν στην παραγωγή, στη βιομηχανία, στις πόλεις και στην αγροτική παραγωγή τα κενά που δημιούργησε η αναχώρηση των αντρών για το μέτωπο. Εκτός από αυτό πήραν μέρος στις μάχες, στην άμυνα, στα οδοφράγματα, φρόντιζαν τραυματίες και ορφανά.
Παρά τις δυσκολίες ή τις παρεκκλίσεις στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και τελικά παρά την αντεπανάσταση, η θέση της γυναίκας στον σοσιαλισμό υπήρξε ασύγκριτα ανώτερη από τη θέση της γυναίκας και στην πιο ανεπτυγμένη σημερινή καπιταλιστική κοινωνία.
Στον σοσιαλισμό, τέθηκαν οι βάσεις για τη λύση της γυναικείας ανισοτιμίας, η οποία συνοψίζεται σε δύο βασικά εργαλεία: την εργατική εξουσία και την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής.
Καταρρίφθηκαν τα αστικά ιδεολογήματα περί «ισότητας» ανδρών - γυναικών στη βάση της ταξικής εκμετάλλευσης. ότι η γυναίκα μπορεί να χειραφετηθεί στον καπιταλισμό. Επιβεβαιώθηκε η θέση του μαρξισμού, ότι η απελευθέρωσή της συνδέεται με την πάλη της εργατικής τάξης για την κοινωνική απελευθέρωση.
Για να εξαλειφθεί το γυναικείο ζήτημα είναι απαραίτητη και αναγκαία η μαζική συμμετοχή των γυναικών από τα λαϊκά στρώματα γιατί δίχως την οργάνωση και τη συμμετοχή των ίδιων των γυναικών κανένας αγώνας και κανένας στόχος δεν μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα και προοπτική. Συμμετοχή στους γυναικείους συλλόγους, στο ταξικό κίνημα, στο ΠΑΜΕ, στην ΠΑΣΕΒΕ, στην ΠΑΣΥ, στο ΜΑΣ, στη συμβολή των γυναικών στη δημιουργία του Λαϊκού Μετώπου, βασικής προϋπόθεσης για αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών και το πέρασμα της εξουσίας στην εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Απαραίτητη και αναγκαία η συμμετοχή των γυναικών στο δυνάμωμα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, πολιτικά, ιδεολογικά, οργανωτικά, του μόνο Κόμματος που αγωνίζεται για την πραγματική ισοτιμία και χειραφέτηση της γυναίκας, ακριβώς λόγω του χαρακτήρα του, της ιστορικής του αποστολής. Δηλαδή για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων από τα δεσμά του κεφαλαίου. Εντείνουμε τις προσπάθειές μας, καλούμε τις εργάτριες, τις νέες κοπέλες, τις μετανάστριες, τις φτωχές αγρότισσες και αυτοαπασχολούμενες της πόλης να μπούνε στον ταξικό αγώνα, να βάλουν τη δική τους σφραγίδα στις εξελίξεις με τη συμμετοχή τους στο κίνημα, γιατί ο αιώνας που ζούμε είναι ο αιώνας των σοσιαλιστικών επαναστάσεων!
* Η Δήμητρα Σίσκου είναι μέλος της Ν. Ε. Λάρισας του ΚΚΕ
