Προκαλούν κατάπληξη και αλγεινή εντύπωση τα όσα συμβαίνουν το τελευταίο χρονικό διάστημα στον χώρο της Δικαιοσύνης σχετικά με τα ειδικά μισθολόγια και τις περικοπές στις αποδοχές των δικαστικών λειτουργών.
Θα πρέπει να τονισθεί κατ’ αρχάς ότι η Δικαιοσύνη αποτελεί την τρίτη κατά σειρά ανεξάρτητη εξουσία μετά τη Νομοθετική (Βουλή) και την Εκτελεστική (Κυβέρνηση), και σαν τέτοια θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται από όλους και πρωτίστως από την κυβέρνηση.
Είναι, η δικαστική εξουσία, το βάθρο της κρατικής οντότητας, το τελευταίο οχυρό της Δημοκρατίας και το καταφύγιο όλων των πολιτών όταν παραστεί ανάγκη, και για όλα αυτά οι λειτουργοί της τυγχάνουν και δικαίως συνταγματικής διάκρισης.
Οι Δικαστές εισάγονται στο Δικαστικό Σώμα, κατόπιν αυστηροτάτων εξετάσεων, από τη δικηγορία και σε ηλικία 30 – 40 ετών. Είναι γεγονός, έστω και αν δεν το γνωρίζουν πολλοί, ή πιθανόν να νομίζουν και το αντίθετο, ότι το έργο τους δεν είναι προφανώς μόνο οι δίκες αλλά κυρίως τα υπόλοιπα δηλαδή η στοιχειοθέτηση και η συγγραφή των αποφάσεων.
Πρόκειται για ένα έργο βαρύ, επίπονο, χρονοβόρο, υπεύθυνο και πανταχόθεν ελεγχόμενο. Χωρίς υπερβολή εργάζονται νηχθημερόν και αδιακρίτως όλες τις ημέρες. Στους χαμηλούς βαθμούς, δηλαδή στο 80 – 90% των δικαστών οι αποδοχές τους είναι χαμηλές (2.000 – 2.500 ευρώ) και δικαίως διαμαρτύρονται για την περαιτέρω μείωση των αποδοχών τους, διότι αδυνατούν να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους λόγω συχνών μεταθέσεων, ανάγκης πρόσθετου βοηθητικού προσωπικού, αδυναμίας εκτέλεσης και άλλης εργασίας κλπ.
Ειρήσθω εν παρόδω ότι μέχρι τούδε δύο πρωθυπουργοί της χώρας έδωσαν γενναίες αυξήσεις στους δικαστικούς. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο πρεσβύτερος, που διπλασίασε τον μισθό τους και ο Κων/νος Καραμανλής ο νεότερος, που έδωσε κάποια σημαντική αύξηση, κατόπιν όμως απόφασης του Μισθοδικείου.
Υπ’ όψιν ότι οι περικοπές στις αποδοχές των δικαστικών σχεδόν μόνο συμβολική σημασία έχουν για την οικονομία της χώρας δεδομένου του μικρού αριθμού αυτών (περίπου 2.300), οι οικονομικές όμως επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο από τη δυσλειτουργία της Δικαιοσύνης είναι τεράστιες. Από την άλλη πλευρά δεν μπορεί να υπάρχουν διπλάσιοι σε αριθμό βουλευτές από όσους χρειάζεται η χώρα και αυτοί να υπεραμείβονται, και να έχουμε τους μισούς και λιγότερους δικαστές από όσους χρειαζόμαστε και αυτοί να είναι απαξιωμένοι.
Δεν έχω καμία σχέση, ούτε μπορώ να πω πόσο θα πρέπει να είναι το ύψος των αποδοχών τους, λογικό όμως θα ήταν τούτο να καθορίζεται με κάποια συνάρτηση και σε πάγια βάση με τους μισθούς των βουλευτών και αυτομάτως να αυξομειώνονται. Τόσο δύσκολο είναι να γίνει αυτό;
Εσχάτως όμως ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζονται οι δικαστικοί από την Πολιτεία είναι απαράδεκτος έως ανεύθυνος. Αλλά και ο τρόπος με τον οποίον αντιδρούν οι ίδιοι ενίοτε, δεν συνάδει με το κύρος της θέσεώς των. Η «απεργία» έστω και σαν επίσχεση εργασίας αλλά και κυρίως οι ανοικτές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, τους υποβαθμίζουν στο επίπεδο των λοιπών δημοσίων υπαλλήλων.
Με συνδικαλισμό τοιαύτης μορφής δεν είναι περίεργο για το πώς τους αντιμετωπίζει η Πολιτεία, αφού και οι ίδιοι από μόνοι τους τοποθετούν τον εαυτό τους στο επίπεδο αυτό.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σημειώσω ολίγα τινά περί απεργιών γενικώς χωρίς αυτά να αφορούν στους δικαστικούς. Για να είμαστε σοβαρό κράτος πρέπει ν’ αλλάζει πάραυτα ο νόμος περί συνδικαλισμού. Δεν νοείται κάθε τρεις και λίγο μία μικρή μειοψηφία και αποφασίζει, με την απλή πλειοψηφία των παρόντων μελών απεργίες στις συνελεύσεις. Η απόφαση για απεργία πρέπει να λαμβάνεται από την πλειοψηφία και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις αυξημένη, των εγγεγραμμένων μελών. Επίσης οι συνδικαλιστές πρέπει να αμοίβονται από τις εισφορές των μελών. Τότε και μόνο οι απεργίες θα έχουν νόημα και θα είναι σπάνιες μεν αλλά ουσιαστικές και αποτελεσματικές.
Το γένον έχον, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι, όλες γενικώς οι απεργίες, όπως γίνονται, σχεδόν πάντοτε έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Απορροφούν τις αντιδράσεις, εκτονώνουν την κατάσταση και σε τελευταία ανάλυση διευκολύνουν την κυβέρνηση ή την εργοδοσία στο έργο τους. Στην καλύτερη περίπτωση συνιστούν ένα μέσο διαπραγμάτευσης.
Τα τελευταία χρόνια μόνο η αντίδραση των ιπταμένων της Πολεμικής Αεροπορίας είχε άμεσο αποτέλεσμα, οι οποίοι πιλότοι, όλοι τους, ένα πρωί δήλωσαν ασθένεια και αδυναμία να πετάξουν. Όπως ήταν επόμενο τα αιτήματά τους ικανοποιήθηκαν αμέσως.
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, οι δικαστικοί μας θα πρέπει να βρουν άλλους τρόπους διαμαρτυρίας συμβατούς με τη θέση τους και πλέον αποτελεσματικούς. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω, πολύ περισσότερο να συμβουλεύσω, όμως ο κοινός νους υπαγορεύει ότι η λύση του προβλήματος θα πρέπει να δοθεί από την ηγεσία της Δικαιοσύνης σε συνεργασία με την πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της χώρας κατά τρόπο πάγιο και κοινώς αποδεκτό. Εάν τούτο δεν ευοδωθεί, οι διαδοχικές παραιτήσεις της ηγεσίας των δικαστικών θα είναι ο μονόδρομος και αν πάλι και αυτό δεν αποδώσει τότε μένει ο δρόμος που χάραξαν οι ιπτάμενοι.
Αν και δεν νομίζω ότι τα πράγματα μπορούν να φθάσουν μέχρις εκεί εκπλήσσει πάντως ο πλαδαρός τρόπος με τον οποίον συλλήβδην οι αρμόδιοι αντιμετωπίζουν ένα τόσο σοβαρό ζήτημα. Και διερωτάται κανείς εάν σαν κράτος δεν είμαστε σε θέση να ρυθμίσουμε απλά και αυτονόητα πράγματα πώς θα μπορούμε να διαχειριστούμε τα δύσκολα και τα σύνθετα.
Αυτή δυστυχώς είναι η πραγματικότητα.
Σωκράτης Μαστροκωστούλης
