Από τον Κωνσταντίνο Οικονόμου
Διαβάζουμε, στις εισαγωγικές σελίδες του εγχειριδίου για εκπαιδευτικούς με το βαρύγδουπο τίτλο: «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Πρόγραμμα σπουδών στα θρησκευτικά», που επιδοτήθηκε με χρήματα του ΕΣΠΑ, ενδεικτικά μεταξύ άλλων: «Οι θρησκείες μπορούν να βοηθήσουν (...) στη δημιουργία μιας σύγχρονης πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Η θρησκευτική εκπαίδευση χρειάζεται να υπερβεί πρακτικές μονοφωνίας και αντιλήψεις αποκλειστικότητας. Η διδασκαλία απαιτεί επαγγελματίες εκπαιδευτικούς, με ισχυρή θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση που έχουν διαμορφώσει κατανόηση του ρόλου τους και στοχαστικοκριτική στάση απέναντι στη θρησκεία. Η θρησκευτική εκπαίδευση καλείται να υπηρετήσει «θρησκευτικό γραμματισμό», που θα πρέπει να υπηρετεί κοινωνικά προτάγματα καθολικού χαρακτήρα, όπως είναι ο πολιτισμικός εγκλιματισμός του μαθητή στην ευρύτερη κοινωνική πραγματικότητα που ζει και όχι ο ιδεολογικός εγκιβωτισμός του σε μεριστικές και απολυτοποιημένες ερμηνείες και στάσεις ζωής (!)». Οι στόχοι του μαθήματος, μεταξύ άλλων είναι: «Η ανάδειξη του ολιστικού και μεταμορφωτικού χαρακτήρα της θρησκευτικής εκπαίδευσης», ενώ στην Τρίτη τάξη Δημοτικού στόχος είναι «να γνωρίσουν οι μαθητές (8 ετών!) σύμβολα, εικόνες, γιορτές, τελετουργίες και έθιμα άλλων θρησκειών, καθώς και τη σημασία τους στη ζωή των ανθρώπων». Όμως ας μιλήσουμε συγκεκριμένα:
Στα νέα βιβλία θρησκευτικών, που πιλοτικά εφαρμόζονται και αναμένεται να καθιερωθούν, καταργείται η βάση της βιβλικής και εκκλησιαστικής Ιστορίας χρονολογική σειρά των μαθημάτων, ενώ περιέχονται ενότητες κατ’ επιλογή. Αυτό φέρνει αναστάτωση στη μνήμη των παιδιών, διότι δεν θα καταλάβουν ποιο γεγονός συνέβη πρώτο και ποιο τελευταίο. Δεν θα συνειδητοποιήσουν την ενότητα της Καινής Διαθήκης, πόσο δε μάλλον τη σχέση της με την Παλαιά. Ακόμη εισάγονται, σε μεγάλο βαθμό, ακόμη και στο Δημοτικό, απίθανες λεπτομέρειες, ετεροδόξων και ετεροθρήσκων στοιχείων, νοθεύοντας το ορθόδοξο χριστιανικό μάθημα, πράγμα το οποίο δημιουργεί κίνδυνο για τα παιδιά, που απειλείται πλέον η ολοκλήρωσή τους ως ορθόδοξοι χριστιανοί. Τα διάφορα ετερόδοξα-ετερόθρησκα στοιχεία διδάσκονται συχνά σε συνάφεια με την ορθόδοξη θεολογία, πράγμα που μπορεί, ειδικά στην ευαίσθητη παιδική ηλικία, να καλλιεργήσει συγκριτικές τάσεις, του τύπου: «όλοι τον ίδιο Θεό λατρεύουμε, απλώς με διαφορετικό όνομα». Συχνά ο τίτλος του μαθήματος είναι παραπειστικός. Στην Γ’ τάξη Δημοτικού, για παράδειγμα, βλέποντας τον τίτλο «Κυριακή, μια σημαντική μέρα της εβδομάδας», φανταζόμαστε ότι θα βρούμε στοιχεία για τη Θεία Λειτουργία. Όμως περιλαμβάνονται στην ενότητα αυτή πολλά στοιχεία για τέσσερα θρησκεύματα, που απειλούν και δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι η ορθόδοξη χριστιανική λειτουργία ταυτίζεται ή είναι ισάξια με διάφορα τελετουργικά που διδάχθηκε μαζί με εκείνη. Κατά λέξη διαβάζουμε στην ίδια ενότητα τους τίτλους και μόνο: «Το Σάββατο των Εβραίων: Στη συναγωγή (ραββίνος, τορά, μενορά, κιπά, τεφιλίν). Η Παρασκευή των Μουσουλμάνων: Στο τζαμί ή τέμενος (Kοράνιο, μιναρές, μουεζίνης, χατίπης, ιμάμης, νίψεις προσώπου, χεριών και ποδιών, μάσμπαχ, κατεύθυνση προσευχής). Σύμβολα θρησκειών του κόσμου: σταυρός, ιχθύς, πέλεκυς, άστρο του Δαβίδ, Μενορά, ημισέληνος, όνομα του Αλλάχ, σβάστικα (Ινδοϊσμός-Τζαϊνισμός), γιν και γιανγκ, ωμ, τροχός τδιδασκαλίας του Βούδα (ντάρμα), λωτός, σύμβολο της μη βίας (αχίμζα)» (!) Στην ίδια τάξη, στο μάθημα των ... Χριστουγέννων διαβάζουμε στις ενότητες που το απαρτίζουν: «Ρος Ασανά: Η αρχή της χρονιάς για τους Εβραίους. Το τέλος του Ramadan των Μουσουλμάνων. Holi: Το τέλος του χειμώνα και η αρχή της άνοιξης για τους Ινδουιστές (φωτιές, χρωματιστά νερά, κόκκινη σκόνη)»(!) Στο μάθημα περί προσευχής (Δ’ Δημοτικού): «Πώς προσεύχονται οι Μουσουλμάνοι. Προσευχές των Εβραίων - Σεμά. Παγκόσμιοι τόποι προσευχής». Στην ίδια τάξη διαβάζουμε: «Όλοι ίσοι, όλοι διαφορετικοί: Τελετές ενηλικίωσης σε θρησκείες του κόσμου: Μπαρ Μιτσβά, Μπατ Μιτσβά. Ενηλικίωση Μουσουλμάνων. Ενηλικίωση Ινδουιστών. Γιορτές του κόσμου γεμάτες χαρά και φώς: Χανουκά, Diwali» [αλήθεια τι εννοούν οι συγγραφείς με τον όρο «φως και χαρά»;] Και πάλι στη Δ’ τάξη: «Περί Αγίας Γραφής: Τα ιερά βιβλία των θρησκειών του κόσμου: Το Κοράνι: Το θέλημα του Αλλάχ, οδηγός των Μουσουλμάνων, ιερό αντικείμενο. Η Τορά (Ιουδαϊσμός): Ο Νόμος του Θεού, στη Συναγωγή, εβραϊκή γλώσσα. Βέδες, Σούτρες, Ταό. Τα βιβλία του Κομφούκιου: Το όνομα/ονόματα του Θεού στα Ιερά Βιβλία του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ (τα 99 ονόματα)». Στην Ε’ δημοτικού: «Μαθητές και δάσκαλοι: Μεγάλοι δάσκαλοι θρησκειών του κόσμου (μαζί με τον Χριστό, που δεν παρουσιάζεται ως ο Μονογενής Υιός του Θεού και Σωτήρας): Μωάμεθ. Κομφούκιος. Βούδας», στην ενότητα « Προχωράμε αλλάζοντας», παρουσιάζονται μεταξύ άλλων: «Νηστεία και άσκηση στις θρησκείες του κόσμου: Ισλάμ: Η νηστεία (Σάουμ) κατά τον μήνα Ramadan. Ιουδαϊσμός: Ta’anit (νηστεία) κατά τον εορτασμό του Yom Kippur (προσευχή, νηστεία, ελεημοσύνη). Ινδοϊσμός-Τζαϊνισμός: Εβδομαδιαίες, ετήσιες νηστείες, αποχή από κρέας, άσκηση-γιόγκα, ακραίες μορφές άσκησης. Βουδισμός: Η έννοια του μέτρου, εγκράτεια, διαλογισμός και γιόγκα». Τέλος στην Στ’ τάξη, στην ενότητα: «Άγιοι άνθρωποι» παρουσιάζονται και «άγιοι άνθρωποι στις θρησκείες του κόσμου: Βούδας, Κομφούκιος, Μωάμεθ, Βισνού (Κρίσνα), Δαλάι Λάμα, Γκάντι και πολλά άλλα πρόσωπα, ιστορικά ή μυθικά» [αλήθεια τι είναι «άγιος» για τους ιθύνοντες;]. Στην ενότητα: «Θρησκείες στη χώρα μας»: Μαουλίντ (γενέθλια του Μωάμεθ). Πουρίμ των Εβραίων. Diwali των Ινδουιστών. Θρησκευτικές μέρες Βουδισμού. Χορός του δράκου (Κίνα)».
Σε αντιδιαστολή δεν διδάσκονται πλέον στο Γυμνάσιο ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η Γέννηση και η Βάπτιση του Χριστού, ο Βαπτιστής Ιωάννης, η Κυριακή προσευχή, η ανάσταση του Λαζάρου, η προσευχή του Χριστού (Γεθσημανή), η δίκη του Χριστού, η παράδοση του Χριστού από τον Πιλάτο, η Ανάληψη, η Πεντηκοστή, η εκλογή των επτά διακόνων, ο πρώτος διωγμός των χριστιανών, ο λιθοβολισμός του Στεφάνου, η μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου, και άλλα, τα οποία δεν θεωρήθηκαν κατάλληλα για να διδάσκονται στο γυμνάσιο, ίσως γιατί έγινε ενδελεχής ανάλυσή τους(;) στο Δημοτικό. Ακόμη τα βιβλία χαρακτηρίζονται από μια ρευστή θεολογία «λάστιχο», που οδηγεί σε σφάλματα. Ακόμη αναφέρεται στα εγχειρίδια των διδασκόντων ως προσδοκία το να μπορούν οι μαθητές να «εξηγούν τους λόγους που απομάκρυναν σταδιακά την Εκκλησία της Ανατολής από τη Δύση», δίνοντας την εντύπωση ότι η Δύση ήταν το διοικητικό κέντρο της Εκκλησίας, δικαιώνοντας την ιδέα περί παπικού πρωτείου. Σημαντικές αλήθειες πίστεως, όπως τα εσχατολογικά, ονομάζονται «αντιλήψεις», δηλαδή σύλληψη του ανθρώπινου μυαλού και έτσι δε θεωρούνται αποκεκαλυμμένες θείες αλήθειες. Ακόμη το πρόγραμμα κρίνεται αντισυνταγματικό, γιατί απειλεί την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των ορθόδοξων χριστιανών μαθητών, παραβιάζοντας τα άρθρα 13 και 16 του Συντάγματος, αποσκοπώντας στο να συμβάλει στη δημιουργία «πολυπολιτισμικής κοινωνίας», όπως όλα τα σχολικά βιβλία του δημοτικού, παραβιάζοντας και το άρθρο 5 του Συντάγματος. [Χαρακτηριστικό παράδειγμα, στο μάθημα περί Χριστουγέννων στις τάξεις Γ’ , Δ’ του Δημοτικού: Βασική στόχευση του μαθήματος αποτελεί η φυγή του Κυρίου στην Αίγυπτο, συγκρινόμενη με το σύγχρονο πρόβλημα της (λαθρο)μετανάστευσης(!), όπου τονίζεται ότι και ο «μικρός Χριστός» ήταν μετανάστης.].
Είναι βασικό να αντιληφθούμε ότι δεν ευσταθεί κανένας εξωραϊστικός ισχυρισμός, όπως «πλουραλισμός», «άνοιγμα προς άλλες θρησκείες», «διαχείριση θρησκευτικού φαινομένου», «πολυφωνία», κ.λπ. Τέτοιοι πειραματισμοί εισάγουν νόθευση της ορθόδοξης χριστιανικής παιδείας απειλώντας τα παιδιά μας με σύγχυση και ζημία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας είχαν την πίστη, ότι η ορθόδοξη χριστιανική παιδεία είναι πλήρης και αυτάρκης, μη αποδεχόμενη αλλότριες προσμίξεις, εμείς με ποιο δικαίωμα τη νοθεύουμε; Σίγουρα δεν είναι δυνατόν να αρνηθούμε ανανέωση και εμπλουτισμό του μαθήματος, όμως η θολούρα δεν είναι ανανέωση και ο Δαλάι Λάμα δεν είναι εμπλουτισμός. Ανανέωση θα ήταν η επαφή των μαθητών, αλλά και των διδασκόντων, με τον ανεξάντλητο πλούτο των πηγών της Ορθοδοξίας, όπως της ξεχασμένης Καινής Διαθήκης, και η δυνατότητα σύνδεσής της με προβλήματα της εποχής μας. [Θα λέγαμε ότι το μείζον πρόβλημα της εποχής μας, η κοινωνικοοικονομική κρίση, επέφερε πολυεπίπεδες δυσάρεστες εξελίξεις. Έτσι κάτω από τον μανδύα της οικονομικής εξόντωσης των Ελλήνων, «περνάνε» ύπουλα διάφορες εμπνεύσεις «χορτασμένων ευρωμίσθιων γραικύλων», με τη σιγουριά της έλλειψης οιασδήποτε αντίδρασης.]
ΠΡΟΤΑΣΗ: Μπορούν να εκπονηθούν από έμπνεους ζήλου καθηγητές Θεολογικών Σχολών νέα προγράμματα, όπως για παράδειγμα: Κάθε τάξη, και στις δύο βαθμίδες να καλύπτει πέντε ή έξι ενότητες διαβαθμισμένες ανάλογα με την ηλικία των παιδιών, χωρισμένες σε έξι ωριαία μαθήματα. Οι τρεις, να έχουν χρονολογική σειρά βάσει της βιβλικής και εκκλησιαστικής ιστορίας, ενώ οι άλλες να περιλαμβάνουν, στο Δημοτικό επίκαιρα μαθήματα, στη Μέση Εκπαίδευση θέματα κατ’ επιλογή, όχι όμως νοθευμένα με αλλότρια στοιχεία. Στο Λύκειο θα μπορούσαν να παρουσιάζονται εν συντομία τα θρησκεύματα του κόσμου.
Επί σχεδόν δύο αιώνες στην πατρίδα μας οι ορθόδοξοι χριστιανοί είχαν το δικαίωμα να απολαμβάνουν ανόθευτη ορθόδοξη χριστιανική παιδεία στα σχολεία, για τα οποία πλήρωναν και (παρα)πληρώνουν φόρους. Γιατί θα πρέπει λοιπόν η παιδεία αυτή να οδηγηθεί σε συρρίκνωση και ευτελισμό;
Ο Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου είναι δάσκαλος στο 32ο Δημ. Σχ. Λάρισας
