Από τον Μιλτιάδη Γ. Δεληχά
Για την κατανόηση, απαραίτητη κρίνεται η ανάγνωση του βιβλίου «Να ξετουρκέψουμε τη γλώσσα μας»
Ι. Διζικιρίκης, Εκδόσεις Άγκυρας, Αθήνα, 1975
Σε καμία περίπτωση δεν προτίθεμαι να κάνω σοβαρή ανάλυση του φαινομένου των τουρκικών σαπουνοπερών. Μια τέτοια ανάλυση ήδη περιλαμβάνεται στο κείμενο της ψηφοφορίας που διεξάγεται στο διαδίκτυο για την διακοπή της τηλεοπτικής σειράς «Σουλεϊμάν ο μεγαλοπρεπής» που εκπέμπει καθημερινά ο ΑΝΤ1, μετά την περσινή επιτυχία του «Εζέλ» που γυρίστηκε στην κατεχόμενη Κύπρο...
Η σαπουνόπερα που τυγχάνει διεθνούς πλέον αναγνώρισης, έχει ως εξής:
«Επτά χρόνια από τότε που ένα ασκέρι πήρε με τσαμπουκά το γκουβέρνο, τα παπόρια με τα μεμέτια μπούκαραν στην Κύπρο, το 1974. Με αυτό το καζίκι ήρθε η δημοκρατία που έβγαλε τους αριστερούς απ’ τα μπουντρούμια κι επέτρεψε ολάκερο το ντουνιά να μπαμπαλίζει ελεύθερα χωρίς να φοβάται τους δραγάτες. Γιαβάς γιαβάς, το ΠΑΣΟΚ καζάντισε και μοίρασε τα φράγκα. Κι όλοι αντάμα, έψαχναν για μπάρμπα από την Κορώνη για να βολευτούν σα να είναι γιουσουφάκια. Οι πρωθυπουργοί από κονάκια: Ο ένας είχε πρωθυπουργό μπαμπά κι ο άλλος μπάρμπα...
Σαν λουκούμι ήρθε για τους νταβατζήδες, το ρεγάλο των Ολυμπιακών αγώνων. Εκεί να δεις μουσαφιριές και οι κουμπαριές. Όλοι έκαναν τουμπεκί για να στρογγυλοκάθονται στις καρέκλες, με τους τζοχανταραίους να κάνουν γιούργια στο σιρόπι. Ο κάθε αχμάκης, στα μουλωχτά ή με μπαλαμούτια, έβγαζε χαρτζιλίκι με ταρίφα, όταν είχε το γιαταγάνι και το γκανταΐφι. Μόνον κάτι χαϊβάνια έμειναν να δουλεύουν. Και τα μασλάτια των νοματαίων για νταβατζήδες, ήταν μόνον κουβέντες για κεμπάπ στου Μπαϊρακτάρη το μαγαζί. Ο ντουνιάς μπαΐλτισε στο φέσι. Με ρουσφέτια και τερτίπια για να τρυπώσουν οι ραγιάδες στο δημόσιο, έγιναν αχταρμάς και χάθηκε η μπέσα. Έτσι, άλλοι σαν μπουνταλάδες και χαϊβάνια το έριξαν στο χαβαλέ, άλλοι στις μπαμπεσιές, άλλοι έκαναν τσαμπουκά ή σαματά, κι άλλοι έλεγαν ότι τους κατέβαζε η γκλάβα στο τσακίρ κέφι με τις χανούμισσες. Και σαν να μην έφταναν αυτά, ήρθαν κι άλλα χαμπέρια για το αλισβερίσι με τα βακούφια, που αγόραζαν μπιρ παρά (τζάμπα) ακόμα και τα τσιφλίκια του κρατικού κορβανά.
Η αφεντιά όμως μπαγιατεύει κι ο φραμπαλάς γίνεται νταλκάς. Μετά τα μπαξίσια ήρθε ο λογαριασμός, το χρέος. Μεγάλος μπουναμάς, ταμάμ για τους τοκογλύφους που πάνε κι έρχονται με τα τεφτέρια και τα κιτάπια τους. Στα παζάρια σώθηκε ο παράς, ήρθε ξανά το βερεσέ αφού δεν κάνουν ούτε σεφτέ. Οι ψηφοφόροι, έμειναν μπατάκια και χαρμάνια. Άλλοι συνέχισαν με τσαλίμια να περιμένουν κι άλλοι σεκλετίστηκαν από το χάλι. Οι πιο βαρβάτοι, ακόμα κάνουν τον αβανταδόρο κι ας είναι τζάμπα μάγκες. Όλοι οι τσίφτηδες βρήκαν μπελά, κόπηκε ο χαβάς και λίγοι βάζουν το κεφάλι στον τρουβά. Με τέτοια χοσμέτια, πού να δούνε χαϊρι; Τα χούγια μας έφεραν μεγάλα χνέρια. Το ρουσφέτι, το ραχάτι και η ρουφιανιά τρώει σαν σαράκι όλο το σινάφι. Τα ραβασάκια έρχονται συνέχεια για να θυμίζουν την κατάντια και το σακατιλίκι μας. Τα καρντάσια μας στον Ευρωκορσέ, μας βάζουν όλους στο ίδιο καζάνι και μας σιχτιρίζουν για το πατιρντί. Πάει χαράμι το ευρώ...
Βγήκαν κι οι φερετζέδες, αποκαλύφτηκαν μπαταξήδες με κουμπαράδες στην Ελβετία, τακιμιές με καραγκιόζηδες και τσαντίρια. Κι αντί να βάλουν τους πλούσιους να πληρώσουν ντούκου, προσπαθούν με τερτίπια και χασομέρια να τους γλιτώσουν. Τα μπινελίκια και τα σιχτίρια δεν σταματάνε, αλλά τα κουσούρια μένουν. Ευτυχώς που τα μπρατίμια έκαναν μια κυβέρνηση τουρλού. Μεταρρυθμίσεις με μερεμέτια για να σωθεί το σαράι που έμεινε καραγιαπί. Κι εκείνοι οι τζαναμπέτηδες οι δημοσιογράφοι, έγιναν σουλτάνοι με χατζάρια. Τους παίζουν σαν χάντρες στο μπεγλέρι. Άλλοτε τους χορεύουν τσιφτετέλι και καρσιλαμά με τα νταούλια τους κι άλλοτε με τεμενάδες και γαλιφιές τους κανακεύουν...
Στην Αθήνα δεν μπορείς να βγεις ούτε για τσάρκα. Λαθρομετανάστες, νταήδες, κλέφτες, τσογλάνια και ρεμάλια βγαίνουν στα σοκάκια λες και σήκωσαν μπαϊράκι. Τζαμί έγινε η Ομόνοια, οι ιμάμηδες ψήλωσαν ως το ταβάνι. Γιουρούσια, μπαμπαριές, μπαγλαρώματα και πλιάτσικο. Αχταρμάς και γιαλαντζί έγινε η δημοκρατία. Αχούρι κατάντησε η χώρα κι όλοι οι μπαγάσες στην Ευρώπη μας έστησαν καραούλι και μας κάνουνε ρεζίλι. Μέσα στον ντόρο, μαζί με την μπέσα χάθηκε και το μεράκι. Αλλά το ντέρτι κι ο σεβντάς των ραγιάδων είναι ένας: ότι οι κοτζαμπάσηδες, οι αγάδες και οι μπέηδες, όσα κι αν ντερλικώσουν δε χορταίνουν και βάζουν καινούργιο χαράτσι στον λαό. Μόνο στο χαράτσι είναι ντόμπροι, εκεί πάνε ντουγρού και δεν κάνουν τσαλιμάκια. Κι οι φουκαράδες που έμειναν ταπί, μπούχτισαν τα χατίρια στους νταβατζήδες και τα χουβαρδαλίκια στους λεφτάδες...».
Κάποιοι επιμένουν ότι ανήκουμε στη Δύση. Τι σχέση όμως μπορεί να έχει με τη Δύση μια χώρα που δεν έχει ακόμα ξετουρκέψει τη γλώσσα και – κυρίως - τη νοοτροπία της; Μια χώρα που δεν μπορεί να παράγει ούτε μια δική της τηλεοπτική... σαπουνόπερα της προκοπής, χωρίς να δείχνει ντιντήδες να χαριεντίζονται και ημίγυμνες να χαχανίζουν στα πρωινάδικα. Μέχρι που έφτασε να αγοράζει τις σαπουνόπερες των κατακτητών του για να ξεχνιέται ο λαός από την κρίση θυμούμενος κάποια τμήματα της παλιάς του ταυτότητας...
Ο Μιλτιάδης Γ. Δεληχάς είναι Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.
