Από τη Σταματία Βλάγκα*
Κι ενώ οι σφοδρές συγκρούσεις συνεχίζονται με αμείωτη ένταση στη Συρία, κατά του καθεστώτος του Μπασάρ αλ- Άσαντ, επαληθεύονται οι χειρότερες εικασίες για τα αραβικά κινήματα εξέγερσης. Αυτή η επαλήθευση της πραγματικότητας, σβήνει κάθε ελπίδα για ανατροπή των επί πολλά συναπτά έτη, εγκαθιδρυμένων δικτατοριών και αντικατάστασή τους από τη «δημοκρατία του λαού». Η «αραβική άνοιξη» που διαδόθηκε ταχύτατα, χάρη στα κοινωνικά δίκτυα (Facebook, Twitter), άρχισε να χάνει την αίγλη της και να αποκαλύπτει την πραγματικότητα που επικρατεί στα αραβικά καθεστώτα. Για παράδειγμα στην Τυνησία και την Αίγυπτο «η νέα εξουσία» απομακρύνεται από τα αιτήματα του λαού, ενώ στην Υεμένη και τη Λιβύη επικρατεί ρευστότητα, σύγχυση και χάος.
Αυτό που διαφοροποιεί το συριακό καθεστώς από τα άλλα αραβικά καθεστώτα, είναι το γεγονός ότι η εξουσία δεν είναι συγκεντρωμένη στα χέρια ενός και μόνου ανθρώπου ή μιας οικογένειας, αλλά κρύβεται στα χέρια μια ολόκληρης μειοψηφικής θρησκευτικής ομάδας, τους λεγόμενους Αλαουίτες, οι οποίοι στηρίζουν την εξουσία του Άσαντ. Το ίδιο συμβαίνει και με τις υπόλοιπες θρησκευτικές μειονότητες, οι οποίες αγωνίζονται για την επαναφορά του απόλυτου ελέγχου στα χέρια του «Προέδρου», φοβούμενες να χάσουν τα τωρινά τους προνόμια, από μια ενδεχόμενη ισλαμιστική εξουσία. Αυτό το γεγονός περιπλέκει τα πράγματα, ενώ εγκυμονεί κινδύνους - λόγω ανατροπής της ισορροπίας δυνάμεων – τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, σε περίπτωση ανατροπής του υπάρχοντος καθεστώτος.
Όλα αυτά επαληθεύουν τους αρχικούς φόβους, ότι η Συρία θα αποτελέσει «αιχμή του δόρατος» στη Μέση Ανατολή, καθώς η περίπτωση της Δαμασκού είναι η πιο σύνθετη στο πλαίσιο της «Αραβικής ‘Ανοιξης». Το γεγονός ότι η Ρωσία και η Κίνα αρνούνται κατηγορηματικά παρέμβαση των ΗΠΑ και των συμμάχων της - ΝΑΤΟ, Δύση και Σουνιτικά Αραβικά Κράτη – ασκώντας βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας και τον ΟΗΕ, μπορεί να δημιουργήσει μια πολύ έκρυθμη κατάσταση στην περιοχή, όπου η Συρία θα φαντάζει βραδυφλεγής βόμβα έτοιμη να εκραγεί και ικανή να αλλάξει το σκηνικό στη Μεσόγειο.
Η Μόσχα θέλοντας να διατηρήσει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή (η Ρωσία διαθέτει στην Ταρτούς ναυτική βάση ανεφοδιασμού), δεν έχει σκοπό να αφήσει κανένα περιθώριο για αναδιάταξη στην περιοχή. Από την άλλη, η Κίνα αντιδρά στη λήψη μέτρων κατά της Συρίας, καθώς οποιαδήποτε μεταβολή της κατάστασης μπορεί να θίξει, «ζωτικά» γι’ αυτή συμφέροντα, στην περιοχή (η οικονομία της εξαρτάται από τη ροή του ιρανικού πετρελαίου).
Από την άλλη, η Άγκυρα προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση και έχει στόχο να καταστεί η «υπερδύναμη» του Αραβικού κόσμου (π.χ. έχοντας ως στόχο να μπορεί να διαπραγματεύεται με ευνοϊκότερους όρους τα θέματά της με την Κύπρο, το Κουρδικό ζήτημα, ο έλεγχος των υδρογονανθράκων στην Ν.Α. Μεσόγειο). Επιπλέον, η Τουρκία επιθυμεί να διεισδύσει στο συριακό έδαφος, προβάλλοντας ως άλλοθι τις ανάγκες για στήριξη των προσφύγων, που υποφέρουν από τις εμφύλιες συγκρούσεις στη Συρία. Κάτι τέτοιο όμως είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί, καθώς η Ρωσία είναι έτοιμη να βάλει φρένο σε τέτοιου είδους «μεγαλοϊδεάτικες» επιδιώξεις.
Το Ισραήλ, (το οποίο δεν έχει πλέον τις καλύτερες σχέσεις με την Τουρκία), δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση μια Ισλαμική Συρία. Σε περίπτωση που οι Δυτικοί αποφασίσουν να χτυπήσουν τη Συρία, το πιο πιθανό είναι να αποφύγει οποιαδήποτε ανάμιξη. Παρ’ αυτά θα στοχεύσει στον Λίβανο – εκμεταλλευόμενο την κατάσταση - τη φιλοϊρανική Χεζμπολάχ.
Τέλος, η Τεχεράνη παρακολουθεί τις εξελίξεις, υπενθυμίζοντας ότι μία στρατιωτική επέμβαση στη Συρία δεν θα την άφηνε αμέτοχη, γνωρίζοντας ότι αποτελεί τον επόμενο στόχο μετά τη Συρία, αφού όλοι περιμένουν την κατάλληλη ευκαιρία για να επιτεθούν σε μια τρομοκρατική – πυρηνική απειλή όπως το Ιράν.
Τι θα γίνει τελικά στη Συρία; Πού θα οδηγηθούμε, σε μια ενδεχόμενη εμπλοκή των Δυτικών και των συμμάχων τους στην περιοχή; Πώς θα ενεργήσει η Τουρκία ως παίκτης στο σκάκι της Μέσης Ανατολής και πώς η στάση της θα επηρεάσει εμάς; Οι απαντήσεις μένει να δοθούν, καθώς η κατάσταση είναι σε εξέλιξη.
* Η Σταματία Βλάγκα είναι Διεθνολόγος με εξειδίκευση στην Αραβική Γλώσσα, Κάτοχος Master of Science in Management, Υποψήφια Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Goethe/ Frankfurt
