Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Σκούρα τα πράγμα σε ότι αφορά την τύχη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Η έλλειψη ρευστότητας, η αδυναμία πληρωμών αλλά και η θεματική πτώση του τζίρου, δημιουργούν ήδη ένα εφιαλτικό σκηνικό στην αγορά, που στην κυριολεξία έχει στεγνώσει.
Σύμφωνα με τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας( ΓΣΕΒΕΕ), μία στις τέσσερις επιχειρήσεις, δηλαδή 180.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο να κλείσουν μέσα στη χρονιά, ενώ επίσης εκτιμάται ότι, από αυτές θα βάλουν λουκέτο, τουλάχιστον 61.200. Από αυτές τις 61.200, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι 12.000 επρόκειτο να κλείσουν το πρώτο τρίμηνο του έτους, μετά τη λήξη των εκπτώσεων και η εξέλιξη αυτή μεταφράζεται σε 240.000 χαμένες θέσεις απασχόλησης, εκ των οποίων 106.000 το τρέχον εξάμηνο.
Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι, οι συνολικές απώλειες στις θέσεις απασχόλησης ξεπέρασαν τις 150.000, εκ των οποίων 65.000 θέσεις μισθωτής εργασίας χάθηκαν το δεύτερο εξάμηνο του 2011. Η έρευνα είναι η δεύτερη για το 2012 και η όγδοη κατά σειρά που διεξάγει το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ σε συνεργασία με την εταιρία MARCAE σε εξαμηνιαία βάση από τον Μάιο του 2009.
Έγινε σε πανελλαδικό δείγμα 1.200 πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων (0-49 άτομα προσωπικό), στο διάστημα 3 - 11 Ιουλίου 2012 και έχει ως βασικό στόχο την αποτύπωση του οικονομικού κλίματος στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, στους κλάδους της μεταποίησης, του εμπορίου και των υπηρεσιών, που αποτελούν το 99,6% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
H έρευνα προβλέπει λοιπόν περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η επιδεινούμενη ύφεση κινδυνεύει να οδηγήσει την πλειονότητα των επιχειρήσεων από τις μικρότερες ως τις μεγαλύτερες σε όρια μη αναστρέψιμα – αν αυτά δεν έχουν ήδη ξεπεραστεί σε ορισμένους κλάδους. Το 1ο εξάμηνο του 2012 αποδείχθηκε το χειρότερο από την έναρξη της κρίσης. Σε όλους τους δείκτες αποτυπώνονται τα μεγαλύτερα ποσοστά επιδείνωσης από το 2009 έως σήμερα. Η μείωση τζίρου ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 34,8% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012, σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2011. Ο ρυθμός μείωσης του κύκλου εργασιών είναι πολύ μεγαλύτερος για τις μικρές επιχειρήσεις.
Παράλληλα, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις λειτουργούν στο μισό της παραγωγικής τους δυναμικότητας (48,7%). Θα πρέπει να επισημανθεί ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση και το δεύτερο εξάμηνο του 2012, η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων θα κλείσει το έτος με ζημιές. Υπενθυμίζεται ότι στην έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ τον Ιανουάριο του 2012, μόνο το 20% των επιχειρήσεων πραγματοποίησε κέρδη για το 2011, τα οποία ήταν ήδη χαμηλότερα από το 2010, ενώ το 42% ζημιές. Αντίστοιχη έρευνα της ICAP για τις μεγάλες επιχειρήσεις κατέδειξε τα ίδια περίπου ποσοστά. Κυρίαρχο πρόβλημα παραμένει η ρευστότητα, όπου συγκεντρώνονται τα υψηλότερα ποσοστά επιδείνωσης (για το 86,5% των επιχειρήσεων).
Επιπλέον, το 85% των επιχειρήσεων ανέφερε μείωση του τζίρου, ενώ στις εμπορικές επιχειρήσεις το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 88%. Η επενδυτική απραξία συνεχίζεται, καθώς μόλις το 7% των επιχειρήσεων αύξησε την επενδυτική του δραστηριότητα το πρώτο εξάμηνο του 2012, ενώ ένα ακόμα χαμηλότερο ποσοστό (5,1%) δηλώνει ότι θα αυξήσει τις επενδύσεις το επόμενο εξάμηνο. Το 39,8% των επιχειρήσεων προτάσσει ως σημαντικότερο μέτρο τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, ενώ το 63,8% αυτών θεωρεί θετικό ένα προαιρετικό και απλό σύστημα φορολόγησης, όπου ένας φόρος επί του τζίρου ανάλογα και με το είδος της δραστηριότητας, θα μπορούσε να αντικαταστήσει το φόρο εισοδήματος και το ΦΠΑ.
Η εγκληματικότητα, επίσης, έχει επηρεάσει αρνητικά το 36,3% των επιχειρήσεων του δείγματος και ιδιαίτερα αυτές που έχουν έδρα την Αττική, ενώ ανάλογο ποσοστό δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα εγκληματικής ενέργειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και στις νέες επιχειρήσεις που άνοιξαν τα τελευταία 5 χρόνια, το ποσοστό εκείνων που έπεσε θύμα εγκληματικής ενέργειας ανέρχεται σε 25,3%, γεγονός που αποδεικνύει την επιδείνωση της κατάστασης και αναδεικνύει την εγκληματικότητα, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, ως ένα από τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα. Το 64,8% των επιχειρηματιών του δείγματος δηλώνει ότι δεν θα πάει φέτος διακοπές. Από εκείνους που θα πάνε μόνο το 40% θα διαμείνει σε ξενοδοχείο ή ενοικιαζόμενο δωμάτιο. Το 53,4% των επιχειρήσεων αντιμετωπίζει δυσκολίες στην έγκαιρη καταβολή των μισθών. Οι επιχειρήσεις που μείωσαν ώρες και ημέρες εργασίας έφτασαν το 40%, ενώ το 33,2% μείωσε τις αποδοχές στο προσωπικό. Συνολικά το 49,7% των επιχειρήσεων που απασχολούν προσωπικό έχει ήδη προχωρήσει σε άμεση ή έμμεση μείωση αποδοχών του προσωπικού. Προβλέπεται δε ότι για το 2ο εξάμηνο του 2012, το 36,8% θα μειώσει με μεγάλη βεβαιότητα μισθούς και ώρες εργασίας.
Τι διαπιστώνουμε από την εν λόγω έρευνα; Ότι απλά η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Η αγορά έχει στεγνώσει και τα «ενοικιάζεται» έχουν γεμίσει τους τοίχους και τις πόρτες των πολυκατοικιών. Η κυβέρνηση θα πρέπει να προβεί άμεσα σε συγκεκριμένα τόνωσης της αγοράς. Σε αντίθετη περίπτωση, θα μιλάμε για μια ακόμη τραγωδία χωρίς τέλος. Οι έρευνες αυτές αποτυπώνουν την πραγματικότητα και όχι απλά το κλίμα. Απομένει να δούμε αν τα στοιχεία αυτά θα πάνε προς το χειρότερο μετά το καλοκαίρι. Σε ένα φθινόπωρο που αναμένεται δραματικό από όλες τις απόψεις.
