Της Ιωάννας Χαρμπέα κοινωνιολόγου
Ζούμε σε χαλεπούς καιρούς. Η οικονομική κρίση ήρθε να προστεθεί και να γίνει το επιστέγασμα στις αλλοτριωτικές συνθήκες που ήδη υπάρχουν στη σύγχρονη διαβίωση. Η κοινωνική απομόνωση, η μοναξιά, η κατάθλιψη που πολλές φορές οδηγεί ακόμα και στην αυτοκτονία καταδεικνύουν ότι κάποιες κοινωνικές ομάδες είναι περισσότερο ευάλωτες από άλλες.
Τέτοιες ομάδες αποτελούν ως επί το πλείστον οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με ειδικές δυνατότητες και βέβαια όλες οι ομάδες που η κοινωνία τους έχει αποκλείσει κατά κάποιο τρόπο. Η παρέμβαση στις περιπτώσεις αυτές γίνεται με την ύπαρξη κοινωνικών δομών που εξισορροπούν σε μεγάλο βαθμό κοινωνικές αδυναμίες. Η υλοποίηση κοινωνικών προγραμμάτων όπως το Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΗΦΗ, ΚΔΑΠ- αποτελούν όαση για αυτές τις ομάδες.
Το Βοήθεια στο Σπίτι καλύπτει τη φροντίδα των ηλικιωμένων στο σπίτι. Ειδικοί επιστήμονες και καταρτισμένο προσωπικό καλύπτει ανάγκες των ωφελουμένων σε τρία επίπεδα:
α) Ατομική – κοινωνική στήριξη, συμβουλευτική, επίλυση κοινωνικών προβλημάτων και προνοιακών ζητημάτων
β) Πρωτοβάθμια νοσηλευτική φροντίδα, συνταγογράφηση, συνοδεία σε ιατρεία και άλλους φορείς υγείας
γ) Οικιακή καθαριότητα, διεκπεραίωση υποθέσεων προς υπηρεσίες.
Τα ΚΗΦΗ είναι σύγχρονες ανοικτές δομές ημερήσιας φιλοξενίας ηλικιωμένων, που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν απόλυτα και το περιβάλλον που τα φροντίζει εργάζεται ή αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα ή προβλήματα υγείας αδυνατώντας να ανταποκριθεί στην ευθύνη που έχει αναλάβει. Τα κέντρα ημερήσιας φροντίδας ηλικιωμένων δίνουν τη δυνατότητα στα ηλικιωμένα άτομα να φύγουν από το σπίτι τους και να περάσουν κάποιες ώρες δημιουργικές αναπτύσσοντας τις λειτουργικές και κοινωνικές τους δεξιότητες. Επίσης στα κέντρα αυτά προσφέρεται: νοσηλευτική φροντίδα, ατομική υγιεινή, σίτιση. Δημιουργικές δραστηριότητες περιμένουν τα μέλη του ΚΗΦΗ όπως ζωγραφική, χορός, επιτραπέζια παιχνίδια, χειροτεχνίες. Η αίσθηση της μοναξιάς και της απομόνωσης μετριάζεται αισθητά, εφόσον στους καλαίσθητους χώρους τους το πνεύμα της ομαδικότητας είναι αυτό που κυριαρχεί.
Τα ΚΔΑΠ – ΜΕΑ είναι κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών. Παρέχουν υγιεινή και ασφαλή απασχόληση και αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των παιδιών με την ανάπτυξη ατομικής και ομαδικής δραστηριότητας, υλοποίηση προγραμμάτων έκφρασης ψυχαγωγίας και άθλησης καθώς και ανάπτυξη φιλικών δεσμών και κοινωνικών σχέσεων. Επίσης στο πλαίσιο των υπηρεσιών τους παρέχεται ενημέρωση της οικογένειας και παραπομπή σε φορείς εξειδικευμένων υπηρεσιών. Απευθύνονται σε παιδιά με αναπηρία καθώς και σε εφήβους, νέους με νοητική στέρηση και κινητική αναπηρία.
Βασικός σκοπός των παραπάνω προγραμμάτων είναι να παραμείνουν τόσο τα ηλικιωμένα άτομα όσο και τα άτομα με ειδικές δυνατότητες στο οικείο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και ταυτόχρονα να αποδεσμευθεί παραγωγική δύναμη, δηλαδή τα ενεργά μέλη της οικογένειας να μπορούν να εργαστούν. Είναι υπηρεσίες που προσφέρονται δωρεάν στους ενδιαφερόμενους και αυτός είναι και ο λόγος που εκτός από τη σπουδαιότητά τους ως κοινωνικό λειτούργημα δίνουν ουσιαστική ανάσα ζωής σε ευπαθείς ομάδες. Ο δείκτης πολιτισμού μιας κοινωνίας διαφαίνεται από την ύπαρξη τέτοιων κοινωνικών προγραμμάτων όπως επίσης και από την ποιότητα ζωής των ευπαθών ομάδων. Η παροχή υπηρεσιών προνοιακού χαρακτήρα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης. Όσο υπάρχουν άνθρωποι επιβάλλεται η ύπαρξη τέτοιου τύπου κοινωνικών δομών και όσο υφίσταται κρίση κρίνεται αναγκαία όχι μόνο η καθιέρωση- θεσμοθέτηση των υπαρχουσών δομών αλλά και η επέκτασή τους.
