Του Κων/νου Ι. Παπακωνσταντίνου
Μια κατάρα, που σέρνεται και βασανίζει τις σύγχρονες γενιές - γονείς και παιδιά - είναι το χάσμα, που τους χωρίζει. Ένα χάσμα, που όλο και βαθαίνει.
Πάντα υπήρχε αυτό το χάσμα. Οι διαφορές θεωρήσεων και αντιλήψεων για τη ζωή, ανάμεσα στους γονείς και στους απογόνους. Η εκδήλωσή του όμως ήταν πιο ήπια, λόγω της δομής της οικογένειας, αλλά και της κοινωνίας. Πάντα υπήρχαν αγόρια, που αντιδρούσαν στη σκληρή πατριαρχική συμπεριφορά και κορίτσια, που υπέφεραν από μια επώδυνη απαξίωση της γυναίκας. Το περιβάλλον γενικά μέσα στο οποίο ζούσαν οι νέοι, ήταν περισσότερο απολυταρχικό, πιο καταπιεστικό και τους έκανε ευεπίφορους, σε συμβιβασμούς και υποταγές.
Σήμερα, όμως, τα πράγματα άλλαξαν ριζικά. Τα επαναστατικά ρεύματα σε κάθε έκφανση της ζωής μας, επηρέασαν σημαντικά και τις ενδοοικογενειακές σχέσεις. Σήμερα οι γονείς σηκώνουν τα χέρια. Δεν τολμούν να αντιδράσουν και σηκώνουν ψηλά τα χέρια.
Τα παιδιά από νωρίς σηκώνουν το λάβαρο της ανεξαρτησίας και της απαίτησης πλήρους ελευθερίας, από μέρους των κηδεμόνων. Αποποιούνται κάθε κηδεμονία.
Ένα κύμα αφόρητης αντίδρασης, που προβληματίζει, αλλά και φορτίζει. Πολλές φορές, οι υπερβάσεις και υπερβολές των παιδιών, ξεπερνούν κατά πολύ τις αντοχές των μεγάλων. Οι απαιτήσεις των νέων ορθώνονται υπερβολικά και υπερτερούν κάθε καλής θέλησης και ανοχής των γονέων. Στο σπίτι διαδραματίζονται σκηνές εκρηκτικές. Από τη μια οι νουθεσίες και οι προτροπές, οι απειλές και τα παρακάλια, που πάνε στον βρόντο. Σε ώτα μη ακουόντων. Από την άλλη τα νέα βλαστάρια, εξεγείρονται, απαιτούν παραχωρήσεις. Λάσκα τα δεσμά. Καταδικάζουν πρακτικές του παρελθόντος. Υψώνουν τα δικά τους λάβαρα. Απαιτούν αλλαγές. Δηλώνουν την ένταξή τους στα καινοφανή κοινωνικά και πολιτικά ρεύματα. Θεωρούνεαυτούς δυνατούς και αλάνθαστους. Απαρνούνται μετά βδελυγμίας την πεπατημένη και το τρισκατάρατο «κατεστημένο». Αποποιούνται κάθε καλή θέληση των γονέων τους. Και είναι αυτό πολύ κακό.
Ο διάλογος απουσιάζει από το οικογενειακό μενού. Τα δύο μέρη αντικρούονται δυναμικά. Οι γονείς συχνά απελπίζονται. Αντιμετωπίζουν αδιέξοδα. Συχνά υποχωρούν από απόγνωση. Τα παιδιά με τον αέρα της νιότης και της έλλειψης πείρας, σύρονται τείδε κακείσαι. Συχνά εμπλέκονται σε παγίδες ή ανεπιθύμητες καταστάσεις. Οι καθηγητές δηλώνουν απερίφραστα, εδώ και καιρό τώρα, ότι δεν γνωρίζουν μόνον δυσκολίες, στο καθημερινό εκπαιδευτικό τους έργο, αλλά και κάτι περισσότερο.
Αισθάνονται ανεπαρκείς για να αντιμετωπίσουν, πρωτόγνωρες νεανικές συμπεριφορές. Συχνά επικαλούνται τη συνδρομή ειδικών ψυχιάτρων και παιδοψυχολόγων.
Υπάρχουν γονείς, που τραβούν στα άκρα, με απρόβλεπτα αποτελέσματα. Άλλοι πάλι, αποδέχονται τις νεανικές απαιτήσεις. Γονείς αβοήθητοι, μπλεγμένοι, προβληματισμένοι.
Πάει πια το σπίτι. Διαλύθηκε σαν χώρος επικοινωνίας και συνδιαλλαγής. Το πνεύμα που κυριαρχεί είναι συγκρουσιακό. Πνεύμα παρατηρήσεων, απαιτήσεων, ρήξεων. Η «Εστία» με την αρχέγονη ελληνική της έννοια έσβησε.
Στις ψυχές των γονιών, φώλιασε η πικρία, το παράπονο, πως δεν ασκούν σωστά το ρόλο τους. Στις ψυχές των νέων φώλιασε η μοναξιά, η αμφισβήτηση για όλα, ο φόβος για το επερχόμενο αύριο. Ραγισμένες ψυχές. Τίποτα δεν τους ικανοποιεί. Και γι’ αυτό επαναστατούν, βιαιοπραγούν, καταφεύγουν σε αγκαλιές σειρήνων.
Η Παιδεία αδυνατεί να ρυθμίσει τόσο λεπτές σχέσεις. Δεν νουθετεί πια. Δεν συνετίζει. Δεν παιδαγωγεί. Κλείστηκε στο όστρακο του γνωστικού της χρέους. Η Εκκλησία αδυνατεί να φέρει το μήνυμα του Χριστού στις ψυχές των παιδιών. Οι ραγισμένες τούτες ψυχές, μένουν αμέτοχες στο μεγαλείο της χριστιανικής φιλοσοφίας. Η μητέρα Εκκλησία με τις παθογένειές της δυσκολεύεται να πιάσει τα μηνύματα των καιρών. Ο βερμπαλισμός της δεν αρκεί. Οσο για την Πολιτεία ας μην μιλήσουμε. Μόνο ως παράδειγμα προς αποφυγή θα μπορούσε να συσταθεί στους νέους. Και ως κύριος υπεύθυνος. Ραγισμένες οι ψυχές των νέων μας. Αλλά τούτες οι ψυχές είναι το μέλλον μας, η ελπίδα μας και το όνειρό μας.
