Γράφει ο Α. Γιουρμετάκης
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ του Τύπου, διανθισμένες με δηλώσεις παραγόντων της αγοράς, για την κίνηση των ημερών του Πάσχα:
* Ακριβότερος φέτος, ο οβελίας… Δυσπρόσιτος για ένα μεγάλο τμήμα του ελληνικού πληθυσμού, που υποφέρει λόγω κρίσης: «ελάχιστοι Ελληνες πλέον αγοράζουν ολόκληρο αρνί» απεφάνθη ο κρεοπώλης, συνεντευξιαζόμενος σε κανάλι… «Οι περισσότεροι αγοράζουν τέσσερα- πέντε κιλά»…
* Πλημμύρισε κόσμο η αγορά την (προηγούμενη) Κυριακή, που τα καταστήματα ήταν ανοιχτά… Λίγοι όμως κρατούσαν σακούλες… Ο κόσμος έβλεπε, αλλά δεν ψώνιζε…
ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ προφανή: υπάρχουν νοικοκυριά που δεν έχουν τη δυνατότητα ν’ αγοράσουν ολόκληρο αρνί για το Πάσχα (το πρώτο)… Και, υπάρχουν συμπολίτες που βγαίνουν στην αγορά χωρίς ν’ αγοράσουν τίποτα (το δεύτερο)… Συμπεράσματα που συγκρινόμενα μ’ εκείνα της εποχής της ευμάρειας οδηγούν σε μελαγχολικές σκέψεις του τύπου «πού ήμασταν και πού φθάσαμε»!...
ΠΟΥ αλήθεια ήμασταν; Δεν είναι δύσκολο να το θυμηθεί κανείς… Στις ταβέρνες πριν τα «κυρίως», τα ορεκτικά έφθαναν να ταΐσουν ολόκληρο λόχο… Ούτε η χοληστερίνη μάς τρόμαζε, ούτε η υπερβολή… Όσο για το Πάσχα; Η κατάληξη του ρεπορτάζ για το πώς περάσαμε τη γιορτή οι Ελληνες, ήταν ο αριθμός των συμβάντων βαρυστομαχιάς που κλήθηκαν ν’ αντιμετωπίσουν τα νοσοκομεία!...
Η ΑΓΟΡΑ- παρά την και τότε «εθιμική» γκρίνια των εμπόρων - ήταν «γεμάτη» κόσμο, αλλά «με σακούλες»… Με τρεις- τέσσερις πιστωτικές κάρτες ο καθένας μας είχε τη δυνατότητα να καταναλώνει τους μισθούς και τα επιδόματα του άμεσου αλλά και του απώτατου μέλλοντος, χωρίς να τον πιέζουν τηλεφωνικά οι εισπρακτικές εταιρίες για να εξοφλήσει τις δόσεις του… Αντιθέτως, του πρότειναν κι ένα διακοποδάνειο, ώστε να μην βρεθεί στη δύσκολη θέση να περάσει Πάσχα στην Ελλάδα… Το εξωτερικό ήταν μια διαρκής πρόκληση, καθώς το ρεπορτάζ των καναλιών για την πασχαλινή έξοδο μας προειδοποιούσε ότι κενές θέσεις στα δρομολόγια των πλοίων για τα νησιά δεν υπήρχαν… Μύκοοοονοοοος!....
ΑΠ’ ΤΟ ΖΕΝΙΘ στο ναδίρ λοιπόν; Σύμφωνα με μια πρώτη ανάγνωση, ναι…Σύμφωνα με μια δεύτερη, δεν αποκλείεται το «όχι ολόκληρο αρνί, αλλά τέσσερα- πέντε κιλά» να είναι μια πρώτη απόπειρα να ξαναανακαλύψουμε το «μέτρο»… Αυτό που χαρακτήριζε τους γονείς μας, που δεν αγόραζαν παπούτσια επειδή τους περίσσευαν χρήματα, αλλά μόνο όταν τα χρειάζονταν… Και δεν είχαν δέκα ζευγάρια, αλλά τα «καθημερινά» κι ένα ζευγάρι «καλά»!... Το «μέτρο» που συνεχίζει να χαρακτηρίζει τους ορθολογιστές λαούς της Ευρώπης: θυμάμαι, ότι οι φτωχοί Έλληνες φοιτητές στην Ιταλία τις δεκαετίες του ’70 και ’80 χλευάζαμε τους πλούσιους Μιλανέζους που αγόραζαν μια φέτα καρπούζι σε σελοφάν από το μανάβικο!… Η δική μας εμπειρία ήταν ν’ αγοράζουμε δύο ολόκληρα καρπούζια, για να πετάξουμε στα σκουπίδια το πολύ «ζαχαρωμένο» (το «μάπα») και να καταναλώσουμε εν τέλει, μια φέτα- όσο κι ο Ιταλός δηλαδή- από το δεύτερο…
…ΤΟ «ΜΕΤΡΟ» που χάνεται μέσα στη φράση «βγήκε πολύς κόσμος στην αγορά, αλλά ελάχιστοι κρατούσαν σακούλες»… Αλήθεια, βάσει ποιας λογικής κάθε φορά που οι πολίτες βγαίνουμε στο κέντρο, στην αγορά, πρέπει να κρατάμε και σακούλες; Αν, συνέβαινε αυτό, ποιο θα ήταν το συμπέρασμα; Ότι μπορούμε να συντηρούμε την αγορά, ικανοποιώντας τις ανάγκες μας; Ή, ότι χρειαζόμαστε ψυχοθεραπεία ως shopaholic;
ΤΙ ΘΕΛΩ να πω… Ότι πίσω από τη διαπίστωση «πολλοί στην αγορά, ελάχιστοι με σακούλες» μπορεί να κρύβεται η ανέχεια, αλλά μπορεί να κρύβεται κι η εγκράτεια… Μπορεί να κρύβεται η αδυναμία του καταναλωτή ν’ ανταποκριθεί στις άμεσες ανάγκες του, αλλά μπορεί να κρύβεται κι η βίαιη ωρίμανσή του… Η άμυνά του απέναντι στην απληστία τού να θέλεις άλλο ένα πουκάμισο (καινούργιο!), όταν στην ντουλάπα σου υπάρχουν ήδη δεκαπέντε!...
ΕΠΙΣΗΣ, πίσω από το «τέσσερα- πέντε κιλά αρνί» μπορεί να κρύβεται σίγουρα η αδυναμία μας να είμαστε όσο large ήμασταν την «εποχή της αστακομακαρονάδας», αλλά δεν είναι προς θάνατον να έχεις τη δυνατότητα ν’ απολαύσεις «τέσσερα- πέντε κιλά κρέας»!... Μην τρελαθούμε, τελικά…
ΣΙΓΟΥΡΑ, δεν είναι ευχάριστο να περνάει κανείς γιορτές σε κατάσταση οικονομικής στενότητας… Αλλά, από την υπερβολή της (πολύ πρόσφατης) εποχής που ο νομάρχης έκανε βόλτα στην αγορά για να διαπιστώσει «επάρκεια αγαθών ενόψει των εορτών του Πάσχα» (έτρεμε η πολιτική ηγεσία μην ξεμείνουμε από θερμίδες!), φθάσαμε στην εποχή που θεωρούμε δυστυχία το να μην κρατάμε όλοι σακούλες την Κυριακή που τα καταστήματα είναι ανοιχτά!
«ΜΕΤΡΟ»… Αυτό μας χρειάζεται...
