Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail)
Η εξέγερση στην Τουρκία, που έγινε με αφορμή την επικείμενη κοπή δέντρων, αλλά έκρυβε μέσα της την οργή των πολιτών απέναντι σε ένα ακόμη ανάλγητο κράτος, απέδειξε ότι πλέον σε όλο τον κόσμο υπάρχει γενικευμένη αγανάκτηση για τις εξουσίες που ανά πάσα στιγμή και για οποιονδήποτε λόγο χρησιμοποιούν την αστυνομική καταστολή για να καταπνίξουν την παραμικρή αντίσταση. Στην Τουρκία, με τους εκατοντάδες τραυματίες και τους δύο τουλάχιστον νεκρούς, αποδείχθηκε για μια ακόμη φορά ότι το καθεστώς δεν διστάζει να προβεί σε καταστολή με κάθε μέσο και τρόπο, προκειμένου να μην επικρατήσει ο νόμος του πεζοδρομίου. Η εν λόγω καταστολή ομοιάζει σε πολλά με την καταστολή κατά τη διάρκεια της αραβικής άνοιξης, αλλά και στην καταστολή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες κατά του κινήματος Occupay που λαμβάνει πλέον διεθνιστικό χαρακτήρα απειλώντας άμεσα τις εξουσίες στις μητροπόλεις του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Οι εξουσίες αυτές βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με αμέτρητες εξεγέρσεις που απειλούν να τινάξουν συθέμελα το ολοκληρωτικό οικοδόμημα, και οι αναμετρήσεις αυτές λαμβάνουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις, με δεδομένη την οργή για την εξέλιξη και πορεία των κοινωνιών. Το κοινωνικό αδιέξοδο, με τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας, την καταπίεση και την εργασιακή εκμετάλλευση, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να επεκταθούν οι αντιδράσεις σε όλο τον κόσμο που πλέον δεν ανέχεται την καπιταλιστική λογική του «ας ζω εγώ και ας πεθαίνεις εσύ…). Είναι κάτι παραπάνω από ολοφάνερη η παγκόσμια αγανάκτηση αλλά και η αμηχανία των εξουσιών που προβληματίζονται σοβαρά για όσα συμβαίνουν. Αν εξαιρέσει κανείς την Άπω Ανατολή όπου οι εξουσίες είναι γερά δομημένες και τα στρατοκρατικά καθεστώτα τύπου Κίνας δεν αντιμετωπίζουν σοβαρές αντιδράσεις μετά τα γεγονότα του ’89, αλλά και τις χώρες όπου τα φανατικά θρησκευτικά κινήματα αποπροσανατολίζουν την κοινωνική εξέγερση, στον υπόλοιπο κόσμο οι εξουσίες έχουν να αντιμετωπίσουν ένα τεράστιο κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, ένα κίνημα που κανείς δεν γνωρίζει πού θα τελειώσει. Βέβαια, τα κράτη που βρίσκονται αντιμέτωπα με παρόμοια κινήματα λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να μην πιαστούν στον ύπνο, εντούτοις όμως οι αντιδράσεις είναι τόσο σθεναρές που μάλλον δεν καταφέρνουν τη συγκρατήσουν την οργή. Τα τελευταία γεγονότα στην Τουρκία αποδεικνύουν πως η μαζικότητα του διεθνοποιημένου αντικαπιταλιστικού κινήματος είναι μεγάλη και ο φόβος των κοινοβουλευτικών κομμάτων έγκειται ακριβώς σε αυτό, πώς θα ελέγξουν την κατάσταση χωρίς μεγάλες απώλειες. Όμως ό,τι και να γίνεται από πλευράς κρατών, το κίνημα γιγαντώνεται και οι επιπτώσεις είναι ήδη πολύ μεγάλες. Απομένει λοιπόν μόνο η καταστολή και η ευθεία αντιπαράθεση με τους πολίτες, προκειμένου να περάσει το μήνυμα ότι τα κράτη είναι παντοδύναμα. Θα το επαναλάβω και πάλι: τα γεγονότα στην Τουρκία δείχνουν πως τα δεδομένα αλλάζουν από μέρα σε μέρα και πως ένα μεγάλο κίνημα πολιτών είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμο να εκφράσει την οργή του κατά αυτής ακριβώς της παρατεταμένης εκμετάλλευσης σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που κάποιοι ξεχασμένοι συγγραφείς τα είχαν προβλέψεις όλα αυτά, πως με λίγα λόγια ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός πνέει τα λοίσθια. Απομένει λοιπόν να δούμε πώς και με ποιον τρόπο αυτή η διεθνοποιημένη αντίσταση θα επιφέρει τη γενικευμένη ανατροπή, πως με λίγα λόγια η αγανάκτηση θα μετατραπεί σε δημιουργία και οι πολίτες θα αποφασίσουν να αυτοθεσμιθούν που έλεγε και ο αξέχαστος Κορνήλιος Καστοριάδης. Ζούμε ήδη μια νέα εποχή όπου από τη μια στιγμή στην άλλη ολόκληρα καθεστώτα αφανίζονται από τη λαϊκή πίεση, και σε καμία περίπτωση εποχές όπου μια εξέγερση έχει τοπικό χαρακτήρα. Στην Τουρκία άλλη ήταν η αφορμή και άλλη η αιτία. Στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία, η λιτότητα ήταν η αφορμή, η χρεοκοπία του υπερκαταναλωτισμού η αιτία. Αλλά και στην Κεντρική Ευρώπη όπου χιλιάδες εργαζόμενοι μένουν από τη μια στιγμή στην άλλη στον δρόμο, δεν είναι παρά το έναυσμα για τη γενικευμένη αμφισβήτηση του δυτικού μοντέλου. Ας μην βλέπουμε λοιπόν αποσπασματικά τα γεγονότα. Ας μην δίνουμε μια περιορισμένη διάσταση σε όσα συμβαίνουν από τη μια στιγμή στην άλλη, αμφισβητώντας θεσμούς, νόμους και τεχνητές αξίες. Οι εποχές έχουν αλλάξει και αυτό που αποκαλείται εξέγερση μπορεί να συμβεί από τη μια στιγμή στην άλλη αυθόρμητα και μη καθοδηγούμενα από τους όποιους εργολάβους της επανάστασης. Με λίγα λόγια, βρισκόμαστε απέναντι σε νέα δεδομένα, από τη στιγμή που ο θυμός είναι συσσωρευμένος και δεν περιμένει παρά την αφορμή για να εκδηλωθεί. Εν ολίγοις, η εποχή των μεγάλων αλλαγών έφτασε αρκεί να θέλει κάποιος να το αποδεχθεί και να μην παραμένει εγκλωβισμένος στα του οίκου του. Νόμος του πεζοδρομίου ή κρατική καταστολή; Ομάδες πολιτών ενάντια στην καπιταλιστική πλήξη ή απλά ένα ακόμη χαμένο στοίχημα που λένε οι πιο απαισιόδοξοι; Οι απαντήσεις στα πεδία των μαχών στις μητροπόλεις και τα αστικά κέντρα όπου ο θυμός μετατρέπεται σε δημιουργία. Στα κινήματα που ξεπηδούν από νέους και αποδέχονται συμμετέχοντας οι παλιοί.
