Αναταραχή στα τμήματα ξένων φιλολογιών της Φιλοσοφικής σχολής προκαλεί το σχέδιο «Αθηνά». Τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας αλλά και των άλλων ξένων φιλολογιών τάσσονται κατηγορηματικά εναντίον της συγχώνευσης των Τμημάτων Αγγλικής, Γερμανικής Γαλλικής, Ιταλικής και Ισπανικής φιλολογίας και συνολικά εναντίον του Σχεδίου ΑΘΗΝΑ, με το οποίο, κατά την γνώμη τους, επιχειρείται η υποβάθμιση της παρερχομένης Παιδείας στην Ελλάδα και η συρρίκνωση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδιαίτερα των Ανθρωπιστικών Σπουδών.
Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μάλιστα μεγάλη κινητικότητα από το διδακτικό προσωπικό αλλά και τους διοικητικούς υπαλλήλους των ανωτέρω τμημάτων. Μάλιστα, με αφορμή την επικείμενη εφαρμογή του σχεδίου «Αθηνά» διοργανώθηκαν ως διαμαρτυρία κοινή συνέντευξη τύπου στις 14 Φεβρουαρίου από τον σύλλογο διδασκόντων Φιλοσοφικής Σχολής και τα Τμήματα Αγγλικής, Γαλλικής, Γερμανικής, Ισπανικής και Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας αλλά και κοινή εκδήλωση ενημέρωσης για το εν λόγω σχέδιο από τον σύλλογο διδακτικού προσωπικού της φιλοσοφικής σχολής Αθηνών τη Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2013.
Το Σχέδιο ΑΘΗΝΑ υποβλήθηκε προς διαβούλευση με βασική αιτιολογία την «εκπλήρωση του θεμελιώδους ρόλου της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική». Ως προς τους στόχους του Σχεδίου αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι θα προσφέρει στους διδάσκοντες «βέλτιστες συνθήκες διδασκαλίας, έρευνας και προοπτική ακαδημαϊκής ανέλιξης και καταξίωσης», στη Νέα Γενιά «επαγγελματικό ορίζοντα και κινητικότητα, κοινωνική ένταξη και καταξίωση», και στην Ελλάδα «θύλακες επιστημονικής αριστείας, ανθρώπινο δυναμικό και προοπτική ανάπτυξης». Προβάλλεται, επίσης, το επιχείρημα ότι μέσω των συγχωνεύσεων «συγγενών (ως προς το γνωστικό αντικείμενο) Τμημάτων» θα δημιουργηθούν «Θύλακες Αριστείας».
Στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ, συγκεκριμένα, το Σχέδιο ΑΘΗΝΑ προβλέπει την ίδρυση «Τμήματος Ξένων Γλωσσών και Φιλολογίας» με 5 Κατευθύνσεις: Αγγλικής, Γαλλικής, Γερμανικής Ισπανικής και Ιταλικής Γλώσσας. Για τα τμήματα των ξένων φιλολογιών, όμως, η προτεινόμενη συγχώνευση δεν οδηγεί στην επίτευξη των ανωτέρω στόχων, αλλά αντίθετα αντιστρατεύεται κοινώς αποδεκτά επιστημονικά δεδομένα και υπονομεύει την ποιότητα της Παιδείας και τις Ανθρωπιστικές Σπουδές.
Η πρόταση για ίδρυση Τμήματος «Ξένων Γλωσσών και Φιλολογίας» σύμφωνα με τα ψηφίσματα του διδακτικού προσωπικού των ξένων φιλολογιών, αποτελεί «επιστημονικό ατόπημα», διότι – όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά – «τέτοιος επιστημονικός κλάδος δεν υφίσταται». Αναφέρεται, ανάμεσα στα άλλα, ότι τα υπάρχοντα Τμήματα θεραπεύουν σαφώς διακριτά επιστημονικά αντικείμενα, τα οποία αντιστοιχούν σε αυτόνομους επιστημονικούς κλάδους. Στο κάθε Τμήμα Φιλολογίας μελετάται και διδάσκεται ξεχωριστά για κάθε γλώσσα ο λογοτεχνικός, φιλοσοφικός και πολιτισμικός πλούτος της εκάστοτε γλωσσικής κοινότητας, όπως επίσης και η επιστημονική μελέτη και η διδακτική της εκάστοτε γλώσσας. Η ίδρυση του προτεινόμενου Τμήματος με την επωνυμία «Ξένων Γλωσσών και Φιλολογίας», τονίζει για παράδειγμα η ανακοίνωση του τμήματος Γερμανικής φιλολογίας, υποβαθμίζει τα επιστημονικά και ερευνητικά πεδία της κάθε Φιλολογίας, δημιουργώντας απλές «κατευθύνσεις», οι οποίες στοχεύουν κατ’ ουσίαν στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.
Τα υπάρχοντα Τμήματα, αναφέρεται στην ανακοίνωση – ψήφισμα, είναι αυτά που προσφέρουν υψηλού επιπέδου σπουδές, έχουν οργανωμένα προγράμματα σπουδών – στα οποία διδάσκουν μέλη ΔΕΠ με τα αντίστοιχα γνωστικά αντικείμενα – και είναι τα μόνα που εξασφαλίζουν στους αποφοίτους την απαραίτητη επιστημονική κατάρτιση τόσο για την περαιτέρω ακαδημαϊκή τους εξέλιξη όσο και για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Η δημιουργία ενός τεράστιου υβριδικού Τμήματος με κατευθύνσεις γλωσσών και υποβαθμισμένα επιστημονικά αντικείμενα θα έχει ολέθριες συνέπειες τόσο για τους διδάσκοντες όσο και για τους φοιτητές. Για τους τελευταίους, υπογραμμίζεται πως η συγχώνευση των Τμημάτων δεν εξασφαλίζει επαρκή επιστημονική κατάρτιση που να οδηγεί σε σαφή αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα, γεγονός που δεν βελτιώνει τον «επαγγελματικό ορίζοντα και την κινητικότητα, την κοινωνική ένταξη και καταξίωση».
Στην ίδια πάνω - κάτω κατεύθυνση κινείται και το ψήφισμα του τμήματος Γαλλικής φιλολογίας που εξέφρασε την έκπληξή του για την επικείμενη συγχώνευση, χωρίς, όπως τονίζεται, καμία προγενέστερη ενημέρωση ή συζήτηση με εκπροσώπους φορέων που θίγονται άμεσα από τις προτεινόμενες αλλαγές.
Το τμήμα Αγγλικής φιλολογίας, τέλος, σε αντίστοιχο ψήφισμα, θεωρεί ότι η συγχώνευση θα οδηγήσει σε μαρασμό τα εμπλεκόμενα τμήματα, δεδομένου ότι με αυτό τον τρόπο «τόσο τα επιστημονικά όσο και τα ερευνητικά πεδία τους περιορίζονται σε μια στείρα εκμάθηση ξένων γλωσσών».
Η συγχώνευση των πέντε Τμημάτων, αναφέρεται χαρακτηριστικά, δεν πληροί τα κριτήρια των συγχωνεύσεων, δεν ανταποκρίνεται στους στόχους του σχεδίου, και ακυρώνει στην πράξη την επιστημονική αριστεία των όσων έχουν κατακτηθεί ως τώρα. Όπως είδαμε από τα παραπάνω, οι διαμαρτυρίες των τμημάτων ξένων φιλολογιών βρίσκονται στο ζενίθ. Και δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί αφελώς ότι οι διαμαρτυρίες αυτές είναι υπερβολικές.
Τουναντίον, φαίνονται τουλάχιστον δικαιολογημένες αφού δεν αλλάζει μόνο το μέχρι τώρα στάτους αλλά και η ποιότητα των σπουδών. Και το ερώτημα είναι: Απλή εκμάθηση γλωσσών ή προσέγγιση της κάθε κουλτούρας ξεχωριστά; Σε μια εποχή μάλιστα όπου όχι μόνο οι ξένες γλώσσες αλλά και η εκμάθηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού στο σύνολό του προβάλλεται ως το ύψιστο αγαθό στο όνομα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Σε μια εποχή όπου οι συγχωνεύσεις το μόνο που κατορθώνουν είναι να συρρικνώνουν την ουσιαστική μάθηση και να μεταβάλλουν σε τυπική διαδικασία τις σπουδές. Ας το ξανασκεφθούν οι ιθύνοντες του αρμόδιου υπουργείου πριν είναι πολύ αργά.
