ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΑΝ δυο παγκόσμιοι πόλεμοι και εκατομμύρια νεκροί για να καταλάβουν οι Ευρωπαίοι, ότι αντί να σκοτώνονται μεταξύ τους θα μπορούσαν να συνεργάζονται για να εκμεταλλευθούν τον κοινό πλούτο... Έτσι, το 1950 έξι μόλις χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία κι οι χώρες της Μπενελούξ υπέγραψαν στο Παρίσι τη συνθήκη ΕΚΑΧ, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα. Ήταν ο πρώτος κοινοτικός οργανισμός, προάγγελος της μετέπειτα «Κοινής Αγοράς» (κι αργότερα της ΕΟΚ και της Ευρ. Ένωσης) και αποστολή του ήταν να οργανώσει την ελεύθερη κυκλοφορία άνθρακα και χάλυβα καθώς και την ελεύθερη πρόσβαση στις πηγές παραγωγής.
ΣΤΟΧΟΣ της συνθήκης ΕΚΑΧ ήταν να δημιουργήσει προοπτικές ανάπτυξης σε μια κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ευρώπη, ώστε να καταπολεμηθεί η ανεργία και να υψωθεί το βιοτικό επίπεδο. Η απόφαση όμως, δεν βασίστηκε μόνο σε οικονομικούς λόγους, αλλά και σε πολιτικούς, δεδομένου ότι οι δύο αυτές πρώτες ύλες (ο άνθρακας και ο χάλυβας) βρίσκονται στη βάση της βιομηχανίας και της ισχύος της Γερμανίας και της Γαλλίας. Βασικός πολιτικός στόχος της απόφασης ήταν η δημιουργία των προϋποθέσεων μιας γαλλογερμανικής συνεργασίας ώστε να απομακρυνθεί ο φόβος ενός νέου πολέμου στη Γηραιά Ήπειρο...
ΣΕ ΤΙ χρησιμεύει η υπόμνηση των συνθηκών δημιουργίας του προπλάσματος της «Κοινής Αγοράς;» Στην αξιοποίηση της εμπειρίας για την αντιμετώπιση της ύφεσης μέσα από ανάλογες δράσεις στα Βαλκάνια... Αφορμή, η πρόσφατη συνάντηση των πρωθυπουργών της Ελλάδας και της Τουρκίας στο Κατάρ κι η προετοιμασία της κοινής συνεδρίασης των υπουργικών συμβουλίων των δύο χωρών τον Μάρτιο, στην Άγκυρα...
ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ του με τίτλο «Απόδραση σε τέσσερις ηπείρους» (εκδ. «Καστανιώτης», 2002) ο πρώην διευθυντής της «Ελευθεροτυπίας» Σεραφείμ Φυντανίδης, περιγράφει γλαφυρά τη συνάντησή του με τον πρώην πρωθυπουργό της Τουρκίας Τουργκούτ Οζάλ, λίγο μετά την πρώτη απόπειρα προσέγγισης των δύο χωρών στο Νταβός της Ελβετίας: «θα σου πω μια ιστορία, για να καταλάβεις πώς βλέπω εγώ τις ελληνοτουρκικές σχέσεις» λέει στον δημοσιογράφο ο Τούρκος πρωθυπουργός και συνεχίζει: «Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν δύο γείτονες που ζούσαν στις δύο πλευρές ενός δρόμου. Ένα πρωί, μόλις ξύπνησαν, είδαν στη μέση του δρόμου ένα σακί με χρυσές λίρες. Ε, λοιπόν αυτοί οι βλάκες, αντί να μοιραστούν τον θησαυρό, πήραν από ένα τουφέκι και απειλούσαν ο ένας τον άλλο: «Αν αγγίξεις τον θησαυρό, στην άναψα!». Έτσι πέρασαν τα χρόνια, οι δύο γείτονες πέθαναν με τα όπλα στο χέρι κι ένας τρίτος άρπαξε το τσουβάλι με τις λίρες κι έγινε καπνός. Αυτό είναι, φίλε μου, το πρόβλημα του Αιγαίου. Αντί να το εκμεταλλευτούμε, ξοδεύουμε τα λεφτά μας στους εξοπλισμούς».
Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ αυτός, αφότου η οικονομική κρίση της Ελλάδας πιέζει την κοινωνία της έγινε ιδιαιτέρως επίκαιρος... Δεν έχει την πολυτέλεια να παραμένει άλλο αναξιοποίητος, περιμένοντας είτε την επούλωση των τραυμάτων του παρελθόντος, είτε τις νομικές διευθετήσεις που ακολουθούν τη συνήθη αδιαλλαξία των δύο πλευρών... Χρειάζεται ρεαλισμός και πολιτική βούληση... Χρειάζεται οι πολιτικοί αρχηγοί (εδώ και στην Τουρκία) να υπερβούν τον εαυτό τους, να εμπνευστούν από πρωτοβουλίες σαν την ΕΚΑΧ και στη συνέχεια να εμπνεύσουν τους πολίτες των δύο χωρών, που οι ίδιοι τους γαλούχησαν με την «ψυχροπολεμική» τους λογική...
Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ του πλούτου του Αιγαίου συνεπώς, δεν μπορεί να είναι μια υπόθεση πατριωτικών εξάρσεων ή νομικών διευθετήσεων... Χρειάζεται να εξελιχθεί σε κοινό όραμα ανάπτυξης... Ένα όραμα που η χώρα μας ιδίως, αυτή τη χρονική περίοδο το χρειάζεται όσο ποτέ!...
ΜΠΟΡΕΙ ν’ ακούγεται «κυνικά οικονομίστικη» αυτή η λογική και να παραβλέπει τα προβλήματα που υπάρχουν ακόμα στις σχέσεις των δύο πλευρών... Ωστόσο, οι κοινές δράσεις που αποβλέπουν σε κοινό όφελος δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και πολιτική απάντηση στο πρόβλημα: χάρις στην ΕΚΑΧ (κι αργότερα την ΕΟΚ και την Ευρ. Ένωση) η Ευρώπη που στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα γνώρισε δύο πολέμους (τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο) συμβιώνει αρμονικά 70 χρόνια τώρα... Είναι μια εμπειρία που μπορεί να απαντήσει και στο ζήτημα των συχνότατα «τεταμένων» σχέσεων των δύο χωρών...
