Από τον Μάξιμο Χαρακόπουλο
Οι καταιγιστικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών γύρω από τη Χρυσή Αυγή ευλόγως χαρακτηρίζονται ως ιστορικής σημασίας. Η άμεση αντίδραση της συντεταγμένης πολιτείας μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα αποδεικνύει ότι οι θεσμοί, παρά το πλήγμα στην αξιοπιστία τους, που προκάλεσαν φαινόμενα διαφθοράς και η βαθιά οικονομική κρίση, λειτουργούν με αποτελεσματικότητα. Η επιβολή του νόμου, πέρα και πάνω από πολιτικές απόψεις και ιδεολογικές πεποιθήσεις, επαναβεβαιώνει την αξία του δημοκρατικού πολιτεύματος, το οποίο ανεύθυνα και επιπόλαια συκοφαντήθηκε από κάποιους, μέσα στο κλίμα αγανάκτησης, που επικράτησε τα τελευταία χρόνια.
Το κλίμα αυτό επέτρεψε σε μια οργάνωση με χαρακτηριστικά συμμορίας να εμφανιστεί από το σκοτεινό περιθώριο στην κεντρική πολιτική σκηνή. Και να οικειοποιηθεί ένα σημαντικό κομμάτι της ψήφου αντίδρασης, που γιγαντώθηκε ιδιαίτερα ανάμεσα στους πλέον δοκιμαζόμενους από την κρίση συμπολίτες μας, οι οποίοι παρασύρθηκαν από τις σειρήνες ενός ακραίου και ισοπεδωτικού λαϊκισμού, που έβαλλε αδιακρίτως κατά δικαίων και αδίκων. Χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι πίσω από τη μάσκα του αγανακτισμένου «πατριώτη» κρυβόταν η ιδεολογία του μίσους και του αίματος.
Ακόμη κι αν αποδώσουμε τη στροφή τμήματος της κοινωνίας σε ακραίες πολιτικές επιλογές ως αποτέλεσμα δίκαιης οργής για τα δεινά που υφίσταται από την κρίση, και πάλι δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η ανοχή, πόσο δε μάλλον η στήριξη, των φορέων της βάρβαρης και ωμής βίας. Διότι οι συμπεριφορές ήταν γνωστές και απροκάλυπτες. Εντούτοις, τα δημοσκοπικά ευρήματα παρέμεναν υψηλά για τους νοσταλγούς του ναζιστικού ολοκληρωτισμού.
Στην πραγματικότητα, η ελληνική κοινωνία είχε ήδη, πολλά χρόνια πριν την ανάδυση του φαινομένου Χρυσή Αυγή, εξοικειωθεί με την εκδήλωση της βίας. Συχνά γινόμασταν μάρτυρες βίαιων επεισοδίων για οποιονδήποτε λόγο: πολιτικό ή δήθεν πολιτικό, συνδικαλιστικό ή οπαδικό. Η βία είχε καταστεί μέρος της κοινωνικής μας ζωής. Υπέστημεν, δηλαδή, ένα είδος μιθριδατισμού, καθώς στο τέλος δεν αντιδρούσαμε με τρόπο που αρμόζει σε ένα κράτος δικαίου και σε μια κοινωνία ελευθέρων πολιτών. Επιπλέον, κάποιοι δεν δίστασαν ακόμη και να αναπτύξουν ολόκληρη δικαιολογητική φιλολογία υπέρ της βίας. Έτσι καταλήξαμε να εκφέρεται πολιτικός λόγος –ακόμη και από το βήμα της Βουλής- ο οποίος, παράλληλα με τη διολίσθησή του στον ανέξοδο λαϊκισμό, έπαιρνε ενίοτε και ύφος σαφώς απειλητικό. Τελικά, όμως, σε αυτή την ένοχη ανοχή στην κουλτούρα της βίας επένδυσαν οι νεοναζί. Στην επικράτηση των άγριων ενστίκτων έναντι της λογικής, της κραυγής έναντι του λόγου.
Η Δημοκρατία, ωστόσο, στην Ελλάδα δεν απειλείται και η συντεταγμένη Πολιτεία διαθέτει τα μέσα να αποκαταστήσει τη νομιμότητα. Κι αυτό λαμβάνει χώρα τώρα, μετά και τις ενέργειες της κυβέρνησης, καθώς τον λόγο έχει πλέον η Δικαιοσύνη.
Ασφαλέστατα, για την εξάλειψη του φαινομένου της στήριξης ακραίων συμπεριφορών από μερίδα της κοινωνίας απαιτείται σειρά μέτρων, που σχετίζονται με την ανάπτυξη της οικονομίας και την αύξηση των θέσεων εργασίας, αλλά και με την αξιοπιστία του πολιτικού κόσμου και την απόδοση ευθυνών σε όσους εμπλέκονται σε σκάνδαλα.
Παράλληλα, όμως, ήλθε η ώρα να βάλουμε, όλοι -και ιδιαίτερα όσοι διατυπώνουμε δημόσιο λόγο- μια τελεία στην ανοχή στα φαινόμενα βίας, όπου και με όποια μορφή εμφανίζονται. Και να προχωρήσουμε ακόμη πιο πέρα. Να επανακαθορίσουμε τα όρια της πολιτικής αντιπαράθεσης και να επαναφέρουμε τον απαιτούμενο σεβασμό στην αντίθετη άποψη. Να επανεισάγουμε τη στοιχειώδη ευγένεια στον πολιτικό μας λόγο και να εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη στον πολίτη με την αταλάντευτη προσήλωσή μας στους δημοκρατικούς κανόνες. Αυτή η νέα πολιτική κουλτούρα θα αποτελέσει την ιδανικότερη ασπίδα του δημοκρατικού μας πολιτεύματος αλλά και της κοινωνικής συνοχής.
* Ο κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
