Του Μ.Ε. Λαγκουβάρδου
Αν ήμουν στη φυλακή, το πρώτο πράγμα που θα έκανα είναι να βάλω τους δικούς μου περιορισμούς στον εαυτό μου, πιο αυστηρούς, κι απ΄ τους περιορισμούς της φυλακής: ώρα έγερσης από τον ύπνο, ώρα προσευχής, ώρα σωματικής άσκησης, ώρα για το ημερολόγιο... Επίγνωση για το κάθε τι. Καταγράφω ακόμα και τις λεπτομέρειες για να έχω επίγνωση και για το παραμικρό. Μόνο αυτό που γράφεις έχει σημασία για την επίγνωση. Ό,τι σκεφτόμαστε, ό,τι νιώθουμε, ό,τι θέλουμε, αν δεν το γράψουμε είναι απλώς ονειροπόλημα. Μόνο όταν το γράψουμε πλησιάζει την πραγματικότητα.
Το γράψιμο είναι γλυκό. Μάθε να γράφεις για να θεραπευτείς. Το γράψιμο θα μας διδάξει ότι είμαστε άρρωστοι και ότι χρειαζόμαστε θεραπεία και τι είδους θεραπεία. Εννοώ το γράψιμο ως προσευχή. Δεν γράφουμε, αν δεν έχουμε σημείο αναφοράς τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.
«Πώς θα ελευθερώσει κανείς εκείνον που είναι ανελεύθερος στην ψυχή; ρωτά ο συγγραφέας του Αρχιπελάγους του Γκουλάγκ Σολζενίτσιν... Η εσωτερική δουλεία οδηγεί στη φυλακή, η εσωτερική απελευθέρωση οδηγεί στην οριστική απελευθέρωση... Αν μετρηθεί με τη φαινομενικά ελεύθερη ζωή που κάνουν οι άνθρωποι έξω από τις φυλακές και τα στρατόπεδα - στους οποίους τα πράγματι σπουδαία στοιχεία της ζωής, η αμαρτία, η καταπίεση, ο πόνος, η ελευθερία και ο θάνατος, παραμένουν αποκλεισμένα και οι οποίοι περνούν σαν υπνοβάτες μέσα από τη ζωή - η ζωή της φυλακής είναι η μόνη πραγματική ζωή, εκείνοι που ζουν εκεί έχουν ξυπνήσει. «Θα ήθελα να πάω στο σπίτι μου, στο στρατόπεδο» αναφωνεί ο Σολζενίτσιν.*
Αν ήμουν στη φυλακή... μα είμαι στη φυλακή. Η ζωή μου φαινομενικά είναι ελεύθερη. Σημασία έχει η εσωτερική ελευθερία, η ελευθερία από τα πάθη, η κάθαρση, όπως ονομάζεται στη γλώσσα της Εκκλησίας, το πρώτο στάδιο στην πορεία για την ένωση με τον Θεό. Ακολουθούν το δεύτερο και το τρίτο στάδιο που είναι ο φωτισμός και η θέωση. Γι΄ αυτό έχω επίγνωση και γι΄ αυτό αυτοπεριορίζομαι. Για όλα αυτά χρειάζεσαι θέληση. Πρέπει να ασκήσεις τη θέλησή σου. Πώς ασκείς τη θέλησή σου; Ασκείς τη θέλησή σου με το να της βάζεις εμπόδια. Δεν δυναμώνει η θέλησή σου με τα εμπόδια που σε βάζουν οι άλλοι, κυρίως ο διάολος, γιατί αυτός έχει ως σπορ να βάζει εμπόδια. Όλα τα εμπόδια είναι δικά του.
Η θέλησή σου δυναμώνει όταν εσύ ο ίδιος βάζεις εμπόδια στη θέλησή σου. Αυτοπεριορίζεσαι. Αν δεν μπορείς να βάλεις εμπόδια εσύ ο ίδιος στη θέλησή σου, ούτε για την ελευθερία είσαι άξιος.
Ποιος είναι άξιος για την ελευθερία; Είναι άξιος αυτός που υπακούει μόνο γιατί φοβάται την τιμωρία; Πόσο ευτυχισμένος είναι ο ανιδιοτελής. Μακάριοι οι ειρηνοποιοί, ότι αυτοί υιοί Θεού κληθήσονται.
Πιστεύεις σ΄ αυτά τα παραμύθια που γράφεις, μου είπε κάποιος γνωστός μου. Δεν εκπλήττομαι που ονομάζεις παραμύθια την Πίστη στην Ορθοδοξία, του λέω. Η Ορθοδοξία δεν είναι μεμψιμοιρία. Αν, όταν ακούει ένας αιρετικός ή ένας άθεος για την Ορθοδοξία, δεν γελάει ή δεν σκανδαλίζεται, αυτή δεν είναι Ορθοδοξία.
Η Ορθοδοξία είναι μωρία για τους αιρετικούς και σκάνδαλο για τους Ιουδαίους.
«(Μιχαήλ Μιχαήλωφ, Η μυστική εμπειρία στην κατάσταση της ανελευθερίας, Εκδόσεις Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, Μήλεσι 2007).
