Από τον Γιώργο Δελαστίκ
Η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου επιβίωσε των ευρωεκλογών, αλλά τα αποτελέσματά τους διαμόρφωσαν ένα εντελώς νέο πολιτικό σκηνικό στη χώρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον πρώτο κόμμα, βάσει των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών και όχι βουλευτικών εκλογών, με 4 εκατοστιαίες μονάδες διαφορά από τη ΝΔ - 26,6% έναντι 22,7%. Η ΝΔ έπεσε από το 29,7% των βουλευτικών εκλογών του 2012 στο 22,7%, χάνοντας 7 ολόκληρες εκατοστιαίες μονάδες. Το ΠΑΣΟΚ συνέχισε τη διαλυτική πτώση του, καταποντιζόμενο στο 8% από το 12,3% που είχε πάρει τον Ιούνιο του 2012.
Όσο και αν φαίνεται παράδοξο όμως, τον καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού τον έπαιξε η εκλογική καταβαράθρωση δύο ακόμη μικρότερων κομμάτων - της ΔΗΜΑΡ του Φώτη Κουβέλη και των Ανεξάρτητων Ελλήνων (ΑΝΕΛ) του Πάνου Καμμένου.
Η κατακρήμνιση της ΔΗΜΑΡ από το 6,25% στο 1,2% και των ΑΝΕΛ από το 7,5% του 2012 στο 3,5% των ευρωεκλογών του περασμένου μήνα προοιωνίζεται ότι τα κόμματα αυτά πιθανότατα δεν θα μπουν στη Βουλή, όταν γίνουν βουλευτικές εκλογές.
Αν όντως συμβεί αυτό, αν δηλαδή ΔΗΜΑΡ και ΑΝΕΛ μένουν χωρίς βουλευτές στη νέα Βουλή, τότε αποκλείεται να μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να σχηματίσει όχι αριστερή, αλλά ούτε καν αντιμνημονιακή κυβέρνηση - εκτός πια και αν κατακτήσει την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.
ΧΩΡΙΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ
Η ουσία του αποτελέσματος των ευρωεκλογών ήταν γλυκόπικρη για τον ΣΥΡΙΖΑ - αφενός τον ανέδειξε πρώτο κόμμα και αφετέρου «εξαφάνισε» από τη Βουλή τους δυνητικούς συμμάχους του για να σχηματίσει στο εγγύς μέλλον κυβέρνηση!
Η καιροσκοπική ΔΗΜΑΡ της «αριστερής προσκολλήσεως» σε κάθε εξουσία και η συνεπής αντιμνημονιακή Δεξιά των ΑΝΕΛ θα άφηναν μεγάλη ελευθερία κινήσεων σε μια υποθετική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να ασκήσει την πολιτική της. Λόγω της διαφοράς εκλογικής απήχησης, η ΔΗΜΑΡ και οι ΑΝΕΛ που θα κυμαινόταν γύρω στο 5% το κάθε κόμμα, θα αποτελούσαν «πολιτική τσόντα» για την κατάκτηση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από τον ΣΥΡΙΖΑ που για να σχηματίσει κυβέρνηση με το ένα ή και με τα δύο κόμματα θα έπρεπε φυσικά να έχει πάρει πάνω από 30%.
Η εξαιρετική υψηλή πιθανότητα όμως ότι ΑΝΕΛ και ΔΗΜΑΡ θα βρεθούν εκτός κοινοβουλίου μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, αφήνει τον ΣΥΡΙΖΑ χωρίς συμμάχους. Πώς θα σχηματίσει αριστερόστροφη κυβέρνηση;
Περί συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ - ΚΚΕ ούτε κατά διάνοια δεν γίνεται λόγος. Η ηγεσία του ΚΚΕ έχει ως κύριο εχθρό της, ως τον χειρότερο εφιάλτη μια υποθετική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε συμμαχία, συμμετοχή ή στήριξη σε κυβέρνηση Τσίπρα.
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΙΑΣ
Δεδομένου του αποτελέσματος των ευρωεκλογών και της πιθανής έκβασης των επόμενων εκλογών, οι οποίες όμως ούτε πότε θα γίνουν μπορεί πλέον να υπολογίσει κανείς ούτε σε ποιο κλίμα θα γίνουν, δύο δρόμοι φαίνεται ότι αναμένουν στον Αλέξη Τσίπρα για να υλοποιήσει το όραμα, το όνειρο κάθε πολιτικού ηγέτη και να γίνει πρωθυπουργός.
Ο πρώτος δρόμος είναι η κατάκτηση της αυτοδυναμίας στη Βουλή από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να αυξήσει το εκλογικό ποσοστό του τουλάχιστον κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες - να πάει δηλαδή από το 27% τουλάχιστον στο 37-38%.
Θεωρητικά αυτό καθόλου δεν είναι αδύνατον. Πρακτικά, όμως, αυτή τη στιγμή δεν δείχνει ο ΣΥΡΙΖΑ να έχει τέτοια ορμητική τάση ανάπτυξης της επιρροής του. Αυτό βεβαίως και μπορεί ανά πάσα στιγμή να αλλάξει, αλλά πάντως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πλέει πλησίστιος προς την αυτοδυναμία, αυτή τη στιγμή που μιλάμε.
Δεν υπάρχει δηλαδή αυτή τη στιγμή το κλίμα προεκλογικής βεβαιότητας, που υπήρχε το 1981 ότι θα νικήσει θριαμβευτικά ο Ανδρέας Παπανδρέου, το 2004 ότι θα σαρώσει ο Κώστας Καραμανλής, το 2009 ότι θα κερδίσει πανηγυρικά ο Γιώργος Παπανδρέου. Φυσικά, αυτό μπορεί να αλλάξει ριζικά. Τούτη τη στιγμή όμως κάτι τέτοιο δεν είναι πραγματικό γεγονός.
ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΕ... ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑ!
Ο δεύτερος δρόμος είναι πολιτικά επαχθής. Αφού η ΔΗΜΑΡ και ο ΑΝΕΛ εξαφανίζονται κατά πάσα πιθανότητα από τη Βουλή και το ΚΚΕ αρνείται κάθε συζήτηση, αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πετύχει κοινοβουλευτική αυτοδυναμία, δεν έχει άλλη λύση παρά να συνεργαστεί με το... μνημονιακό ΠΑΣΟΚ, το εξίσου μνημονιακό Ποτάμι ή οποιοδήποτε κεντροαριστερό πολιτικό υβρίδιο προκύπτει από τον χώρο αυτόν μέχρι να γίνουν βουλευτικές εκλογές!
Η προοπτική αυτή προκαλεί οξύτατες εντάσεις και διαφωνίες στο ίδιο το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Άγνωστο μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι αντιθέσεις αυτές. Δύσκολο επίσης να σταθμιστεί σήμερα ποιας έκτασης αιμορραγία αριστερών ψηφοφόρων θα προκαλέσει η υλοποίηση μιας συμμαχίας με το ΠΑΣΟΚ του ΣΥΡΙΖΑ, στις επόμενες βουλευτικές εκλογές.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της λύσης αυτής για το κατεστημένο είναι ότι μια κυβερνητική συμμαχία με το ΠΑΣΟΚ ή με οποιοδήποτε κεντροαριστερό πολιτικό μόρφωμα, καθιστά τον ΣΥΡΙΖΑ κοινοβουλευτικό όμηρο πριν καν αναλάβει την εξουσία. Τον εγκλωβίζει έτσι στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του συστήματος, τον καθιστά εκ προοιμίου συστημικό κόμμα.
Αυτό βεβαίως οδηγεί όχι στην υπονόμευση, αλλά αντιθέτως στη στήριξη του συστήματος μιας μελλοντικής κυβέρνησης Τσίπρα τέτοιας φύσης. Όσο και αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα θέλει οπωσδήποτε να πάρει φιλολαϊκά μέτρα, τουλάχιστον στην αρχή της διακυβέρνησής του, η κοινοβουλευτική ομηρία του από το ΠΑΣΟΚ δεν θα του το επιτρέπει παρά μόνο αν το σύστημα δίνει την άδεια.
ΕΞΩΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΠΑΛΗ
Ο Αλέξης Τσίπρας και η περί αυτόν ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ αντιλαμβάνονται ότι με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, ο δρόμος προς την πρωθυπουργία και την κυβέρνηση με ηγετικό πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ περνάει μέσα από τη συμμαχία με το ΠΑΣΟΚ και την Κεντροαριστερά γενικότερα.
Στο πλαίσιο αυτής της εκτίμησης, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να κάνει ανοίγματα προς το ΠΑΣΟΚ.
Για ένα «νέο συνασπισμό εξουσίας» και για μια «πλατιά» δημοκρατική, προοδευτική και ριζοσπαστική συμμαχία για την ανατροπή της σημερινής τάξης πραγμάτων» έκανε λόγο σε άρθρο του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» τη Δευτέρα που μας πέρασε ο Αλέξης Τσίπρας. Πουθενά δεν έκανε λόγο για «κυβέρνηση της Αριστεράς» παρόλο που αυτό ήταν το σύνθημα που εκτίναξε τον ΣΥΡΙΖΑ από το 4,7% των βουλευτικών εκλογών του 2009 στο 26,9% των βουλευτικών του 2012.
Εντελώς διαφορετικές είναι οι θέσεις της μειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ και ιδίως της Αριστεράς Πλατφόρμας της οποίας ηγείται ο βουλευτής Πάνος Λαφαζάνης.
«Ένα μεγάλο αριστερό μέτωπο που θα εκτείνεται από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και τις άλλες δυνάμεις της μη κοινοβουλευτικής Αριστεράς, μέχρι τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής αντισυστημικής οικολογίας δεν είναι ουτοπία ούτε χείμαρρος, αλλά ρεαλιστική δυνατότητα και επιτακτική ανάγκη», υποστηρίζει η Αριστερά Πλατφόρμα σε τροπολογία που κατέθεσε στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ.
«Σήμερα η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση της Αριστεράς, ικανής με την αξιοπιστία, τον ριζοσπαστισμό και το πρόγραμμά της να κερδίσει την εμπιστοσύνη και να ενώσει την πλειοψηφία του ελληνικού λαού και όχι μια κυβέρνηση, την οποία θα οδηγεί στην ουσία η Κεντροαριστερά ή μια κυβέρνηση της λεγόμενης «εθνικής σωτηρίας», αναφέρει η ίδια τροπολογία.
ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΕΧΕΙ ΤΟ ΠΑΝΩ ΧΕΡΙ
«Απευθυνόμαστε σε όλες τις δυνάμεις που απεγκλωβίζονται από τον μνημονιακό χώρο και στρέφονται προς την Αριστερά, τους ανεξάρτητους βουλευτές, τα ρεύματα και τις ομάδες που αμφισβητούν πλέον ανοιχτά την πολιτική του Μνημονίου», τονίζει ο Αλέξης Τσίπρας στο άρθρο του στην «Εφημερίδα των Συντακτών», και συνεχίζει: «Δεν ζητάμε πιστοποιητικό ιδεολογικής και πολιτικής καθαρότητας από κανέναν. Δεν κρατάμε πολιτικό μητρώο για το παρελθόν. Δεν θα τους αφήσουμε όμως και δεν πρέπει να τους αφήσουμε βορά στους εκβιασμούς των μνημονιακών μηχανισμών.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ προειδοποίησε τους συντρόφους του της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματός του «Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πέσει στις δαγκάνες της Κεντροαριστεράς», αν την αφήσουμε να ανασυγκροτηθεί, αν κάνουμε πως δεν είδαμε το συστημικό σχέδιο για το Ποτάμι, αν κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε γιατί βάζουν διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας αυτόν που έβαλαν».
Υπό εντελώς αντίθετη οπτική γωνία αντιμετωπίζει το θέμα η Αριστερή Πλατφόρμα. «Ένα μπλοκ Αριστεράς και Κεντροαριστεράς, είτε στο πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ είτε με τη μορφή της συνεργασίας αριστερών και κεντροαριστερών δυνάμεων, δεν θα μετατόπιζε την Κεντροαριστερά σε αριστερές θέσεις, αλλά και με τη βοήθεια των κυρίαρχων τάξεων, ειδικά της μιντιοκρατίας, θα καθιστούσε σταδιακά τον ΣΥΡΙΖΑ αναξιόπιστο, απονευρωμένο και όμηρο του συστήματος», υποστηρίζει.
Η ΚΥΡΙΑΡΧΗ ΓΡΑΜΜΗ
Η τροπολογία της Αριστερής Πλατφόρμας για το ζήτημα των συμμαχιών απορρίφθηκε. Έλαβε 59 ψήφους υπέρ, 84 κατά, 4 λευκά και σημειώθηκαν και 7 αποχές. Από τα μέλη της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ που ψήφισαν οι 84 υιοθέτησαν την «προεδρική» γραμμή της καθαρής απόρριψης χωρίς περιστροφές και οι 70 είτε την υιοθέτησαν είτε δεν την απέρριψαν με ευθύ τρόπο.
Αυτό το 84-70 υπερβαίνει κατά πολύ την οργανωτική ισχύ της αριστερής μειοψηφίας στον ΣΥΡΙΖΑ, στην Κ.Ε. του κόμματος. Αποκαλύπτει τη δυσφορία και την πολιτική επιφυλακτικότητα που υποβόσκει και στην προεδρική πλειοψηφία για το ενδεχόμενο πολιτικής - κυβερνητικής συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και οποιοδήποτε κεντροαριστερό πολιτικό κόμμα.
Εξαιτίας αυτού του γεγονότος και εν επιγνώσει των αντιστάσεων σε μια τέτοια προοπτική, επιχειρήθηκε ο φραστικός μετριασμός της στροφής προς το ΠΑΣΟΚ και η φραστική υποβάθμισή της.
«Δεν έχουμε προσδοκίες για προσέλευση στο αντιμνημονιακό μπλοκ... από τον οργανωμένο χώρο της σοσιαλδημοκρατικής, αφού το ΠΑΣΟΚ έχει ενταχθεί ιδρυτικά και στο νεοφιλελεύθερο σχέδιο και αποτελεί τμήμα του αντίπαλου πολιτικού σχεδίου», αναφέρει επί λέξει η απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, αν και υπό το φως των τελευταίων τοποθετήσεων οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι δεν πείθει ούτε καν τα μέλη του ίδιου του κομματικού οργάνου που την ψήφισε.
