Από τον Ηρακλή Τσιάμαλο
Παρόλο που έχουν περάσει 2337 χρόνια από τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου στη Βαβυλώνα, στις 13 Ιουνίου του 323 π.Χ. σε ηλικία 33 χρονών, εξακολουθούν σε όλο τον κόσμο να δίνουν το όνομά του σε παιδιά που γεννιούνται. Το «Αλέξανδρος» κατέχει την όγδοη θέση ανάμεσα στα πιο δημοφιλή ονόματα των ΗΠΑ, την τρίτη στην Ισπανία, τη δεύτερη στη Ρωσία κατά την προηγούμενη διετία! Θα χρειαζόμασταν εργαλεία της ψυχανάλυσης για να εξηγήσουμε το πώς δεν βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα της Ελλάδας ενώ είναι πρώτο στη σχετική λίστα της γειτονικής FYROM. Η εξιστόρηση της πορείας του μεγάλου ηγέτη, από τη Μακεδονία ως την Ινδία, βρίσκεται στα σχολικά εγχειρίδια και τις στρατιωτικές ακαδημίες όλων των χωρών του κόσμου.
Για τη χώρα μας, δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι ο Αλέξανδρος, μαζί ίσως με τον Οδυσσέα, είναι τα πρόσωπα με τα οποία ταυτίζεται η πλειονότητα του ελληνικού λαού. Με την περίπου 20.000 χιλιομέτρων διαδρομή του κατάργησε τους νόμους των πιθανοτήτων και της στατιστικής καθώς, στα δεκατρία χρόνια που ήταν βασιλιάς, παρόλο που πολεμούσε σχεδόν συνεχώς, δεν γνώρισε καμιά ήττα. Προσπαθώντας να αναλύσουμε τις αιτίες των επιτυχιών του θα αναφέραμε ως πρώτη την ικανότητα να προσαρμόζει την τακτική του στα διαφορετικά κάθε φορά δεδομένα που αντιμετώπιζε. Έτσι αλλού έβαζε να σκάψουν τα θεμέλια των τειχών, αλλού ως μαέστρος έλεγε στο κάθε σώμα πότε θα μπει στη μάχη και τι θα κάνει, αλλού κατασκεύαζε πολιορκητικές μηχανές. Εκπαίδευση, πειθαρχία, και μη προβλέψιμες στρατηγικές ολοκλήρωναν το προφίλ του καλύτερου στρατού εκείνης της εποχής. Μια δεύτερη αρετή του ήταν ότι μπορούσε να εμπνέει τους στρατιώτες του με το παράδειγμά του. «Αν όμως καθοδηγούσα, τους έλεγε, στους πολέμους και στους κινδύνους εσάς που κουράζεστε και κινδυνεύετε χωρίς ο ίδιος να κουράζομαι και να κινδυνεύω, τότε δικαιολογημένα θα εξουθενωνόσασταν ψυχικά εφόσον τους μόχθους σας θα τους περνούσατε μόνο εσείς ενώ θα παραδίδατε τα βραβεία σας στους άλλους. Τώρα όμως συμμετέχουμε εξίσου στους μόχθους και τους κινδύνους ενώ τα βραβεία βρίσκονται στη μέση κοινά για όλους». Πολεμούσε μαζί τους στην πρώτη γραμμή, τραυματίστηκε πολλές φορές πάνω στη μάχη και μια φορά μάλιστα στη χώρα των Μαλλών στην Ινδία, καθώς ανέβαινε σε εχθρικά τείχη μαζί με τους συντρόφους του, έτυχε να σπάσει η σκάλα και να ανεβεί μόνο αυτός με ελάχιστους Μακεδόνες πάνω στις εχθρικές επάλξεις. Ήταν τότε που είχε τον πιο σοβαρό του τραυματισμό από βέλος στο θώρακα και κινδύνεψε να πεθάνει. Τρίτο στοιχείο που τον ξεχωρίζει από τους μεγάλους ηγέτες της Ιστορίας ήταν το γεγονός ότι δεν ήταν δογματικός και απόλυτος. Είναι η χαρακτηριστική η φράση του, όταν οι στρατιώτες του σε ινδικό έδαφος αρνούνταν να συνεχίσουν. «Ή αφού σας πείσω θα σας κατευθύνω μπροστά ή αφού πειστώ θα σας πάω πίσω». Ωστόσο αυτή η στρατιωτική ιδιοφυία, ο ηγέτης με τις περισσότερες νίκες στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία, όπως κάθε άνθρωπος είχε σκοτεινές πλευρές για τις οποίες, ανεξήγητα, εμείς οι Έλληνες σπάνια κάνουμε λόγο.
Ποιο ήταν το σχέδιό του, ως αρχηγός των Μακεδόνων και των λοιπών Ελλήνων, πέρα από τη δίψα του για νέες μάχες, συγκινήσεις και γνωριμία με νέους τόπους; Η λαχτάρα του να δει τον ανατολικό Ωκεανό, το τέλος του αρχαίου κόσμου, και η αναζήτηση της περιπέτειας και του άγνωστου από ένα σημείο και μετά φαίνεται ότι είχαν γίνει αυτοσκοποί. Ο λόγος του στρατηγού Κοίνου όταν προσπάθησε να ανακόψει αυτή την ξέφρενη πορεία, έκανε τους στρατιώτες να δακρύσουν, αναφέρει ο Αρριανός. «Βασιλιά, όταν είσαι ο ίδιος αρχηγός και διοικείς ένα τέτοιο στρατό, δεν έχεις να φοβηθείς από εχθρούς. Αλλά τα χτυπήματα του θεού είναι απρόσμενα και γι’ αυτό δεν μπορούν να προφυλαχθούν οι άνθρωποι».
Ο νεαρός βασιλιάς των 20 χρονών δεν ήταν ασφαλώς ίδιος με τον σχεδόν 33 χρονών παντοδύναμο κυρίαρχο δύο ηπείρων. Κατηγορήθηκε για τα περσικά ρούχα που φορούσε και τις νέες συνήθειες που υιοθέτησε. Ο αντίλογος βέβαια λέει ότι το έκανε για να μην τον βλέπουν ως κατακτητή. Πραγματικά, κατόρθωνε με τη στάση του να κάνει τους ηττημένους αντιπάλους, έμπιστους συμμάχους. Θύμωνε πιο εύκολα, ήταν πιο καχύποπτος με τους φίλους του. Είναι λογικό όμως καθώς περιστοιχιζόταν από κόλακες που προσπαθούσαν να κερδίσουν κάτι από τον πιο δυνατό άνθρωπο του τότε κόσμου. Ωστόσο μετάνιωνε για τα λάθη που έκανε. Σε μια εποχή που δεν υπήρχε ο όρος παγκοσμιοποίηση, ο Αλέξανδρος δημιούργησε και έζησε ένα νέο πολυπολιτισμικό κόσμο. Οι σημερινοί ηγέτες, συχνά αλαζόνες, άτολμοι, αναποτελεσματικοί, ζώντας μια ζωή τελείως διαφορετική από αυτή του λαού που κυβερνούν, πολλά θα είχαν να διδαχτούν μελετώντας τη ζωή του Αλέξανδρου. Όμως και ο μέσος άνθρωπος σε όποια χώρα και αν μένει, μπορεί να δει τι σημαίνει να κυνηγά κάποιος ένα όνειρο με όλη του την ψυχή , να κερδίζει τα πάντα αλλά ταυτόχρονα να πληρώνει και το αντίστοιχο τίμημα.
Ο κ.Ηρακλής Τσιάμαλος είναι φιλόλογος
