Από τον Τάσο Τσιαπλέ
Νέα χτυπήματα στην Κοινωνική Ασφάλιση ετοιμάζει η κυβέρνηση, στοχοποιώντας κυρίως τις μητέρες ανηλίκων παιδιών, τις γυναίκες και τους ασφαλισμένους στα Ταμεία των πρώην ΔΕΚΟ και των τραπεζών. Γι' αυτό τον σκοπό, συγκροτεί άμεσα Επιτροπή για το Ασφαλιστικό, η οποία, όπως και οι προηγούμενες, θα παραδώσει το κατά παραγγελία πόρισμα για τις προαποφασισμένες ανατροπές, που υπηρετούν την εξής στρατηγική κατεύθυνση: Παραπέρα μείωση των συντάξεων, αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, ενίσχυση της ιδιωτικής ασφάλισης και των ιδιωτικών επιχειρήσεων στην Υγεία και την Πρόνοια.
Ταυτόχρονα, ετοιμάζει γενικευμένη επίθεση στα επιδόματα ανεργίας, στέγης, στις συντάξεις και στα επιδόματα αναπηρίας, βάζοντας εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να περιορίσουν την παροχή τους στους πιο εξαθλιωμένους. Το 2013, οι συντάξεις περικόπηκαν κατά επιπλέον 5% έως 20% και το ίδιο μελετάνε για το 2014. Οι νέες περικοπές του κρατικού προϋπολογισμού το 2014 για τον τομέα Υγείας κατά 19,7% χειροτέρευσαν τις υγειονομικές υπηρεσίες για τον λαό.
Εκτός από τα νέα αντιασφαλιστικά μέτρα που ετοιμάζει η κυβέρνηση, από το 2014 και στο εξής, μπαίνουν σε εφαρμογή νόμοι που ψηφίστηκαν και οι οποίοι κάνουν ακόμα χειρότερους τους όρους ασφάλισης και συνταξιοδότησης εκατομμυρίων εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων. Συγκεκριμένα:
1. ΕΚΑΣ. Από την 1η/1/2014 κόπηκε σε πολλές χιλιάδες συνταξιούχους κάτω των 65 ετών, με ελάχιστες εξαιρέσεις (ανάπηροι πάνω από 80%). Στους άλλους χορηγείται από το 65ο έτος, με εισοδηματικά κριτήρια.
2. Κύρια σύνταξη. Από την 1η/1/2015 προβλέπεται η εφαρμογή της «βασικής» σύνταξης έως 360 ευρώ και της «αναλογικής», που θα εξαρτάται από τις εισφορές - έσοδα του Ταμείου. Στόχος είναι να επεκταθεί και στην κύρια σύνταξη ό,τι ισχύει για τις επικουρικές συντάξεις και το εφάπαξ. Δηλαδή, να μην υπάρχει καμία ουσιαστική συμμετοχή και εγγύηση του κράτους. Η κρατική χρηματοδότηση προς τα Ταμεία θα είναι το 2014 ύψους 10,5 δισ. ευρώ από 12,6 δισ. ευρώ το 2013, ενώ για το 2015 και το 2016 θα είναι περίπου 9,7 δισ. ευρώ. Τα Ταμεία, με ρημαγμένα και τα έσοδα, θα «πληρώνουν» ό,τι μπορούν, που σημαίνει ότι ετοιμάζεται νέα σφαγή σε συντάξεις και παροχές Υγείας - Πρόνοιας. Ο νέος τρόπος υπολογισμού ρίχνει τις συντάξεις στο 60%, ενώ από το 2020 πέφτουν στο 48% του συντάξιμου μισθού (από το 70% που είναι σήμερα). Κανένας δεν μένει άθιχτος, όποτε και αν συνταξιοδοτηθεί, σε όποιο Ταμείο κι αν είναι ασφαλισμένος, όπως και οι σημερινοί συνταξιούχοι.
3. Βασική σύνταξη. Υπολογίζεται με βάση τα έτη ασφάλισης από την 1η/1/2011 και μετά, προς το συνολικό χρόνο ασφάλισης. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος που έχει 35 χρόνια ένσημα και θα συνταξιοδοτηθεί το 2016, θα λάβει τα 5/35 των 360 ευρώ (όσα είναι τα έτη ασφάλισής του από το 2011 μέχρι το 2016), που είναι 51,43 ευρώ. Η βασική σύνταξη έως 360 ευρώ δεν είναι σίγουρη. Εξαρτάται από το ΑΕΠ, από τα συνολικά έσοδα των Ταμείων, την «περιουσιακή κατάσταση», όπως περιγράφει η «Λευκή Βίβλος» της ΕΕ, με τον υπολογισμό των περιουσιακών στοιχείων (γενικά, της κατοικίας) σαν πρόσθετο εισόδημα, ενώ μειώνεται στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις κατά 6% για κάθε έτος.
4. Επικουρική: Οι επικουρικές (είτε ενσωματωθούν, είτε όχι στην κύρια), με το νέο κανονισμό του ταμείου (ΕΤΕΑ) θα μειωθούν πάνω από 20%, ενώ έχουν ήδη μειωθεί έως 60%. Δηλαδή, οι επικουρικές σχεδόν εξαφανίζονται, όπως και τα αποθεματικά των Ταμείων. Μεγάλες μειώσεις συντάξεων έγιναν στα Ταμεία που μετατράπηκαν σε επαγγελματικά - ΝΠΙΔ, με ευθύνη ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον, καταργήθηκε η συμμετοχή και εγγύηση της κρατικής χρηματοδότησης επί των επικουρικών συντάξεων (Ν. 4052/2012).
5. Εφάπαξ. Θα συρρικνωθεί κι άλλο, με την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού, που οδηγεί σε μειώσεις πάνω από 25%.
6. Εισφορές: Στόχος είναι η ενιαία εισφορά και το ενιαίο σύστημα παροχών και συντάξεων προς τα κάτω. Οι εργοδοτικές εισφορές θα μειωθούν εκ νέου 1,3% το 2014 και αθροιστικά κατά 5% μέχρι το 2016, με συνολική απώλεια εσόδων πάνω από 1 δισ. ευρώ. Με τον τελευταίο νόμο για τη βελτίωση των εσόδων των Ταμείων, αναμένουν εισπράξεις 500 εκατ. ευρώ περίπου.
7. Παροχές σε είδος και χρήμα. Από την 1/1/2014 ενοποιούνται «προς τα κάτω» μέσα στα συγχωνευθέντα Ταμεία, με στόχο να δημιουργηθεί ένα και μόνο ταμείο «κοινωνικής ασφάλισης», μετά το 2016. Όλες οι ενοποιήσεις κατέληξαν σε όφελος του κεφαλαίου, όπως είχε προειδοποιήσει το ΕΚΝΛ και το ΠΑΜΕ.
8. Μαύρη - ανασφάλιστη εργασία. Οι μεγαλοστομίες για τα βαριά πρόστιμα που θα επιβληθούν, δεν πρόκειται να έχουν μεγάλα αποτελέσματα στην κάλυψη των ανασφάλιστων εργατών, που σύμφωνα με ελέγχους της ΕΥΠΕΑ ξεπερνούν το 35% στο ΙΚΑ, στερώντας του ετήσια έσοδα 6,5 δισ. ευρώ.
9. Οι ασφαλιστικές εταιρίες θα παίξουν ενεργό ρόλο και στη διαχείριση των επαγγελματικών ταμείων κ.ά. Ο στόχος είναι το «τζογάρισμα» των αποθεματικών, με τη γνωστή έως τώρα σφαγή που έγινε και με το τελευταίο «κούρεμα», ενώ προβλέπεται και η δημιουργία εταιρίας που θα εισαχθεί στο Χρηματιστήριο για την εκποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ταμείων.
10. Εσκεμμένη καθυστέρηση απονομής των συντάξεων. Συνειδητή είναι η έλλειψη προσωπικού και του απαιτούμενου εξοπλισμού, καθώς συντελεί στον πολύ μεγάλο έμμεσο δανεισμό από τους συνταξιούχους. Οι απολύσεις χειροτερεύουν την άσχημη κατάσταση.
11. Διαδοχική ασφάλιση. Η εκ βάθρων αλλαγή θα κάνει πιο αυστηρές τις προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση, σε περίπτωση διαδοχικής ασφάλισης, όπως κάνει και η εγκύκλιος του ΙΚΑ.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν προσαρμογή στο σύστημα των «τριών πυλώνων ασφάλισης», που περιγράφουν οι στρατηγικές κατευθύνσεις της ΕΕ. Συγκεκριμένα, στόχος τους είναι:
α. Μία σύνταξη προνοιακή από 40 έως 360 ευρώ, που θα εγγυάται το κράτος με «συμπλήρωμα» ανάλογο με τις εισφορές όλων των χρόνων ασφάλισης.
β. Διάλυση της επικουρικής όπως την ξέραμε, αντικατάσταση από επαγγελματικά ταμεία και με τη χρηματοδότηση της ΕΕ, με είσοδο των ασφαλιστικών πολυεθνικών εταιριών στον δεύτερο πυλώνα, δηλαδή ιδιωτική ασφάλιση χωρίς να υπάρχει καμιά εγγύηση για το ύψος των συνταξιοδοτικών αποδοχών.
γ. Ιδιωτική ασφάλιση, με κατευθείαν παράδοση στο κεφάλαιο. Το παράδειγμα της χρεοκοπίας της «Enron» στις ΗΠΑ, που άφησε ανασφάλιστους και χωρίς σύνταξη χιλιάδες εργαζόμενους, η χρεοκοπία του ιδιωτικού ασφαλιστικού συστήματος στην κρίση της Αργεντινής, οι απώλειες δισ. ευρώ στην Αγγλία και παγκόσμια, το κλείσιμο της ΑΣΠΙΣ είναι αποκαλυπτικά για τον ρόλο της ιδιωτικής ασφάλισης στους κλάδους της Σύνταξης και της Υγείας.
Η σημερινή κατάσταση είναι αποτέλεσμα απανωτών χτυπημάτων στην Κοινωνική Ασφάλιση, που επιταχύνθηκαν τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Επιδιώκεται η απαλλαγή του κράτους και των εργοδοτών από τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος, με μείωση των εισφορών τους. Ο στόχος είναι να ενισχυθεί η κερδοφορία των μεγαλοεργοδοτών, με μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Με κατεύθυνση της ΕΕ, τα δημόσια ασφαλιστικά συστήματα περιορίζονται στο προνοιακό κομμάτι, δίνοντας ενισχυμένο ρόλο στα ιδιωτικά - κεφαλαιοποιητικά συστήματα.
Οι ανατροπές δεν γίνονται για «νοικοκύρεμα» όπως ισχυρίζονται των δημοσιονομικών στην Ελλάδα. Εφαρμόζονται σ' όλες τις χώρες της ΕΕ, ανεξάρτητα από το αν κυβερνούν φιλελεύθερες ή σοσιαλδημοκρατικές ή κεντροαριστερές δυνάμεις, γιατί όλες αυτές συμφωνούν ότι πρέπει να διαφυλαχτεί η ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου. Για παράδειγμα, η νέα κυβέρνηση στη Γερμανία, εξήγγειλε συνταξιοδότηση σε ηλικία 63 χρόνων για όσους εργαζόμενους έχουν πληρώσει εισφορές για 45 έτη, δηλαδή 13.500 ένσημα, ενώ οι Γάλλοι εργοδότες προτείνουν σύνταξη με 43 χρόνια ή 12.900 ένσημα. Ολοι οι άλλοι, παλιοί και νέοι, πάνε στα 67 και βάλε!
Γι’ αυτό χρειάζεται οργάνωση στα σωματεία και αγώνα ταξικό, όλων των εργαζομένων και συνταξιούχων, σε συμμαχία με τους μικρούς ΕΒΕ και αγρότες.
* Ο Τάσος Τσιαπλές, είναι πρόεδρος του Δ.Σ του Εργατικού Κέντρου Ν. Λάρισας
