Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)
Με τις ελπίδες αναπτερωμένες αλλά με την θλίψη ζωγραφισμένη στα ταλαιπωρημένα ή προβληματισμένα πρόσωπα για την εγκατάλειψη μιας χώρας που τους άφησε σύξυλους κατά την διάρκεια της παρατεταμένης κρίσης, χιλιάδες νέοι ξεκινούν από την Ελλάδα να βρουν την τύχη τους στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης, όπου τουλάχιστον εκεί ίσως μπορέσουν να πραγματώσουν μερικά από τα όνειρά τους. Είναι πολλοί αυτοί οι νέοι και η φυγή τους παραπέμπει σε άλλες ξεχασμένες εποχές, όταν και πάλι καράβια μεταναστών αναχωρούσαν για εργασία στην Αμερική και Αυστραλία. Την ίδια στιγμή, χιλιάδες άλλοι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο καταφεύγουν στην Ελλάδα, γιατί πολύ απλά οι συνθήκες διαβίωσης σε χώρες όπως Αφγανιστάν, Συρία ή Σομαλία είναι τραγικές. Δύο διαφορετικά μεταναστευτικά κύματα και ρεύματα, με άλλες προϋποθέσεις και δεδομένα αλλά με έναν κοινό στόχο: να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη. Βέβαια, το γεγονός και μόνο ότι στην μία περίπτωση δεν πεινάς ή δεν κινδυνεύεις να σε εκτελέσουν, ενώ στην άλλη παίζεται στην κυριολεξία η ζωή σου σε περίπτωση που σε επαναπροωθήσουν, δείχνει από μόνο του πως τα δεδομένα είναι τελείως διαφορετικά. Η δε μεταχείριση επίσης διαφέρει σε πολλά σημεία. Δεν παύει όμως το σημαίνον να είναι το ίδιο: ανεργία, υποαπασχόληση, φτώχεια και χωρίς προοπτική ζωή. Αυτός που παίρνει την απόφαση να φύγει από την Ελλάδα, έχει πλέον καταλάβει πως το μέλλον του είναι προδιαγεγραμμένο, πως είτε με Νέα Δημοκρατία είτε με ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, τα προβλήματα δεν θα λυθούν από την μια στιγμή στην άλλη. Κρίνοντας από την αγορά, όπου στο όνομα των καλύτερων τιμών θυσιάζεται η ποιότητα και το άκουσμα μιας θέσης εργασίας μαζεύονται αμέτρητοι για τα μεροκάματα του τρόμου, δεν απομένει άλλη λύση από την μετανάστευση στις σχετικά καλύτερες από πλευράς βιοτικού επιπέδου χώρες. Εκεί βέβαια θα πέσουν πολλοί και πάλι θύματα εκμετάλλευσης από την πλευρά της εργοδοσίας, αλλά τουλάχιστον αυτή η εκμετάλλευση φαντάζει πιο προσιτή. Ένας μισθός, για παράδειγμα, της τάξης των 1500 ευρώ, δεν εξασφαλίζει τίποτε, αφού τα ενοίκια εκεί είναι πολύ υψηλότερα σε σχέση με την Ελλάδα. Τουλάχιστον όμως είναι «κάτι» για τον νέο που αναζητά ανεπιτυχώς επί μήνες μια εργασία στην χώρα, ακόμη και με 300 ευρώ μηνιαίως! Είναι πρόκληση η Κεντρική Ευρώπη για χιλιάδες νέους που εγκαταλείφθηκαν στην μοίρα τους από τις κυβερνήσεις των τελευταίων έξι ετών, αλλά και άλλους τόσους ώριμους σε ηλικία, που από την μια στιγμή στην άλλη βρέθηκαν στον δρόμο εξαιτίας της θύελλας των απολύσεων και των περικοπών. Πως αισθάνεται όμως, από την άλλη, ένας αιτών άσυλο από το Μπαγκλαντές ή μια έγκυος μητέρα που διασχίζει το Αιγαίο, έχοντας ήδη καταβάλλει σημαντικό ποσό στους κάθε λογής διακινητές; Τι σκέπτεται όταν φτάνοντας σε ελληνικό έδαφος ζωντανή, οι Αρχές της δείχνουν απλά τον δρόμο της επιστροφής σε περιοχές που ξέφυγε στο παρά πέντε από την δολοφονία ή στην καλύτερη περίπτωση τον εξοστρακισμό;
Τι μισθό να διεκδικήσει ο πρόσφυγας που κλείνεται στα «στρατόπεδα υποδοχής», αναμένοντας εναγωνίως την τύχη του σε μια χώρα που έχει βρεθεί σε ούτως ή άλλως δυσχερή θέση από πολιτικούς τυχοδιωκτισμούς και αποφάσεις – καταπέλτη από τις Βρυξέλλες; Δύο διαφορετικά κύματα φυγής, με άλλα δεδομένα και προοπτικές, με όρους επιβίωσης όμως και τα δύο: Νέοι άνθρωποι φεύγουν από την Ελλάδα, νέοι έρχονται σε αυτήν. Διαφέρουν μόνο στο ότι στην μία περίπτωση οι νέοι δεν έχουν ποδοπατηθεί εις ότι αφορά την ατομική τους ελευθερία, μιας και στην Δύση εξασφαλίστηκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μετά από χρόνιους αγώνες βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ στην άλλη τα δικαιώματα αυτά δεν υπήρχαν ούτε στις χώρες προέλευσης, ούτε υπάρχουν για αυτούς στις χώρες υποδοχής. Η Ελλάδα – για να το ξεκαθαρίσω - θεωρείται μια από αυτές τις χώρες που μεταχειρίζεται τους πρόσφυγες και μετανάστες σαν πολίτες δεύτερης και τρίτης κατηγορίας. Από την άλλη, η εσωτερική αυτή μετανάστευση - ειδικά στην Γερμανία - έχει δημιουργήσει το αδιαχώρητο στην χώρα, η καγκελάριος της οποίας σκέφτεται σοβαρά το ενδεχόμενο να κουτσουρέψει τα κοινωνικά επιδόματα, με το πρόσχημα ότι και εκεί «οι ξένοι» τα εκμεταλλεύονται δεόντως. «Ξένοι» λοιπόν εδώ «ξένοι» και εκεί οι άνθρωποι που αναζητούν εργασία και ασφαλείς συνθήκες διαβίωσης. Και στις δύο περιπτώσεις η ρετσινιά του «ανεπιθύμητου», ως επιχείρημα στα στόματα πολιτικών της ξενοφοβίας. Και μπορεί τα μεταναστευτικά ρεύματα να μην ομοιάζουν μεταξύ τους, μπορεί όλοι αυτοί που αναζητούν μια καλύτερη τύχη να μην έχουν τα ίδια εφόδια, η επιδίωξή τους όμως είναι κοινή: Η χαμένη αξιοπρέπεια. Είναι αυτό που μπορεί ανά πάσα στιγμή να συμβεί: ο λιμενικός που αντιμετωπίζει πιθανά με ψυχρότητα και καχυποψία τον πρόσφυγα στην σωστική λέμβο, να βρεθεί από την μια στιγμή στην άλλη να ψάχνει για δουλειά στην Γερμανία λόγω «έλλειψης κονδυλίων», αντιμετωπίζοντας την πιθανή αποδοκιμασία του γερμανού εργοδότη που αναφέρεται με παρρησία στον «τεμπέλη» Έλληνα που θα «χαλάσει την πιάτσα». Είναι αυτή η ειρωνεία της τύχης που φέρνει τα πάνω-κάτω στην ζωή, γιατί πολύ απλά άλλοι κανονίζουν την πορεία και την κατάληξη των μεταναστευτικών καραβανιών.
