Πεζοπορώντας στην προεκλογική καθημερινότητα σταμάτησα για λίγο και γνωρίστηκα καλύτερα με την κυρία «Εντελέχεια», στην πλατεία ενός Λεξικού. Αυτό μου την πρότεινε, πιο μοντέρνα, ως ενδελέχεια. Είναι η επιμέλεια, μου εξήγησε. Και συμπλήρωσε: «Είναι η συνεχής και με ζήλο, διαρκής και ακατάπαυστη φροντίδα». Έτσι μπήκα στην «Οκτάνα», την πόλη που μας πρότεινε, από το 1965, ο σουρεαλιστής Ανδρέας Εμπειρίκος, στην κατάληξη του ποιήματός του:
«Όσοι από σας πια βαρεθήκατε
στον κόσμον αυτόν τον άδικον και τον βλακώδη
να άγεσθε και να φέρεσθε από τους ψεύτες
από τους σοφιστάς και λαοπλάνους,
όσοι πια βαρεθήκατε οι δεσμοφύλακές σας,
σαν τόπια ταλαίπωρα να σας εξαποστέλλουν
εις τον Καϊάφα και πριν απ’ αυτόν στον Άννα,
προσμένοντας να έλθη η ώρα η χρυσαυγής,
η πολυύμνητος και ευλογημένη,
όσοι πιστοί, όσοι ζεστοί,
όσοι την σημερινήν ελεεινήν πραγματικότητα
να αλλάξετε ποθείτε, προσμένοντας να έλθη η Ώρα,
όσοι πιστοί, όσοι ζεστοί ελάτε
και ας ανακράξωμεν μαζί
(νυν και αεί, νυν και αεί)
σαν προσευχή και σαν παιάνα,
ας ανακράξωμεν μαζί,
με μια ψυχή, με μια φωνή-ΟΚΤΑΝΑ».
Ο ίδιος ο ποιητής, σε άλλο στίχο, μας λέει:
«ΟΚΤΑΝΑ θα πει η εντελέχεια εκείνη,
που αυτό που είναι αδύνατο να γίνει αμέσως,
το κάνει εν τέλει δυνατόν,
ακόμη και την χίμαιραν,
ακόμη και την ουτοπίαν».
Με αυτό το «εισιτήριο» του Εμπειρίκου στην τερπνή ουτοπία, ας κάνουμε ένα στοχαστικό «σημειωτόν», μέσα στο ασφυκτικό περιβάλλον της κοινοτοπίας που μας κατακλύζει, ιδιαίτερα αυτόν τον καιρό: «Για να πατάς στέρεα στη γη, πρέπει το ένα πόδι σου να είναι έξω από τη γη». (Ελύτης). Ο ίδιος, ενθαρρυντικά, μας άφησε την προτροπή του: «Κάνε άλμα πιο γρήγορο απ’ τη φθορά».
Οι καλοί ποιητές μας, ιδιαίτερα οι υπερρεαλιστές, όχι μόνο δεν το απέφυγαν αλλά και το επιδίωξαν ώστε τα πονήματά τους να επιτρέπουν και πολλαπλές αποκαλυπτικές κάθε φορά αναγνώσεις, αλλά και διαφοροποιημένες αναγνώσεις, όταν αυτές εξατομικεύονται. Εναπόκειται στην «Εντελέχεια» του αναγνώστη να απελευθερώσει τη φαντασία του αλλά και να δεσμεύσει την πραγματικότητα. Συντροφικό εργαλείο παραμένει το μέτρο.
Τέλειες κοινωνίες δεν υπάρχουν. Όπως δεν υπάρχουν και τέλεια κράτη. Ούτε, φυσικά, τέλειες πόλεις (Αυτοδιοικούμενες...). Αν κάποιος πιστεύει το αντίθετο βρίσκεται συνέχεια αντιμέτωπος με εκπλήξεις, διαψεύσεις και ματαιώσεις. Γιατί η Ουτοπία είναι προκλητική και δελεαστική. Καιροφυλακτεί, όμως, δίπλα της, η απρόσμενη Δυστοπία. Παραμένει, παρ’ όλα αυτά, ισχυρή και διαρκής, δεμένη με την μοίρα του ανθρώπου, η αναζήτηση της Ευτοπίας του.
Παραμονεύει σ’ όλα αυτά και ένα «κινδυνάκι» για όποιον αιθεροβατεί, για όποιον πετά στα σύννεφα, έφιππος στην Οίηση, «καλαμοκαβαλάρης» καθώς λέμε. Να, προχτές, καβάλα σε ένα τέτοιο φιλόδοξο άτι (Γιατί δηλαδή; Τι μας λείπει; Μπρίκια κολλάμε στις «Αντι-Θέσεις»;) ήθελα να ανταγωνιστώ με τον διάσημο παγκοσμίως κ. Μπόνο, των U2. Να τα «χώσω» όπου δει. Αλλά, ευτυχώς, με πρόλαβε άλλος... ο κ. Τσίπρας. Γλίτωσα!
Κοντολογίς, αναζητώντας την ποιητική «ΟΚΤΑΝΑ» (εκλογές έχουμε...) και το «άλμα» (πολιτική διέξοδο...), για να αντιμετωπίσουμε τη «φθορά» (κρίση ζούμε...) βρισκόμαστε μπροστά σε προβλήματα, δύσκολα και άλυτα μέχρι τώρα. Έτσι μου ψιθυρίζει η απαιτητική κυρία «Εντελέχειά» μου, όσο με συντρόφεψε.
Το πρώτο είναι η πολιτική τιθάσευση ισχυρών οικονομικών συμφερόντων, αλλά και ατομικών οικονομικών αντιστάσεων, που υπονομεύουν τον εκσυγχρονισμό του τόπου. Αλλιώς: η εξατομικευμένη αλλά και η διάχυτη απληστία, η ασυγκράτητη. Είναι η αβεβαιότητα για το μέλλον, ο φόβος γι’ αυτό και η συνακόλουθη ατολμία. Είναι η απουσία κάποιας σαφούς ιδέας για το αύριο, διατυπωμένης με αξιόπιστο λόγο. Και, τέλος, το γεγονός ότι, μ’ αυτά και με τούτα, πάλι θα κυβερνηθούμε με τον ίδιο τρόπο. Αφού εμείς έτσι θα ψηφίσουμε...
Το μόνο παρήγορο είναι ότι το παιχνίδι της Ουτοπίας είναι κληρονομικό. Τα παιδιά το μαθαίνουν στους μεγάλους...
xatzis@hotmail.com
