Του Γιώργου Δελαστίκ
Υπάρχει περίπτωση να εξαναγκαστεί σε παραίτηση ή να καταρρεύσει η κυβέρνηση συνεργασίας Σαμαρά - Βενιζέλου εξαιτίας ενός αρνητικού αποτελέσματος της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές; Αυτό είναι το ερώτημα που απασχολεί τον ελληνικό λαό, χωρίς υπεκφυγές. Τίθεται όντως τέτοιο θέμα; Αν ναι, γιατί, αφού όλοι γνωρίζουν ότι ανέκαθεν οι ευρωεκλογές ήταν άνευ πολιτικής σημασίας; Τι ξεχωριστό έχουν φέτος;
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά και ας αναλύσουμε την κατάσταση ψύχραιμα.
Από το 1981 έως και το 2009 έχουν γίνει επτά φορές ευρωεκλογές. Θα εντυπωσιαστεί πιθανότατα κάποιος αν παρατηρήσει ότι το άθροισμα των ποσοστών της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και στις επτά ευρωεκλογικές αναμετρήσεις αυτής της τριακονταετίας κινείται μέσα σε μια πολύ στενή λωρίδα συντριπτικής πλειοψηφίας: από ... 70% έως 80%!
Για τους σχολαστικούς με την ακρίβεια των αριθμών, το κατώτατο άθροισμα ΝΔ - ΠΑΣΟΚ ήταν 68,92% στις ευρωεκλογές του 1999 και το μέγιστο ήταν 79,63% στην ευρωεκλογική αναμέτρηση του 1984.
Ομολογουμένως εντυπωσιακά σταθερή η επίδοση των δύο κομμάτων - πυλώνων του πολιτικού μας συστήματος κατά το παρελθόν.
ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ
Η δραστική συρρίκνωση του ποσοστού της ΝΔ στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2012 στο δεύτερο χειρότερο ποσοστό της ιστορίας της (εξαιρέσει εκείνου του Μαΐου του 2012) κάτω του 30%, αλλά πρωτίστως ο εκλογικός καταποντισμός του ΠΑΣΟΚ από το 43,92% των βουλευτικών εκλογών του 2009 στο τραγικό 12,28% των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου 2012, άλλαξαν ριζικά τα δεδομένα. Το άθροισμα των ποσοστών ΝΔ - ΠΑΣΟΚ καταβαραθρώθηκε μόλις στο 42% - λιγότερο δηλαδή από όσο είχε πάρει μόνο του το ΠΑΣΟΚ το 2009!
Ακόμη και αυτό το 42% του αθροίσματος των δύο κυβερνητικών κομμάτων εκτιμάται όμως ως άπιαστο όνειρο για τις επερχόμενες ευρωεκλογές. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ θα ήταν ευτυχή αν μπορούσαν να πετύχουν και τον Μάιο αυτό το... «καταστροφικό» αποτέλεσμα, πλην όμως αυτό θεωρείται παντελώς ανέφικτο.
Στην πραγματικότητα, έστω και αν δεν ομολογείται δημοσίως, η κυβέρνηση θα ήταν πανευτυχής και δεν θα κλονιστεί ούτε κατ΄ ελάχιστο, αν η ΝΔ πετύχει ποσοστό γύρω στο 25% και το ΠΑΣΟΚ περί το 10% - αρκεί δηλαδή το άθροισμα των ποσοστών τους να μην είναι μικρότερο του 35%.
Εστω δηλαδή και αν δύο στους τρεις Ελληνες που θα προσέλθουν στις ευρωκάλπες ψηφίζουν εναντίον της κυβέρνησης επιλέγοντας κόμματα εκτός της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση θα επιβιώσει με άνεση.
Από εκεί και κάτω όμως αρχίζει η εκλογική κατάρρευση, η οποία πυροδοτεί αναπότρεπτα πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό της χώρας.
ΠΟΤΕ ΠΕΦΤΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Ακόμη και στο 30% αν πέσει το άθροισμα των ποσοστών ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση θα δυσκολευτεί ίσως πολύ, αλλά κατά τη γνώμη μας μπορεί να επιβιώσει. Τα πράγματα αλλάζουν όμως ριζικά, αν το άθροισμα ΝΔ - ΠΑΣΟΚ πέσει κάτω από το ψυχολογικό όριο του 30%.
Από το 30% και κάτω είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατον να επιβιώσει αυτή η κυβέρνηση. Αν δηλαδή η ΝΔ κυμανθεί λίγο πάνω ή λίγο κάτω από το 20% και το ΠΑΣΟΚ καταποντιστεί στο 5% - 6%, η κυβέρνηση θα πέσει αμέσως.
Στην περίπτωση αυτή θα οδηγηθούμε σε βουλευτικές εκλογές στα τέλη Ιουνίου ή στις πρώτες ημέρες του Ιουλίου, καθώς η κυβέρνηση θα διαλυθεί αμέσως λόγω της ακαριαίας αποσύνθεσης του ΠΑΣΟΚ.
Οι βουλευτές του πάλαι ποτέ κραταιού κόμματος που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου θα εγκαταλείψουν πανικόβλητοι την κυβερνητική πλειοψηφία, αναζητώντας διεξόδους προσωπικής πολιτικής σωτηρίας, ρίχνοντας αμέσως την κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου.
Αν όντως το ΠΑΣΟΚ περιοριστεί σε ένα ποσοστό 5% - 7% είναι άκρως αμφίβολο αν το κόμμα αυτό θα οδηγηθεί στις βουλευτικές εκλογές που θα επακολουθήσουν υπό την ηγεσία του Ευάγγελου Βενιζέλου. Εκτιμάται ως πιθανότατη η ανατροπή του και η αντικατάστασή του από κάποιο στέλεχος μη εκτεθειμένο ως υποστηρικτή της μνημονιακής πολιτικής.
Το ΠΑΣΟΚ αμέσως μετά την εκλογική ήττα του θα πραγματοποιήσει «αντιμνημονιακή κωλοτούμπα» που θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει γέφυρες με την επόμενη κυβέρνηση της χώρας, η οποία θα έχει ως πυρήνα της τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αν η ΝΔ πέσει κάτω από το 25%, εβδομάδες στην ηγεσία του κόμματος θα μετρά πλέον και ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς.
Πριν όμως περιπλανηθούμε σε παρόμοιες εξελίξεις, προηγείται να δούμε αν όντως το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών θα είναι τόσο κακό για τα δύο κυβερνητικά κόμματα ώστε να πυροδοτήσει ραγδαίες εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. Τα γεγονότα προηγούνται των εξελίξεων, πόσο μάλλον των εικασιών.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΧΗΣ
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που πρέπει να συντρέξουν για να καταρρεύσει ή να διαλυθεί η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου.
Εν πρώτοις η αποχή δεν πρέπει να υπερβεί το ισχυρότερο ψυχολογικό όριο του 50%. Αν στις κάλπες δεν προσέλθουν ούτε καν οι μισοί ψηφοφόροι, αυτό έχει δύο σοβαρότερες συνέπειες:
- Πρώτον, οποιοδήποτε αποτέλεσμα και αν βγει από τις ευρωκάλπες, ελάχιστα νομιμοποιείται στη συνείδηση του ελληνικού λαού.
- Δεύτερον, η κυβέρνηση μπορεί κάλλιστα, να ισχυριστεί προπαγανδιστικά ότι «στις εκλογές» πήγαν μόνο οι οπαδοί των κομμάτων της αντιπολίτευσης και ψηφίστηκαν μεταξύ τους». «Οι δικοί μας οπαδοί είναι πικραμένοι και απογοητευμένοι. Δεν πήγαν να ψηφίσουν, αλλά μόλις δουν τα αποτελέσματα της πολιτικής μας και την αναμενόμενη ανάπτυξη, θα μας ψηφίσουν στις βουλευτικές εκλογές θα ισχυρίζεται η κυβερνητική προπαγάνδα.
Δεν θα πείθει βεβαίως κανέναν, αλλά ούτε και θα υπάρχει κάποιο ακατανίκητο λαϊκό ρεύμα εκπεφρασμένο διά της ψήφου, έστω και στις ευρωεκλογές, το οποίο να πιέζει ασφυκτικά την κυβέρνηση να παραιτηθεί.
Όταν μιλάμε για αποχή 50%, ας μην νομίζουμε ότι είναι οι αδιανόητοι κάτι τέτοιο στις ευρωεκλογές. Προκειμένου να έχουμε καλύτερη εικόνα, αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι στις ευρωεκλογές του 2009, που δεν υπήρχε κανένα κλίμα καταρράκωσης του ηθικού και της αξιοπρέπειας των Ελλήνων αντίστοιχο με το σημερινό, η αποχή ανήλθε στο... 47,37%!
Αρκεί δηλαδή να αυξηθεί κατά μόλις 2,5 εκατοστιαίες μονάδες για να υπερβεί το 50%! Κάτι τέτοιο είναι πάρα πολύ πιθανό, πόσον μάλλον που η κυβέρνηση προσπαθεί με όλα τα μέσα να πάρει μέτρα που θα αυξήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την αποχή, όπως είναι η διεξαγωγή του πρώτου γύρου των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών μια εβδομάδα πριν από τις ευρωεκλογές.
ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ
Καθοριστικός παράγοντας για το αν θα πυροδοτηθούν πολιτικές εξελίξεις θα είναι όμως πρωτίστως όχι απλώς το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η υπεροχή του έναντι της ΝΔ Κανένα κόμμα δεν ηττάται επειδή πήρε χαμηλό ποσοστό, αν δεν υπάρχει άλλο κόμμα το οποίο να προηγείται αισθητά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έτσι είναι υποχρεωμένος όχι απλώς να είναι πρώτο κόμμα, αυτό θεωρείται βέβαιο και από μόνο του δεν σημαίνει και πολλά πράγματα για να ανοίξει ο δρόμος προς την κυβερνητική εξουσία του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένος και να έχει οπωσδήποτε ποσοστό άνω του 30% αλλά και η διαφορά του από τη ΝΔ να είναι πάνω από 5 εκατοστιαίες μονάδες τουλάχιστον! Με μια ή δύο μονάδες μπροστά από τη ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κάνει τίποτα, όσο άδικο και αν φαίνεται αυτό για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Αν η υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ αποδειχθεί στην κάλπη τόσο περιορισμένη, τίποτα δεν αποκλείει στη συνέχεια να κυριαρχήσει στην πολιτική σκηνή ακόμη και καταλυτικά, ίσως και με απόλυτη πλειοψηφία. Το βέβαιο όμως είναι ότι σε περίπτωση μικρού εκλογικού προβαδίσματος στις ευρωεκλογές, του ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου αποκλείεται να οδηγηθεί σε παραίτηση. Θα συνεχίσει να κυβερνά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτός που διεκδικεί την εξουσία - και μάλιστα δύο χρόνια νωρίτερα από τη λήξη της τετραετίας. Σε αυτόν λοιπόν πέφτει το βάρος να αποδείξει στην κάλπη, έστω και των ευρωεκλογών, ότι η επιρροή του στην ελληνική κοινωνία είναι ακατανίκητη. Αν το πετύχει τον Μάιο, τότε όντως κερδίζει την εξουσία! Οψόμεθα...
