Του Φώτη Αλεξάκου*
Με αφορμή τις θέσεις του κ. Πουλάκη για τα έργα Αχελώου, που δημοσίευσε η έγκριτη εφημερίδα σας στις 19/1/2014, έχω να παρατηρήσω ότι :
• Οι τοποθετήσεις είναι μεν επιθετικές («εγκλήματα», «παράνομα», «δικαίωση», «καταστροφή», «υπονόμευση», κ.λπ.) πλην όμως γενικόλογες.
Τι γίνεται όμως με την ουσία;
• Στην πολιτική αντιπαράθεση, ανεξάρτητα από την απόφαση ακύρωσης μέσω του ΣτΕ συγκεκριμένων ενεργειών της Διοίκησης, οφείλει κανείς να τοποθετείται καθαρά σε ό,τι αφορά τις δικές του πολιτικές και αναπτυξιακές επιδιώξεις. Άλλωστε από αυτές θα καθορισθεί το μέλλον της υπόθεσης, αλλά και θα αποσαφηνιστεί ο τρόπος και οι αρχές με τις οποίες θα πορευτούν εκείνοι που διεκδικούν την εξουσία.
Συγκεκριμένα :
Α. Υδροενεργειακό έργο / ΥΗΕ Μεσοχώρας.
α) Όλοι - και το ΣτΕ – συμφωνούν ότι ουσιαστικά το έργο αυτό «απεμπλέκεται πλήρως, τόσο λειτουργικά όσο και τεχνικά, από τα έργα εκτροπής του Αχελώου και καθίσταται αμιγώς υδροηλεκτρικό».
β) Το φράγμα, η σήραγγα προσαγωγής 8 χιλιομ. στον σταθμό παραγωγής και ο ίδιος ο Υ/Η σταθμός είναι πλήρως κατασκευασμένα. Μία επίσκεψη θα πείσει.
γ) Οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου δεν καταρρίφθηκαν και δεν διατυπώθηκαν πρόσθετες απαιτήσεις για μελέτες (κάτι που έγινε στη Συκιά λόγω Natura).
Ερωτήματα για τον κ. Πουλάκη :
• Να ολοκληρωθεί το φράγμα και ο σταθμός με τα αντίστοιχα οικονομικά αποτελέσματα, που άλλωστε θα αποσβένουν σύντομα και τις δαπάνες; Ομοίως, ποιες αρνητικές επιπτώσεις εκτιμά ότι θα υπάρχουν; Πώς αντιλαμβάνεται την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας; Είναι δυνατόν να γίνει χωρίς έργα αποθήκευσης νερού στους ορεινούς όγκους; Μήπως τελικά απορρίπτεται συλλήβδην η υδροηλεκτρική ενέργεια, από τυπικά μεσαίου μεγέθους έργα όπως αυτά, παρότι η Υ/Η ενέργεια σημαίνει ΑΠΕ και οδηγεί ευθέως στην ενεργειακή αυτονομία της χώρας ;
• Συμφωνεί να λειτουργήσει το έργο και να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια με αναμενόμενο οικονομικό όφελος περίπου 33 εκατ. ευρώ (€) ετησίως ;
• Ποιες είναι οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή που του προκαλούν ανησυχία;
• Προσμετρά τη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ;
• Προσμετρά τη διαμόρφωση ενός νέου οικοσυστήματος στην τεχνητή λίμνη, κάτι ανάλογο με εκείνο της λίμνης Ν. Πλαστήρα ;
• Και τέλος, παραμένει στη θέση «ακύρωσης» των έργων, κάτι που στην προκειμένη περίπτωση σημαίνει «κατεδάφιση», όπως ήδη έχει προταθεί από την παράταξή του ;
Κι αν είναι να κατεδαφιστεί το Φράγμα Μεσοχώρας γιατί να μην γίνει το ίδιο για το Φράγμα της λίμνης Πλαστήρα; Αυτό είναι χειρότερο. Πρώτον εκτρέπει νερό από τον Αχελώο στη Θεσσαλία, κάτι που δεν γίνεται στη Μεσοχώρα. Δεύτερον παρά το γεγονός ότι χωράνε τον ίδιο όγκο νερών (400 εκατ. κ.μ.) μικτό φορτίο, η λίμνη Πλαστήρα έχει πολύ μεγαλύτερη έκταση κατάληψης άρα περιβαλλοντικά “πιο επιζήμια”.
Δεν ξέρω αν σοκάρει μόνο και μόνο ως σκέψη αλλά ας σκεφτούμε σοβαρά ότι και τα δυο φράγματα είναι έτοιμα, απλά το ένα γέμισε και το άλλο περιμένει να γεμίσει. Διερωτώμαι, υπάρχει έστω και ένας πολίτης που του περνά από το μυαλό τέτοια σκέψη; Είμαι απολύτως βέβαιος ότι σε λίγα χρόνια έτσι θα σκεφτόμαστε όλοι και για τη λίμνη Μεσοχώρας.
Β. Υδροενεργειακό έργο / ΥΗΕ Συκιά
Αφήνοντας προς το παρόν τα περί μεταφοράς των νερών στον κάμπο μέσω της τεχνητής λίμνης Συκιάς (το φράγμα υπό κατασκευή στο 65% του φυσικού του αντικειμένου), θέτουμε τα ίδια ερωτήματα για την παραγωγή Υ/Η ενέργειας από το ΥΗΕ Συκιάς :
• Να ολοκληρωθεί το φράγμα και ο σταθμός με τα αντίστοιχα οικονομικά αποτελέσματα, που άλλωστε θα αποσβένουν σύντομα και τις δαπάνες; Ομοίως, ποιες αρνητικές επιπτώσεις εκτιμά ότι θα υπάρχουν ;
• Πώς αντιλαμβάνεται την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας; Είναι δυνατόν να γίνει χωρίς έργα αποθήκευσης νερού στους ορεινούς όγκους ;
• Υπάρχει έστω και ένας κάτοικος της περιοχής (Πετρωτό, Καλή Κώμη, Ελληνικά) που είναι κατά του έργου; Πως αναλαμβάνουμε εμείς την εκπροσώπησή τους, ερήμην τους και παρά την θέλησή τους ;
• Μας απασχολεί καθόλου το φαινόμενο της ολοένα αυξανόμενης παραγωγής ενέργειας από εισαγόμενα καύσιμα (π.χ. Φυσικό αέριο) ;
• Μας απασχολεί ο αυξανόμενος όγκος των πανάκριβων εισαγωγών ενέργειας ;
• Με τον όρο «ακύρωση», εννοεί εγκατάλειψη και κατεδάφιση του έργου; Και τέλος αυτή η θέση, οδηγεί σε αντίστοιχες θέσεις για την «ακύρωση» και σε άλλα Υ/Η έργα σε άλλα ποτάμια, όπως π.χ. στο υπό λειτουργία έργο Ιλαρίωνα στον Αλιάκμονα ;
Γ. Μεταφορά νερών στον κάμπο:
Σύμφωνα με τα σχέδια διαχείρισης προτείνεται η μεταφορά 250 εκατ. κ.μ. νερού ετησίως στον θεσσαλικό κάμπο. Δηλ. το 6% της συνολικής παροχής του Αχελώου. Σημειώνουμε ότι με την κατασκευή των δύο παραπάνω φραγμάτων θα μαζεύονται τον χειμώνα 600 εκατ. κ.μ. ωφέλιμου όγκου νερού και από αυτά τα 350 θα ενισχύουν τον Αχελώο τη θερινή περίοδο. Άρα η παροχέτευση νερού το καλοκαίρι στον Αχελώο θα είναι σημαντικά μεγαλύτερη απ’ ότι είναι σήμερα. Πέραν των παραπάνω που καταδεικνύουν ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές επιπτώσεις από τη μεταφορά του συγκεκριμένου όγκου νερού, τίθενται εκ των πραγμάτων τα συγκριτικά ερωτήματα :
• Γνωρίζει ότι τα «ισοδύναμα» έργα για κάλυψη των αναγκών σε νερό περιμετρικά της Θεσσαλίας που προτείνονται, δεν θα διαθέτουν αντίστοιχους όγκους νερού και ισχύ για ενεργειακή εκμετάλλευση;
• Γνωρίσει ότι έχουν κόστος δεκαπλάσιο από το εναπομείναν ολοκλήρωσης Φράγματος Συκιάς και επένδυσης της σήραγγας;
• Γνωρίσει ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αθροιστικά είναι πολύ μεγαλύτερες από τη Συκιά; Ή μήπως όταν έρθει η ώρα θα πούμε και στο καθένα χωριστά από αυτά ένα μεγάλο όχι ;
• Γνωρίζει σε πόσες δεκαετίες ανέρχεται ο αναμενόμενος χρόνος υλοποίησης αυτών ;
Θεωρώ ότι η συζήτηση πρέπει να αφορά απαντήσεις σε ερωτήματα που τίθενται πολύ καθαρά. Δεν μας πρέπει να καταφεύγουμε μόνο σε χαρακτηρισμούς όπως «φαραωνικό» και σε καταστροφολογία.
Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα να εκφράζονται αυτές οι απόψεις με τις οποίες διαφωνούμε. Θα κάνουμε όμως ό,τι μπορούμε με επιχειρήματα, διάθεση συνεργασίας και συναίνεσης να πείσουμε και τις δυο πλευρές για την αναγκαιότητα ολοκλήρωσης των έργων. Και ακόμα να πείσουμε τους ευαίσθητους για το περιβάλλον πολίτες, που παρασύρονται από τη γενικότερη δυσπιστία έναντι των ανθρωπίνων παρεμβάσεων ότι η ολοκλήρωση των έργων θα δώσει πολλαπλά θετικά αποτελέσματα σε μια δύσκολη εποχή.
Οι άνεργοι, οι φορολογούμενοι που βλέπουν πολλά εκατομμύρια ευρώ να ξοδεύονται σε εισαγωγές ενέργειας, οι αγρότες που αγωνιούν για το νερό και την παραγωγή τους και το σύνολο των Θεσσαλών, δεν επιθυμούν «κραυγές» και αοριστολογίες. Θέλουν δουλειά, παραγωγή ενέργειας, αγροτικά προϊόντα στα χωράφια τους, καλύτερους όρους ζωής για τα παιδιά τους.
* Ο Φώτης Αλεξάκος είναι τοπογράφος μηχανικός,
περιφερειακός σύμβουλος, πρ. νομάρχης Καρδίτσας
