* Του Κων/νου Ι. Παπακωνσταντίνου
Ένας ακόμη χρόνος πέρασε. Πήρε το νούμερό του και σέρνοντας επάνω του γιορτές κι επετείους, ευχές και κατάρες, όνειρα απραγματοποίητα και εφήμερες χαρές, σκαρφάλωσε στη θέση του. Εκεί στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Ο χρόνος όμως αυτός καθ’ εαυτός δεν έχει γιορτές και επετείους, που τεχνητά εμείς, οι άνθρωποι δημιουργήσαμε. Ο χρόνος είναι μια συνεχής, αέναη και αδιάλειπτη ροή προς το άπειρο. Προς το πουθενά. Εμείς, γιατί μας βολεύει, τον κομματιάζουμε, τον σηματοδοτούμε. Αυτός κυλά και θα κυλά ασταμάτητα. Είναι άναρχος και ατέλειωτος. Δεν είναι παρά μια ψυχρή και μονότονη συνέχεια διαφόρων φυσικών συσχετισμών και γνωστών φαινομένων. Ψυχρός και άτεγκτος. Δεν έχει σκοπό, δεν έχει συναίσθημα. Δεν έχει λύπηση, καμιά. Αυτός μας φέρνει στη ζωή, μας στοιβάζει στην πλάτη μας λογιών – λογιών βάσανα, μας χαρακώνει με βαθιές ρυτίδες, μας γηράζει. Και τέλος σε μια του στιγμή, άπονος και απαθής ορίζει το τέλος μας.
Ο «Πανδαμάτωρ» χρόνος, που όλα τα δαμάζει και τίποτε δεν τον νικά.
Όμως ο άνθρωπος, το ύψιστο αυτό δημιούργημα του ΘΕΟΥ δε θέλει να παραδεχθεί την αέναη ροή του χρόνου, έτσι άχρωμη, μονότονη και άτεγκτη. Ο άνθρωπος, λοιπόν, αυτό το ον με τις ατέλειωτες δυνατότητες, την ελεύθερη βούληση, την πνευματική υπόσταση και σαν πλάσμα «κατ’ εικόνα και ομοίωση» του δημιουργού του, βρήκε τρόπο να παρέμβει δυναμικά στη ροή του χρόνου. Με τη δυναμική του παρουσία, καθόρισε την ελαχιστότητα, αλλά και τη σημαντικότητα της στιγμής πάνω στη γη, δηλ. μέσα στο σύμπαν. Μπόρεσε δηλαδή ο άνθρωπος, να καταλύσει με τα έργα του το αέναο και το ατέρμονο του χρόνου. Οριοθέτησε δηλ. την μονότονη ροή του χρόνου, με τα έργα και τα επιτεύγματα των χεριών και του νου του. Αυτός συγκεκριμενοποιεί το χρόνο και τον στιγματίζει θετικά ή αρνητικά. Με το πνεύμα του, με τα μεγάλα επιτεύγματά του, με οριακά άλματα, που έκανε και θα κάνει, για την πρόοδο και την βελτίωση της ζωής του.
Βέβαια το πιο μεγάλο είναι ανεξίτηλο στίγμα, στην αέναη ροή του χρόνου, το έδωσε ο Χριστός. Με τη γέννηση και την ενανθρώπισή του.
Ο Θεάνθρωπος, τη γέννηση του οποίου γιορτάσαμε πριν λίγες μέρες με τον ερχομό του στη γη, δεν «ήρε τας αμαρτίας του κόσμου» μόνον. Οριοθέτησε το χρόνο, έτσι, ώστε φίλοι του και εχθροί, δε μπόρεσαν, μα ούτε και θα το κατορθώσουν, να αμφισβητήσουν την αλήθεια αυτή. Η στιγμή της γεννήσεώς του, άνοιξε τους κρουνούς της γνώσεως και καθόρισε το μέτρο της ουσίας της ζωής.
Έτσι το συγκεκριμένο, πήρε μορφή. Το διηνεκές του χρόνου ανακόπηκε. Το χάος χρωματίσθηκε. Το απρόσωπο μορφοποιήθηκε. Το αέναο κατακομματιάσθηκε.
Και έχουμε επετείους. Και γιορτές. Και γεγονότα μεγάλα και σημαδιακά. Ο άνθρωπος μόνος ή συλλογικά, δημιουργεί στο πέρασμα του από τη ζωή. Ορίζει σταθμούς στην ιστορία του. Σημαδεύει τη ροή του χρόνου. Έτσι φτάσαμε στη ρήση του Πρωταγόρα: «Πάντων χρημάτων μέτρων άνθρωπος».
Και είναι ακόμη βέβαιον, πως όλα αυτά, που διαχρονικά μεν εξελίσσονται στην ανθρώπινη ζωή, φέρουν όμως τη σφραγίδα του και διατηρούνται στους αιώνες σαν μνήμες ή σαν ιστορία, ομορφαίνουν τη ζωή του ανθρώπου. Του δίνουν χαρά. Όπως ακόμη είναι βέβαιο, πως όλα αυτά, επιβάλλουν στον άνθρωπο από καιρού σε καιρό μια γόνιμη ανασκόπηση. Του επιβάλλουν την ανάγκη για περισυλλογή, για απολογισμό, για ανασυγκρότηση και προγραμματισμό. «Πη παρέβην; Τί δ’έρεξα; Τί μοι δέον ουκ ετελέσθη;». Ποια παράβαση διέπραξα; Τί έκανα; Τί έπρεπε να κάνω και δεν έκανα;
Μπροστά λοιπόν σ’ αυτόν το χρόνο, που πριν λίγο άρχισε σιγά – σιγά να κυλά, καλούμαστε όλοι να ανακόψουμε για λίγο τη ροή του. Θα είναι το δικό μας στίγμα στην αέναη κίνησή του. Ας σταθούμε για λίγο κι ας κάνουμε το δικό μας απολογισμό. Ας εφαρμόσουμε τη ρήση του Μάρκου Αυρηλίου Αντωνίου: «Ένδον σκάπτε» κι ας αναλογισθούμε, αλλά και να διαλογισθούμε, πως θα πλησιάσουμε τα βήματα ΕΚΕΙΝΟΥ. Έτσι ώστε στο τέλος κι αυτής της χρονιάς, ο απολογισμός μας να είναι καλύτερος και πιο καρποφόρος από αυτόν του χρόνου, που πέρασε.
Καλή χρονιά σε όλους.
