Μνήμες από την ιστορική Μελούνα

Από τον Κων/νο Τσιρονίκο

Κάθε φορά που οδικώς ταξιδεύω από τη Λάρισα προς την Τσαριτσάνη Ελασσόνας, φθάνοντας στον αυχένα της ιστορικής Μελούνας, ύψους 540 μέτρων, ξυπνούν μέσα μου παιδικές και ιστορικές μνήμες. Στιγμές των δεκαετιών του ‘50 και ‘60. Τότε που με τα αδέρφια μου και τους γονείς μας οδοιπορικώς πηγαίναμε από το Αργυροπούλι Λάρισας,

το χωριό μας, στην ιδιαίτερη πατρίδα της αείμνηστης μητέρας μας, την Τσαριτσάνη. Η οδοιπορία γινότανε από συγκεκριμένο και ανηφορικό μονοπάτι, που οδηγούσε στον αυχένα της Μελούνας και από κει κατηφορικά φθάναμε στον προορισμό μας...
Οδηγός στην κουραστική, αλλά πολύ όμορφη αυτή διαδρομή ήταν ο μακαρίτης ο πατέρας μας, ο οποίος πάντα μας μιλούσε για την ιστορικότητα της περιοχής. Για τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μέχρι το 1912. Τότε που άρχισαν οι βαλκανικοί πόλεμοι και ο ελληνικός στρατός έσπασε τις γραμμές άμυνας των Τούρκων και προχώρησε νικηφόρα προς την απελευθέρωση της πατρώας γης, που τελούσε ακόμη υπό τουρκική κατοχή, διπλασιάζοντας έτσι το μέγεθος της πατρίδας μας. Αυτά, πέρασε νύχτα από την τουρκοκρατούμενη τότε Τσαριτσάνη και ο μεγαλύτερος αδελφός της μάνας μου και πήγε στην Αμερική για να αποφύγει την αναγκαστική υπηρέτηση στον τουρκικό στρατό...
Μάρτυρες των τότε συνόρων της πατρίδας μας είναι τα ερείπια του ελληνικού και τουρκικού φυλακίου. Αυτά κτίσθηκαν αντικριστά από Έλληνες και Τούρκους στα ψηλότερα σημεία της Μελούνας λίγο μετά το 1881, όταν απελευθερώθηκε η Θεσσαλία. Τότε που τα σύνορα του ελληνικού κράτους ήταν λίγα χιλιόμετρα βορειότερα του Τυρνάβου και το Αγυροπούλι, η ιδιαίτερη πατρίδα μου, ήταν παραμεθόριο χωριό. Σκοπός τους ήταν η επιτήρηση και η προάσπιση των εθνικών τους χώρων.
Η Μελούνα πέραν από τις ένδοξες στιγμές μάς φέρνει στη μνήμη και τον ατυχή πόλεμο του 1897, που είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά ήττα του ελληνικού στρατού από τους Τούρκους. Θλιβερή και θρηνητική η διήγηση της μακαρίτισσας γιαγιάς μου, μητέρας του πατέρα μου, η οποία έζησε αυτήν τη συμφορά, όταν μαζί με άλλους Αργυροπουλίτες εγκατέλειψαν άρον-άρον το χωριό και καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους σταμάτησαν στην Αμφίκλεια (Δαδί) της Φθιώτιδας, όπου τους παρασχέθηκε υποδειγματική φιλοξενία από τους ντόπιους.
Σύμφωνα, με ιστορικές μαρτυρίες και αναφορές εκπροσώπων πολιτιστικών συλλόγων, η φθορά των φυλακίων, των μαρτύρων των ιστορικών αυτών στιγμών του έθνους, άρχισε με το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, όταν οι κάτοικοι της περιοχής αναζητώντας υλικά για να χτίσουν τα σπίτια τους άρχισαν να παίρνουν τις πέτρες και μάλιστα, τις καλύτερες από το ελληνικό και τουρκικό φυλάκιο. Τα παρατηρητήρια, όμως, και οι πολεμίστρες στέκουν ακόμη για να θυμίζουν στους διαβάτες και στους στρατιώτες που περνούν ότι απ’ εδώ οι ένδοξοι πρόγονοί μας ξεκίνησαν τον αγώνα, που διπλασίασε την Ελλάδα μας.
Σήμερα, η πολιτεία έχει στήσει μνημείο στον ένδοξο αυτόν τόπο και διατηρεί και συντηρεί τα φυλάκια, μάρτυρες των όσων έγιναν στον τόπο της Μελούνας.
Για να μη σβήσει ένα σημαντικό μέρος της ιστορίας μας, που συνδέεται άμεσα με τους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους και να μην καταστούμε επιλήσμονες της ένδοξης διαχρονικότητας της φυλής μας. Του άσβεστου πόθου των προγόνων μας για τη λευτεριά της πατρίδας μας. Αυτήν τη βαριά κληρονομιά της σημερινής ελεύθερης Ελλάδας δεν πρέπει να ξεχνάμε, αλλά να τη στηρίζουμε και να την υποστηρίζουμε με ό,τι υλικό και άυλο συνδέεται μ’ αυτή.
Γι’ αυτούς τους μαρτυρικούς τόπους: μνημεία, ηρώα, κενοτάφια, κάστρα, φυλάκια... πρέπει να νοιαζόμαστε όλοι μας και περισσότερο η περιφερειακή και κεντρική εξουσία, αν θέλουμε να διατηρήσουμε την εθνική μας οντότητα. Γιατί λαοί που ξέχασαν την ιστορία τους, χάθηκαν.
Ως τέτοιες αξίες ενδυνάμωσης της εθνικής και ιστορικής μνήμης θα πρέπει να παραμείνουν τα φυλάκια και το μνημείο της ιστορικής Μελούνας. Κι αυτό θα το πετύχουμε, αν ο φιλόπατρις σπόρος της παιδείας πέφτει και ριζώνει στις καρδιές των παιδιών της Ελλάδας, σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ενισχύοντας έτσι την αξία της αγάπης προς την πατρίδα και την ιστορία της. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δε θα πάψει ποτέ να ηχεί η φράση της αιωνιότητας της πατρίδας μας: «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει...».