Κυριακή της Σαμαρείτιδας

Από τον Αχ. Πιτσίλκα, διδάκτορα Θεολογίας
Από το Ευαγγέλιο της Κυριακής ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτα, κατά τη γνώμη μας, είναι τα εξής:

α) Η αξία της Σαμαρείτιδας για το αθάνατο νερό
Κατά τη συνάντηση της Σαμαρείτιδας με τον Κύριο στο φρέαρ του Ιακώβ, εκείνη ζήτησε από τον Κύριο να της δώσει λίγο από το ζων ύδωρ (το αθάνατο) για να μη διψά και να μην έρχεται κάθε τόσο, για να αντλεί από το πηγάδι νερό.
- Κύριε, είπε, δος μοι τούτο το ύδωρ…
Ποιο είναι, όμως, θα έλεγε κανένας, αυτό το νερό, που έχει ο Χριστός και αθανατοποιεί τους πίνοντας αυτό; Την απάντησή μας τη δίδει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, λέγοντας ότι «η χάρις και η αλήθεια διά Ιησού Χριστού εγένετο». Αυτό το νερό, επομένως, είναι η χάρη του Θεού και η αλήθεια του Θεού.
Η θεία χάρη, δηλαδή, που έρχεται στις ψυχές διά των ιερών μυστηρίων της Εκκλησίας και η αλήθεια, που αποκτάται με τη μελέτη της Αγίας Γραφής. Τα λόγια, δηλαδή, της Αγίας Γραφής ιδιαίτερα χαρακτηρίστηκαν από τον ίδιο τον Κύριο ως ρήματα ζωής αιωνίου και ως πίδακας πνευματικός, από τον οποίο ξεπηδούν αδιάκοπα οι θείες έννοιες.
Τη μελέτη της Αγίας Γραφής τόνισαν για τούτο όλοι οι άγιοι Πατέρες και ιδιαίτερα ο ιερός Χρυσόστομος, που έλεγε ότι «Άνευ της των θείων Γραφών αναγνώσεως, αδύνατον σωθήναι». Μα τι είναι θα έλεγε κανένας αυτή η Αγία Γραφή; Σ’ αυτό απαντά ποιητικά ο Ν. Τυπάλδος, που γράφει τα εξής:
«Δεν είναι λόγια κρύα και παγερά,
που τα ‘γραψαν σοφοί του νυν αιώνα,
εδώ μιλάει γλυκά και ταπεινά
της κάθε μιας καρδιάς ο θείος πόνος…
εδώ είν’ του Χριστού μας η καρδιά,
που γίνηκε βιβλία».β) Η ανάγκη της κάθαρσης ή οικογενειακής ζωής
- Αν θέλεις να σου δώσω λίγο από το νερό αυτό, είπε τότε ο Κύριος στη Σαμαρείτιδα, ύπαγε, φώνησον τον άνδρα σου και ελθέ ενθάνδε», για να το πιείτε, εννοείται, μαζί. Από τα λόγια αυτά φαίνεται ότι προϋπόθεση για την πόση του νερού αυτού της αθανασίας είναι η κάθαρση του ανθρώπου ή η οικογενειακή ζωή.γ) Η ανάγκη θεογνωσίας
- Κύριε, είπε τελικά η Σαμαρείτιδα, θεωρώ ότι είσαι προφήτης. Πες μου, λοιπόν, πού να λατρεύουμε τον Θεό, στο όρος Γαριζείν ή στον ναό των Ιεροσολύμων;
- Πνεύμα ο Θεός, της αποκρίθηκε τότε ο Κύριος, και τους προσκυνούντας αυτού εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν.
Με τα λόγια αυτά ο Κύριος φανέρωσε στη Σαμαρείτιδα το τι είναι ο Θεός και πώς πρέπει να λατρεύεται σε κάθε τόπο αληθινά. Ο Θεός, δηλαδή, είναι Πνεύμα (αγάπης) πανταχού παρόν και τα πάντα πληρών και για τούτο λατρεύεται σε κάθε τόπο. Αυτό ακριβώς τόνισαν για τούτο αργότερα και οι άγιοι Πατέρες. Ο Θεός, δηλαδή, για τον Ευαγγελιστή Ιωάννη είναι αγάπη. Για τούτο «ο μένων εν τη αγάπη, εν Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ».
Ο Θεός, κατά τον Μ. Βασίλειο, χαρακτηρίσθηκε σαν Ήλιου δικαιοσύνης, γιατί, όπως ο ήλιος στέλνει στη γη τις ακτίνες του, που ζεσταίνουν τον άνθρωπο, κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός στέλνει τις ενέργειές του, που σώζουν κάθε πιστό άνθρωπο.
Ο Θεός κατά τους Πατέρες της Α’ Οικουμενικής Συνόδου είναι Πατέρας, Παντοκράτωρ, ποιητής και δημιουργός των πάντων και Τριαδικός.
Για να σωθεί, όμως, κάθε πιστός, πρέπει να συνεργεί και αυτός στη σωτηρία του, εφόσον κατά τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, «θεώνει τους γνώμη συναναβαίνοντας». Αυτήν ακριβώς την πίστη και αντίληψη, που πρέπει να έχει για τον Θεό κάθε πιστός, τόνιζε και από τους ποιητές μας ο Ι. Πολέμης, που έγραφε τα εξής:
«Θεό, Σοφία, Δύναμη
Σε ταράζουν νύχτα-μέρα,
κι είναι τα ωραιότερα
ονόματα δικά Σου
όμως με τ’ ωραιότερο,
Σε κράζω εγώ, Πατέρα».