Πλημμύρες και αποκέντρωση

Γράφει ο Κωνσταντίνος Ψύρρας,
πολιτικός επιστήμονας - οικονομολόγος

Έχουν περάσει αρκετά 24ωρα από το τέλος του επαναληπτικού γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών και η πολιτική συζήτηση στη χώρα έχει αρπάξει «φωτιά».

Η κάθε πολιτική δύναμη έχει και από διαφόρους λόγους ώστε να αυτοαποκαλείται νικήτρια της συγκεκριμένης εκλογικής διαδικασίας. Το ενδιαφέρον μονοπώλησαν οι μεγάλοι Δήμοι και οι Περιφέρειες της χώρας, διότι οι ψηφοφόροι είχαν να επιλέξουν με βάση και τον κομματικό συμβολισμό που δόθηκε.
Η πρώτη Κυριακή αποτέλεσε αν μη τι άλλο μια συνέχεια των προηγούμενων εθνικών εκλογών και ανέδειξε τη Νέα Δημοκρατία σε ηγεμόνα της πολιτικής σκηνής με νίκες σε μεγάλες Περιφέρειες (Αττική, Κεντρική Μακεδονία) με ποσοστά - ρεκόρ. Προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση πως στις περισσότερες αντίπαλοι των γαλάζιων υποψηφίων ήταν οι λεγόμενοι ως αντάρτες, στελέχη της ΝΔ με ψηφοδέλτιο κόντρα στο χρίσμα του κόμματος.
Οι εκλογές, αντίθετα, στην περιοχή μας, τη Θεσσαλία, πραγματοποιήθηκαν σε αντίξοες, αλλά και πρωτόγνωρες συνθήκες. Η φυσική καταστροφή που κατέστη υγειονομική και οι οικονομικές της συνέπειες είναι ανυπολόγιστες.
Η Θεσσαλία αντιπροσωπεύει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου το 5% του ΑΕΠ της Ελλάδος, το 6,7% της συνολικής απασχόλησης, το 14% της καλλιεργήσιμης γης και το 7% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας που παράγεται από την ελληνική μεταποίηση. Να τονίσω, επίσης, ότι το 34% της παραγωγής σιταριού γίνεται στην περιοχή μας και σε μια περίοδο που μαστίζεται η χώρα από ακρίβεια κανείς δεν πρέπει να εφησυχαστεί για τις επιπτώσεις των ζημιών των πρόσφατων πλημμυρών. Σίγουρα οι επιπτώσεις αυτών θα είναι μεσο-μακροπρόθεσμες, αλλά οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως το κόστος αποκατάστασης θα αυξηθεί πάνω από τα 5 δισ. ευρώ. Προφανώς θα επηρεαστούν και οι δείκτες ανάπτυξης της χώρας, όπως και για την εξαγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Έτσι, θα καλυφτούν οι ανάγκες της εγχώριας αγοράς από τα εισαγόμενα προϊόντα με ενδείξεις πως θα ναι με ακριβούς συντελεστές και ίσως και αμφιβόλου ποιότητας. Συνολικά και σε βάθος τετραετίας προβλέπεται μείωση του ΑΕΠ και θα παρουσιάσει απώλειες έως και 38 δισ. ευρώ. Η κατάληξη θα είναι να διευρυνθούν οι πληθωριστικές πιέσεις με παράλληλη επιβάρυνση του ισοζύγιο πληρωμών. Το εισόδημα, επίσης, αστικό και αγροτικό, θα επηρεαστεί αρνητικά, όπως και το δυνητικό παραγόμενο προϊόν. Η προοπτική αυτή δυστυχώς συνειδητοποιούμε πως θα επιδεινώσει κάθε κοινωνικο-οικονομικό και αναπτυξιακό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας μιας που το 2024 τα κράτη της Ε.Ε. θα επιστρέψουν σε ένα περιβάλλον με δημοσιονομικούς κανόνες.
Ο δεύτερος γύρος έγινε στον απόηχο κάποιων άστοχων δηλώσεων από κυβερνητικά στελέχη χωρίς να αμφισβητηθούν οι απαρέγκλιτες θέσεις της Κυβέρνησης, διά στόματος Πρωθυπουργού, για την αμεσότητα που χρειάζεται ώστε να δοθούν οι αποζημιώσεις στους πραγματικά πληγέντες. Η λαϊκή ετυμηγορία απέφανθη και άλλαξε τα δεδομένα για την ηγεσία της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η ριζική και για κάποιους απρόβλεπτη αλλαγή σε συνδυασμό και με τη μεγάλη εκλογική νίκη του κ. Μαμάκου για τον Δήμο Λαρισαίων αποδεικνύει ότι ο λαός επιθυμεί να δει κάτι διαφορετικό από τους απερχόμενους αρμόδιους. Οι εποχές δεν «σηκώνουν» αυτόκλητους σωτήρες, διότι για τη διαχείριση των συνεπειών χρειάζεται μια άρτια και αγαστή συνεργασία μεταξύ των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της κεντρικής πολιτείας. Παρόλο που το κανονιστικό πλαίσιο για τα φαινόμενα της κλιματικής κρίσης μετακινήθηκε προς τα κρατικά κλιμάκια, θεωρώ πως για την περιφερειακή ανάπτυξη που ευαγγελίζεται η Κυβέρνηση οφείλει να δώσει μεγαλύτερη δύναμη και στην Περιφέρειά μας, εκτός της ελεγκτικής που ήδη κατέχει.
Κλείνοντας, θα πρέπει να εκπονηθεί κατά τη γνώμη μου ένα σχέδιο το οποίο θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τις ανάγκες της κοινωνίας των πολιτών και να απορροφάει αποτελεσματικά τους ευρωπαϊκούς πόρους, κυρίως μέσω του ΕΣΠΑ. Το μεγάλο στοίχημα αποτελεί η βελτίωση, συντήρηση και επανεσχεδίαση, αν και όπου κρίνεται επιβεβλημένο, κάθε αντιπλημμυρικού έργου και η συνεχής παρακολούθησή τους. Οφείλει και η Πολιτεία να στρέψει την προσοχή στη Θεσσαλία, διότι τροφοδοτεί και την υπόλοιπη χώρα με προϊόντα καθημερινής κατανάλωσης. Η παραγωγή τροφίμων κινδυνεύει να σταματήσει για πάνω από 3 χρόνια. Οι καλλιεργητές γης έτσι χάνουν το οξυγόνο της οικονομικής τους ύπαρξης και υγειονομικά έχει πυροδοτηθεί μια βόμβα που δεν γνωρίζουμε ακόμη την ακτίνα δράσης της. Οικονομικά, οι αγρότες θα ήταν φρόνιμο να στηριχτούν υλικοτεχνικά και με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, ώστε και να ορθοποδήσουν γοργά να μπορέσουν να προμηθεύσουν πληθώρα προϊόντων από τα πεπερασμένα και έτσι να κερδίσουν πολλαπλώς.
Αυτό επιβάλλει και την οργάνωση και εκπόνηση ενός πλάνου για αλλαγή παραγωγικού μοντέλου και μείωσης φορολογικών συντελεστών για τους καλλιεργητές. Οτιδήποτε διαφορετικό, δυστυχώς, θα οδηγήσει σε ερημοποίηση χωριών και έτσι να σβήσουν άδοξα από τον χάρτη. Η κοινωνία δεν έχει ανάγκη από μεγαλύτερη αστικοποίηση, αλλά από αποκέντρωση και σε αυτό θα συμβάλλει και η μετάθεση ευθυνών στην Περιφέρεια, ώστε να ενεργεί με βάση τη γνώση και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής. Η γενεσιουργός αιτία πολλές φορές είναι και η λανθασμένη απόδοση ευθυνών. Συμπεραίνοντας, κοιτάζοντας τα πρόσφατα γεγονότα ο εθελοντισμός και η κοινωνική αγκαλιά στους πληγέντες είναι ένα μάθημα για όλους μας και δίνει την πάσα στην πολιτική ηγεσία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση και στήριξη της υγειονομικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στη Θεσσαλία μας.