της κακοκαιρίας «Daniel» και εξ αιτίας της αναποτελεσματικότητας των μηχανισμών της Πολιτικής Προστασίας (της Περιφέρειας και των Δήμων) να αντιμετωπίσουν τόσο σε επίπεδο πρόληψης (με την ύπαρξη οργανωμένου αντιπλημμυρικού σχεδίου), όσο και (κυρίως) καταστολής τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα, η Κυβέρνηση ...«επιστράτευσε» τις Ένοπλες Δυνάμεις. Δεν είναι η πρώτη φορά... Και μάλλον δεν θα ναι η τελευταία.
Μιλώντας για το πρόσφατο διάστημα οι Ένοπλες Δυνάμεις είχαν κληθεί να επέμβουν και τον Ιανουάριο του 2022 στην Αττική Οδό για να απεγκλωβίσουν τους οδηγούς των οχημάτων που είχαν αποκλεισθεί εκεί λόγω της ισχυρής χιονόπτωσης (και δεδομένου ότι η οικεία υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής φάνηκε ανήμπορη ν’ αντιμετωπίσει το συμβάν). Επίσης, οι Ένοπλες Δυνάμεις κλήθηκαν για να συμβάλουν στη μάχη ενάντια στη πύρινη λαίλαπα που κατέκαψε και φέτος τη χώρα μας γιατί, παρά τις ηρωικές, πράγματι, προσπάθειες των ανδρών της Πυροσβεστικής, κρίθηκε αναγκαία και επιβεβλημένη η πρόσθετη συνδρομή. Τέλη Ιουλίου θρηνήσαμε και τους δύο πιλότους της Πολεμικής μας Αεροπορίας – δύο παλικάρια στη νιότη τους (ο σμηναγός Χρήστος Μουλάς, 34 ετών και ο συγκυβερνήτης, ανθυποσμηναγός Περικλής Στεφανίδης, 27 ετών) που έχασαν τη ζωή τους εν ώρα καθήκοντος και ενώ επιχειρούσαν στη περιοχή της Καρύστου Ευβοίας να προστατεύσουν τις ζωές και τις περιουσίες των πολιτών.
Στις μέρες μας και στη βαρέως πληγείσα περιοχή μας άνδρες της Ζ’ Μ.Α.Κ. («Μοίρας Αμφιβίων Καταδρομών», της επίλεκτης μονάδας των ειδικών δυνάμεων που προστατεύει τις βραχονησίδες στο Αιγαίο με κομάντος σκληρά εκπαιδευμένους σε ακραίες καιρικές συνθήκες και σε ακραίες καταστάσεις) μετακόμισαν στην πλημμυρισμένη Θεσσαλία για να σώσουν ζωές – και σε συνεργασία με την 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών (την εδρεύουσα στον Βόλο) τα κατάφεραν. Έσωσαν κόσμο. Επίσης, σε περιοχές που κατέρρευσαν γέφυρες (όπως π.χ. στα Καλά Νερά του Πηλίου) άνδρες του Μηχανικού (αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και στρατιώτες) έστησαν σε λίγες ώρες τις (μεταλλικές / συναρμολογούμενες) γέφυρες «Μπέλεϋ» αποκαθιστώντας την οδική σύνδεση (εν προκειμένω με τον Βόλο), ενώ αντίστοιχες γέφυρες («Bailey», απ’ το όνομα του δημιουργού τους, του Βρετανού μηχανικού Donald Bailey), είναι σε ετοιμότητα τοποθέτησης (επίσης λόγω καταστροφών) στα Στουρναραίικα Τρικάλων και στο Μουζάκι Καρδίτσας από κλιμάκια της Μονάδας Μελετών και Κατασκευών (ΜΟ.Μ.ΚΑ.) του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ), όπως ανακοίνωσε σχετικώς το Υπ. Άμυνας. Διαβάζοντας, λοιπόν, το αρκτικόλεξο «ΜΟ.Μ.ΚΑ.» θυμήθηκα την προγενέστερη παλιά καλή Στρατιωτική Υπηρεσία που λεγόταν «Μ.Ο.Μ.Α.» και είχα γνωρίσει καλά την αποστολή και την προσφορά της στη διάρκεια της στρατιωτικής μου θητείας ως Δ.Ε.Α. (δόκιμος έφεδρος αξιωματικός) του Μηχανικού (ΜΧ) την περίοδο 1986–89.
Οι περίφημες «Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκρότησης» (Μ.Ο.Μ.Α.) που ήταν ένας ζωντανός θρύλος στην εποχή τους τουλάχιστον για τους κατοίκους της υπαίθρου λόγω των πολλών έργων που άφησαν εποχή. Ακόμη και σήμερα ταξιδεύοντας κάποιος σε ακριτικές ή νησιωτικές περιοχές, σε ορεινά χωριά στην Πίνδο, στη Μακεδονία κι αλλού θ’ ακούσει γέροντες να του λένε: To βλέπεις αυτό το γιοφύρι; Το ‘φτιαξε ο Στρατός, το’ φτιαξε η Μ.Ο.Μ.Α!».
Οι Μ.Ο.Μ.Α ήταν κατασκευαστικές Μονάδες του Υπ. Άμυνας με επιτελικό τους φορέα τη Σ.Υ.Κ.Ε.Α. (Στρατιωτική Υπηρεσία Κατασκευών Έργων Ανασυγκρότησης) που συγκροτήθηκαν τον Απρίλιο του 1957 και συνετέλεσαν τα μέγιστα στην ανασυγκρότηση της χώρας μετά την κατοχή και τον εμφύλιο. Υπήρχαν επτά (7) Μονάδες Μ.Ο.Μ.Α. ανά τον ελλαδικό χώρο και μια εξ αυτών (η 2η) είχε έδρα στη Λάρισα. Το προσωπικό των Μονάδων αποτελούνταν από αξιωματικούς και οπλίτες του Μηχανικού, τεχνικά καταρτισμένους, αλλά και με μικρό ποσοστό αξιωματικών από τα λοιπά Όπλα του Στρατού ή και κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ναυτικό, Αεροπορία), καθώς επίσης και με πολιτικό μόνιμο ή με συμβάσεις τεχνικό προσωπικό (γραφείς, μηχανικοί, οδηγοί τεχνίτες, χειριστές μηχανημάτων, εργάτες κ.λπ.).
Εκτός από το πολυποίκιλο και ουσιαστικό κατασκευαστικό τους έργο (κατασκευή δρόμων, γεφυρών, λιμένων, αεροδρομίων, δικτύων υδροδότησης, βιομηχανικών εγκαταστάσεων, κατοικιών, απομάκρυνση ερειπίων, εκκαθάριση ναρκών, κ.α.) αποτέλεσαν ταυτόχρονα σχολείο για την τεχνική εκπαίδευση χιλιάδων νέων που απετέλεσαν τη βάση και το εφαλτήριο για την υψηλών δυνατοτήτων βιομηχανία κατασκευών που διαθέτει η χώρα. Οι Μ.Ο.Μ.Α. έδιναν, επίσης, το παρών τους σε όλες τις συμφορές που έπληξαν τον ελλαδικό χώρο, όπως σεισμοί, πυρκαγιές, πλημμύρες, χιονοπτώσεις, κ.λ.π. Στον Χορτιάτη της Θεσσαλονίκης, θυμάμαι, το Μηχανικό (723 Τ.ΜΧ.) και η (3η, εδρεύουσα στη συμπρωτεύουσα) Μ.Ο.Μ.Α. με τα μηχανήματα αποχιονισμού που διέθεταν καθάριζαν κάθε χρόνο τους δρόμους απ’ το χιόνι (που έπεφτε μπόλικο στο βουνό) για να μπορεί η ζωή να κυλάει κανονικά. Να μπορούν οι εργαζόμενοι να πηγαίνουν στις δουλειές τους, τα παιδιά στο σχολείο. Τρία χρόνια μετά (ως επαγγελματίας δημοσιογράφος, τότε, με ρεπόρτερ και σε θέματα του Υπ. ‘Αμυνας) έμαθα από τους πρώτους το κακό μαντάτο για το λουκέτο στη Μ.Ο.Μ.Α. Ύστερα από έντονες πιέσεις των μεγαλοεργολάβων η τότε Κυβέρνηση του Κων. Μητσοτάκη (με Υπ. Άμυνας τον Ιωαν. Βαρβιτσιώτη) με το Ν. 2026/1992 απεφάσισε (αρθ. 18, § 2) την κατάργηση της Σ.Υ.Κ.Ε.Α., τη διάλυση της Μ.Ο.Μ.Α. Τριάντα πέντε (35) χρόνια μεγάλης προσφοράς κυρίως και κατά βάση στην ανοικοδόμηση της επαρχίας σβήστηκαν με μια μονοκοδυλιά. Για μια ακόμη φορά το ιδιωτικό συμφέρον τέθηκε πάνω απ’ το δημόσιο. Για ναρθουμε στο 2016, όταν (για να τα λέμε όλα κι όχι μόνο τ’ αρνητικά) επί Κυβερνήσεως Αλέξη Τσίπρα (και με Υπ. Άμυνας τον Π. Καμμένο) με το Ν. 4407/2016 (αρθ. 5 – 8) επανασυστάθηκε η Μ.Ο.Μ.Α., τώρα ως «ΜΟ.Μ.ΚΑ.», με αρμοδιότητα, μεταξύ των άλλων, και στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, δια της συμπεριλήψεώς της στα σχέδια Πολιτικής Προστασίας, κ.λ.π.
Φυσικά, η ΜΟ.Μ.ΚΑ. στερείται του υλικοτεχνικού εξοπλισμού που είχε η Μ.Ο.Μ.Α, αλλά, αν το θέλει η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, μπορεί κι αυτή η κατασκευαστική Υπηρεσία του Στρατού να εξελιχθεί σε μια ισχυρή μηχανή που θα δίνει λύσεις εκεί που τις χρειάζεται η Πολιτική Προστασία (Civil Protection) και πάντα σε συνεργασία με τις δομές της Αυτοδιοίκησης (Περιφέρειες και Δήμους).
Τα γράφουμε αυτά γιατί προαναγγέλθηκε («Καθημερινή», 15.09.2023, σελ. 4η) ότι ανάμεσα στις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στη Δ.Ε.Θ. θα υπάρχει και δέσμη μέτρων που θ’ αφορά στον σχεδιασμό να φορέσει η υπηρεσία της Πολιτικής Προστασίας και λίγο «χακί», να υπάρξει μελλοντικά θεσμική συνεργασία των Ενόπλων Δυνάμεων (στις οποίες υπάγεται και η ΜΟ.Μ.ΚΑ.) με το Υπ. Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, τις Περιφέρειες και τους Δήμους. Για το καλό του τόπου, πιστεύουμε πως θα ναι. Μακάρι...
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β/βάθμιας Eκπ/σης, κλ. ΠΕ01, (xaan@theo.auth.gr).
