Ο Οδυσσέας στην Οδύσσεια, που ασχολήθηκε με την ανασύσταση του παρελθόντος, δεν αποτελεί εξαίρεση. Ήδη σε πρώιμο στάδιο, η σημασία του ταξιδιού, που επιχείρησε ο Οδυσσέας και οι αποφάσεις, που κλήθηκε να πάρει σε κάθε τροπή της περιπέτειάς του, μεγεθύνθηκαν, ώστε να γίνουν η εικόνα του ταξιδιού όλων μας μέσα στη ζωή.
Στην Ελλάδα μέχρι το τέλος της Μινωικής εποχής επικρατούσε η θεοκρατία και μόνο πρακτικές και τεχνολογικές εφαρμογές αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν. Στην Αρχαϊκή περίοδο, λίγο νωρίτερα από την Κλασική περίοδο, περίπου το 600 π.Χ., άρχισε να υποχωρεί η θεοκρατία και να αναπτύσσονται και θεμελιώνονται η φιλοσοφία και η επιστήμη. Πρωτοστάτης υπήρξε ο Θαλής ο Μιλήσιος (ca 624-546 π.Χ.), ο αρχαιότερος Έλληνας φιλόσοφος, ο πρώτος των επτά σοφών της αρχαιότητας, μαθηματικός, φυσικός, αστρονόμος, μετεωρολόγος και ιδρυτής της προ-Σωκρατικής Ιωνικής Σχολής της φυσικής φιλοσοφίας στη Μίλητο το ca 600π.Χ. Εκτός των άλλων, διατύπωσε τη θεωρία ότι το νερό ήταν η βασική ουσία του κόσμου (Αγγελάκης, 2023).
Χωρίς τη βασική γνώση της Μινωικής εποχής και φυσικά της Κλασικής περιόδου δεν υπάρχει τεκμηρίωση για το παρελθόν μας και πληροφορίες για την καταγωγή μας και τη δημιουργία της ταυτότητάς μας. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται κανείς να έχει υπόψη του τι συμβαίνει τελευταία στην Ουκρανία για να συνειδητοποιήσει τι σημαίνει να ξεχνάς το παρελθόν σου.
Αυτό είναι ένα μάθημα που η Ελλάδα, περισσότερο από άλλες χώρες, μπορεί να διδάξει στον υπόλοιπο κόσμο. Είναι σκόπιμο να ξανα-αναφερθεί ότι οι αρχαίοι Έλληνες μάς έμαθαν να σκεφτόμαστε ή ότι θα ήμασταν φτωχότεροι, χωρίς την επιστήμη και τη φιλοσοφία της Ελλάδος και της Ρώμης. Όμως το σημαντικότερο είναι ότι η ερμηνεία για το ποιοι είμαστε, βασίζεται στη γνώση του παρελθόντος. Επί πλέον οι αρχαίοι Έλληνες, μάς έδειξαν πώς να ξεχωρίζουμε τη θετική από την αρνητική διαχείριση του παρελθόντος ή τις απόπειρες να το ιδιοποιούμαστε με εφιαλτικά κίνητρα, όπως η ναζιστική Γερμανία.
Στην Ελληνική αρχαιότητα, η πολυπλοκότητα των σημαντικών πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων ήταν εμφανής. Η λογοτεχνία και η φιλοσοφία δεν δίνουν απαντήσεις, αλλά πληροφορίες και μέσα για να φτιάξεις τις δικές σου. Όλα αυτά ακούγονται πολύ σοβαρά, καθώς επίσης ότι η μελέτη του αρχαιοελληνικού πολιτισμού είναι απίστευτα διδακτική, αλλά και ευχάριστη για να έχουμε μια χρήσιμη και δημιουργική ζωή.
Με απλά λόγια μπορούμε να πούμε ότι ένα βασικό μάθημα, που έχομε πάρει από τους αρχαίους Έλληνες είναι ότι, όσο περισσότερο διαβάζομε τη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία της Αρχαίας Ελλάδας, τόσο σαφέστερο γίνεται ότι συνήθως δεν υπάρχουν απλές απαντήσεις σε κανένα σημαντικό τομέα της ζωής (Χάντερ, 2022). Δηλαδή, μελετώντας τους αρχαίους πολιτισμούς μελετούμε τους εαυτούς μας και διδασκόμαστε από το για το παρόν και το μέλλον.
Από τον Ανδρέα Ν. Αγγελάκη
Επίτιμο Μέλος και Διακεκριμένο Fellows της Παγκόσμιας Εταιρείας Υδατικών Πόρων
Βιβλιογραφία
1. Αγγελάκης, Α. Ν. (2023). Η Ιστορία του Νερού στην Ελλάδα. Ρεθεμνιώτικα Νέα, Ρέθυμνο, 11/05/2023, https://rethnea.gr/istoria-neroy-isodynamei-tin-istoria-kosmoy/
2. Χάντερ, Ρ. (2022). Το ποιοι είμαστε βασίζεται στην γνώση του παρελθόντος. ΤΑ ΝΕΑ, 21/11/2022.
