Η εμποροπανήγυρη του Τυρνάβου (23 Απριλίου), γνωστή ως Κουμ - παζάρ (που στα τουρκικά σημαίνει αγορά στην άμμο, επειδή επί Τουρκοκρατίας γίνονταν στην αμμώδη περιοχή της κοίτης του ποταμού Τιταρήσιου πολύ μετά το σημερινό γήπεδο της πόλης), έγινε για πρώτη φορά στη θέση «Τούμπα» το 1934, όπως μας πληροφορεί ο Τυρναβίτης και μακεδονομάχος Δημήτρης Βαφείδης, ανταποκριτής της εφημερίδας «Ελευθερία». Εκείνη τη χρονιά μεταφέρθηκε από την περιοχή του νεκροταφείου, όπου γινόταν μέχρι τώρα, ίσως λόγω του κινδύνου των πλημμυρών του ποταμού, στην Τούμπα (όπου, ως γνωστόν, έκτισε το σαράι του ο Βελή πασάς), θέση στην οποία γίνεται μέχρι και σήμερα, και είχε την απίστευτη διάρκεια των 15 ημερών.
Αυτή η αλλαγή θέσης αποφασίστηκε από τον νέο πρόεδρο της κοινότητας Κώστα Αρίδα, επικεφαλής του συνδυασμού κομμουνιστών «Ενιαίο Μέτωπο Εργατών Αγροτών» και το νέο Κοινοτικό Συμβούλιο, που προέκυψε από τις εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου του 1934. Έτσι η εμποροπανήγυρη έγινε κοντά στα σπίτια της πόλης, με αποτέλεσμα η κίνηση να είναι «ζωηροτάτη», ενώ «εξαιρετική κίνησις παρετηρήθη και εις όλα τα εμπορικά καταστήματα τα οποία από πάσαν άλλην παρομοίαν εποχήν εφέτος έκαμαν χρυσές δουλειές», σύμφωνα με το ρεπορτάζ. Παράλληλα, διενεργήθηκαν μεγάλης αξίας αγοραπωλησίες μικρών και μεγάλων ζώων.
Το Κοινοτικό Συμβούλιο περιποιήθηκε την περιοχή της Τούμπας και φρόντισε μαζί με τους καταστηματάρχες για τον καλλωπισμό της πόλης. Η πόλη του Τυρνάβου, ήδη από την έναρξη της εμποροπανήγυρης, πήρε μια διαφορετική όψη, ομόρφυνε, γέμισε από επισκέπτες και «κατέστη μια πρώτης τάξεως πόλις μη υστερούσα των άλλων εις το τίποτε». Οι επισκέπτες περιχαρείς και ευγνώμονες απολάμβαναν, με τη βοήθεια του Κοινοτικού Συμβουλίου και των κατοίκων, άφθονη περιποίηση και εξαιρετικές διευκολύνσεις. Αλλά και οι κάτοικοι του Τυρνάβου ήταν ιδιαίτερα ευχαριστημένοι με την απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου να γίνει η εμποροπανήγυρη στην Τούμπα, καθώς η «μέχρι τούδε» τοποθεσία «η παρά το Νεκροταφείον... απέχει της πόλεως αρκετά χιλιόμετρα», ενώ η Τούμπα είναι πολύ κοντά και «ένεκα τούτου η επίσκεψις τόσον των ξένων όσο και των γηγενών είναι λίαν τακτική».
Για την απρόσκοπτη διεξαγωγή της εμποροπανήγυρης βοήθησε πολύ και το προσωπικό της Χωροφυλακής. Με τα μέτρα που πήρε ο διοικητής της κ. Τέγος επικράτησε ησυχία, η τάξη ήταν υποδειγματική και δεν παρουσιάστηκε κάποιο κρούσμα κλοπής ή άλλο εξαιρετικό γεγονός, χάρη στον ζήλο και την προθυμία που επέδειξαν ο ανθυπασπιστής Κανάκης, ο υπενωμοτάρχης Μάρκος και οι χωροφύλακες Καπράνας και Καρλιάμπας.
Ο πληθυσμός του Τυρνάβου, σύμφωνα με τη στατιστική του 1940, ήταν 11.000 κάτοικοι, από τους οποίους πάνω από 9.000 ασχολούνταν με τη γεωργία και ζούσε, εκτός από τους μεγαλοπαραγωγούς, σε κλειστή οικονομία. Το 1934 είναι μια σημαντική μεταβατική χρονιά για τις πολιτικές και τις κοινωνικές εξελίξεις κάτω από τη βαριά σκιά του εθνικού διχασμού και των πολιτικών και οικονομικών ανωμαλιών. Οι δημοτικές εκλογές στις 11/2/1934 έγιναν σε κλίμα αφάνταστης πόλωσης βενιζελικών - αντιβενιζελικών και με πολύ χαμηλή συμμετοχή των γυναικών, που ψήφιζαν για πρώτη φορά. Προηγήθηκε η εκλογική νίκη (5 Μαρτίου 1933) των αντιβενιζελικών κομμάτων, που συνασπίστηκαν υπό την αρχηγία του Παναγή Τσαλδάρη, για να βρεθεί η βενιζελική παράταξη στην αντιπολίτευση, αν και πλειοψήφισε στην κάλπη, λόγω του πλειοψηφικού στενής περιφέρειας εκλογικού συστήματος. Ακολούθησε η απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου (6/6/1933), που όξυνε τα πνεύματα και τον φανατισμό, ενώ παράλληλα οι έντονες αντιθέσεις ανάμεσα στα δύο κόμματα, του Λαϊκού του Π. Τσαλδάρη και των Φιλελευθέρων του Ελ. Βενιζέλου, οδήγησαν και τα δύο στον φόβο ότι το καθένα αποσκοπεί στη διάλυση του άλλου.
Ο Τύρναβος, αν και κατατάχτηκε με τα βασιλικά διατάγματα του 1883 και 1890 σε β’ και α’ τάξης αντίστοιχα ως Δήμος, αργότερα και για αρκετά χρόνια μέχρι το1955 ήταν Κοινότητα. Στις εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου του 1934 συμμετείχαν 5 συνδυασμοί με 58 υποψηφίους, οι εξής: α) του ιατρού Λάμπρου Λάμπρου, που ήταν και ο απερχόμενος Κοινοτάρχης, δηλώνοντας ότι κατέρχεται ως ανεξάρτητος με υποψήφιους «γεωργούς, επαγγελματίες και εργατικούς», β) ο «Αχρωμάτιστος», που ήταν αντίθετος με αυτόν του Λάμπρου, γ) ο «Ανεξάρτητος» με τον Αναστάσιο Τζούλη, δ) το ΕΜΕΑ, των κομμουνιστών με τον Κώστα Αρίδα και ε) οι «Ανεξάρτητοι Σύμβουλοι».
Τα εκλογικά τμήματα ήταν δύο και «οι κάτοικοι του Τυρνάβου εψήφισαν σχεδόν κατ’ απόλυτον πλειοψηφίαν τους υποψηφίους του Κομμουνιστικού Κόμματος», σύμφωνα με τον ανταποκριτή της «Ελευθερίας» Δ. Βαφείδη, παρά τις εντελώς αντίθετες προβλέψεις, σχηματίζοντας έτσι το λεγόμενο σε εκείνη την εποχή «κόκκινο Κοινοτικό Συμβούλιο», που ανέπτυξε πλούσια πολιτική και κοινωνική δράση. «Ούτω δε εκλέγονται 10 κομμουνισταί εκ της πλειοψηφίας και 5 φίλοι του κ. Λάμπρου εκ της μειοψηφίας». Έτσι, λοιπόν, εκλέχτηκαν «εκ του κομμουνιστικού ψηφοδελτίου οι Κ. Σιάρακας, Αναστ. Καρασούλας, Δ. Στάθης ή Γκίμας, Κ. Αρίδας, Δ. Μουκούλης, Αθ. Κάπρας, Ν. Μαντελάς (Μανδηλάς), Β. Χατζημητσοβίτης, Γεδεών Λουλές, Θεοφ. Χατζηρεπάνης και του ψηφοδελτίου του κ. Λάμπρου οι Λάμπρος Λάμπρου, Ι. Κουκουνός, Δ. Δημουλάς, Ανδρ. Ψαθάς, Ν. Ζαχαρακούλης», ενώ «εκ του αχρωματίστου συνδυασμού ουδείς επέτυχε». Στο τέλος διατυπώνει ένα πιθανολογικό συμπέρασμα, το οποίο υπάρχει και στην εφημερίδα του Βόλου «Θεσσαλία», ότι δηλαδή «ως φαίνεται εκτός των εργαζομένων εις την κάλπην των κομμουνιστών έρριψαν τας ψήφους των και οι πλούσιοι».
ΠΗΓΗ
Εφημερίδα, «Ελευθερία» (Λάρισα), φύλλα 4031, 4044, 4112 (2, 15/2/1934 και 27 /4/1934).
