Συλλογιζόμενοι απειλές ολέθρου

Από τον Ραβίνο Ηλία Σαμπετάι

Σήμερα η προσοχή μας οφείλει να είναι στραμμένη στο «πρόβλημα των προβλημάτων», την ένταση και τις ανησυχίες από ενδεχόμενο ατομικό-πυρηνικό όλεθρο, περί του οποίου τελευταία ακούμε όλο και πιο συχνά από στόματα εκπροσώπων ενός απολυταρχικού καθεστώτος. Ημερολογιακά εμείς οι Ιουδαίοι διανύουμε τη μεθεόρτια περίοδο του Πέσαχ, που γιορτάζει την Έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο και τη μετεξέλιξη των φυλών των υιών του Πατριάρχη Ιακώβ σε Λαό του Ισραήλ, και που πορεύθηκαν προς το όρος Σινά για την παραλαβή της Τορά και εν συνεχεία προς τη Γη της Επαγγελίας, όπου οργάνωσαν την Ιουδαϊκή κοινοπολιτεία. Για να καμφθεί η αρνητική στάση του Αιγυπτίου μονάρχη, χρειάσθηκε να πληγεί όλη η χώρα με δέκα οδυνηρές δοκιμασίες - τις Δέκα Πληγές. Μόνο μετά την τελευταία και πιο βαριά πληγή, την εξόντωση όλων των πρωτοτόκων παιδιών των Αιγυπτίων, κάμφθηκε κάθε αντίσταση και κάθε άρνηση στο Θεϊκό κάλεσμα. Μόνο τα παιδιά των Ισραηλιτών σώθηκαν, όπως διαβάζουμε στην Έξοδο (12:23): Βελό γιτέν αμασχίτ λαβό - Και ο Κύριος θα περάσει πάνω από τις εισόδους των σπιτιών σας, και δεν θα επιτρέψει στον εξολοθρευτή να εισέλθει στα σπίτια σας να σας πατάξει.

Για να διασφαλίσουμε το μέλλον οφείλουμε να έχουμε θάρρος να αντικρίζουμε και να αντιμετωπίζουμε κάθε κίνδυνο που καραδοκεί έξω από τις οικίες μας. Μόνον όταν μάθουμε να διδασκόμαστε από τους κινδύνους και να αφομοιώνουμε τις συνέπειες μιας μεγάλης και συλλογικής καταστροφής, θα αποκτήσουμε την αποφασιστικότητα να αποτρέψουμε κάθε καινούργια ανάλγητη απειλή. Ο κίνδυνος της ατομικής-πυρηνικής καταστροφής μας καλεί να χρησιμοποιήσουμε την ελεύθερη βούλησή μας με περίσκεψη και ποτέ να μην ενδώσουμε σε απερίσκεπτες και παράλογες επιλογές. Οφείλουμε να ξέρουμε πως μια μεγάλη επερχόμενη καταστροφή θα αγκαλιάσει εξίσου τον αθώο και τον ένοχο, άτομα κάθε χρώματος και κάθε φυλής, χωρίς να μεροληπτεί απέναντι σε κανέναν. Όπως διδάσκει το Ταλμούδ (Μπ. Κάμα, 60α): Κιβάν σενιτάν αρεσούτ - Από τη στιγμή που δόθηκε η δυνατότητα στον εξολοθρευτή να πατάξει, δεν θα υπάρξει καμιά διάκριση ανάμεσα σε δικαίους και αμαρτωλούς, ανάμεσα σε γηγενείς και ξένους.
Από το ξεκίνημα της ιστορίας ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια υπέροχη υπόσχεση και μια οδυνηρή απειλή. Η τεχνολογική πρόοδος του παρέχει δυνατότητες να πολεμήσει και να εξαλείψει ασθένειες - το ζήσαμε με τον Covid-19.Έμαθε να καταπολεμά τη φτώχεια, την έλλειψη τροφίμων και τη δυστυχία. Από την άλλη μεριά, όμως, του παρέχεται η δυνατότητα να προκαλέσει δεινά, ακόμη και την εξόντωση του ανθρωπίνου γένους. Στην Τορά (Δευ. 11:26) διαβάζουμε: Ρεέ Ανοχί νοτέν λιφνεχέμ αγιόμ μπεραχά ουκλαλά -Ιδού Εγώ θέτω ενώπιόν σου μια αδιανότη ευλογία και μια ασύλληπτη κατάρα, η επιλογή είναι δική σου! Για να διασφαλίσουμε ένα καλό και ευλογημένο μέλλον, οφείλουμε να είμαστε σε διαρκή επιφυλακή, να μην παρεκκλίνουμε από την σταθερή πορεία μας. Ένας σύγχρονος μελετητής έγραψε πως κάθε καλή, ευεργετική ιδέα περνάει από τρία δοκιμαστικά στάδια. Αρχικά περιφρονείται, χλευάζεται από αδαείς ή πολέμιους της προόδου, έπειτα καταπολεμάται και, τελικά, υπερισχύει και εδραιώνεται. Τη Μωσαϊκή εποχή το Σαμπάτ - ο θεσμός της εβδομαδιαίας αργίας λοιδορήθηκε και καταπολεμήθηκε από πολλούς και για πολλούς λόγους. Σταδιακά η ξεχωριστή αυτή ημέρα απλώθηκε σε πολλές ξένες κοινωνίες και σήμερα τιμάται ως θεσμός δικαιοσύνης, ανθρωπιάς και ηθικής. Παρομοίως, η Πεντατευχική νομοθεσία περί δουλείας και δούλων, αντιμετωπίσθηκε αρχικά με χλεύη από τους εθνικούς-ειδωλολάτρες. Επί χιλιάδες χρόνια ο ξένος στη σκέψη πολλών ηγετών και διανοουμένων, αλλά και στους νόμους πολλών κοινωνιών αντιμετωπίζονταν ως απόβλητος και ως άνθρωπος δευτέρας διαλογής. Μέχρι πριν διακόσια περίπου χρόνια το χρώμα του δέρματος οδηγούσε σε διακρίσεις και απομονωτισμό από την κοινωνία των «ευγενών» λευκών. Επί των ημερών μας η ανεκτικότητα και η αποδοχή κάθε ανθρώπου, υπερισχύει από κάθε οπισθοδρόμηση και κάθε μορφή διακρίσεων. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με όλα τα πανανθρώπινα δικαιώματα και ιδανικά - τη δικαιοσύνη, την ασφάλεια, τη συνύπαρξη, την ειρήνη. Ο Ραβίνος Λιο Γιούνγκ έγραφε στα μέσα της δεκαετίας του ‘60 πως δεν πιστεύει ότι θα υπάρξει τρίτος παγκόσμιος πόλεμος. Τούτο δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι θα μεταμορφώνονταν ξαφνικά σε άκακους αγγέλους. Οι εμπειρίες των δύο παγκοσμίων πολέμων, απέδειξαν ότι ο πόλεμος δεν δίνει πάντα οριστικές λύσεις. Σήμερα το πρόβλημα των ανθρώπων είναι να μάθουν να επικοινωνούν και να συνεννοούνται με τους γείτονες και με όλους τους συνανθρώπους, από τους οποίους διαφοροποιούνται πολιτιστικά, οικονομικά, θρησκευτικά ή φυλετικά. Οφείλουμε όλοι να μάθουμε να σεβόμαστε την διαφορετικότητα των άλλων, να ενθαρρύνουμε την αλληλογνωριμία και τη συνεργασία.
Ο Ιουδαϊσμός μπορεί και συμβιώνει με ξένες διδασκαλίες και ιδεολογίες εφόσον επικρατεί πνεύμα αλληλοσεβασμού. Μόνο με την πολυθεΐα και την ειδωλολατρία δεν μπορεί ποτέ να συμφιλιωθεί, όπως και με τις ιδεολογίες και διδασκαλίες που προάγουν τον ολοκληρωτισμό, την απολυταρχία, την υποδούλωση της ελεύθερης σκέψης ή την ελευθερία του λόγου. Οι Ιουδαίοι δάσκαλοι καθοδηγήθηκαν πάντοτε από τα λόγια του προφήτη Μιχαία (4:5): Γιατί όλοι οι λαοί θα πορεύονται υπό το όνομα του θεού τους, και εμείς θα πορευόμαστε υπό το όνομα του Κυρίου του Θεού μας αιώνια και παντοτινά. πολιτισμικές και θρησκευτικές διαφορές πάντοτε θα υπάρχουν, οι κοινωνίες ποτέ δεν θα πάψουν να ενσωματώνουν στους κόλπους τους πολλές πολιτισμικές, θρησκευτικές και ιδεολογικές παραδόσεις. Σοφοί οραματιστές και καθοδηγητές θα αναδεικνύονται και θα καθοδηγούν σε κάθε λαό και σε κάθε κοινωνία – αυτοί είναι οι επονομαζόμενοι στην Ιουδαϊκή παράδοση Δίκαιοι των Εθνών!