Αναμνήσεις και προβληματισμοί για τις μετακινήσεις με τρένο

Από τον Κώστα Γιαννούλα

Τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες η μετακίνηση από τόπο σε τόπο των κατοίκων της ελληνικής επαρχίας γίνονταν, ως επί το πλείστον, με τα πόδια ή με σαμαρωμένα ζώα και για μεγαλύτερες αποστάσεις με κάποιο, ίσως, λεωφορείο ή κούρσα σε ρόλο ταξί για επείγοντα περιστατικά, που κινούνταν σε χωματόδρομους.
Οι Πυργετινοί, όμως, ήμασταν πολύ τυχεροί, γιατί σε απόσταση μόλις 3,5 χιλιομέτρων απ’ το χωριό μας υπήρχε και υπάρχει σιδηροδρομικός σταθμός, οπότε πολλοί χρησιμοποιούσαμε το τρένο, για να φθάσουμε στη Λάρισα, κυρίως, αλλά και σ’ άλλες πόλεις με σιδηροδρομικό δίκτυο. Οι, τότε, Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους (Σ.Ε.Κ.) διέθεταν, μάλιστα, διάφορα επιβατηγά τρένα, όπως πόστες, ταχείες, οτομοτρίς, αλλά και εμπορικά, οι μηχανές των οποίων έκαιγαν κάρβουνο και κινούνταν με χαμηλές ταχύτητες λόγω των πολλών σταθμών και στάσεων, αλλά και της μονής κατεύθυνσης της σιδηροδρομικής γραμμής. Γι’ αυτό και οι καθυστερήσεις ήταν αναγκαίες και συνηθισμένες. Κάπως έτσι, κατέληξε το ρήμα τρενάρω να σημαίνει καθυστερώ.
Σ’ αυτές τις μετακινήσεις, λοιπόν, η διαδρομή στην κοιλάδα των Τεμπών και δίπλα στον Πηνειό ήταν μαγευτική, έστω κι αν ειδικά μέσα στις δύο μικρές γαλαρίες εκείνης της εποχής κλείναμε τα παράθυρα, για να μη μαυρίζουν τα πρόσωπά μας απ’ τον καπνό της μηχανής. Η μία, μάλιστα, απ’ αυτές τις γαλαρίες βρίσκονταν λίγο πιο πέρα απ’ το γραφικό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής με κατεύθυνση προς τη Λάρισα και την ώρα, που το τρένο περνούσε δίπλα απ’ αυτό, έπεφταν απ’ τα ανοιχτά παράθυρα βροχή τα κέρματα για άναμμα κεριών. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, αυτές καταργήθηκαν, αφού κατασκευάσθηκε μία πολύ μεγαλύτερη, που τελείωνε 200, περίπου, μέτρα μετά την Αγία Παρασκευή με κατεύθυνση τη Θεσσαλονίκη, ενώ πριν μερικά χρόνια καταργήθηκε και αυτή, αφού αναπληρώθηκε με τούνελ, που διατρέχουν όλη την κοιλάδα. Χάθηκε, έτσι, η θέα προς το εκκλησάκι, τον Πηνειό και τις πλαγιές των δύο βουνών.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί, ότι, συχνά, έπεφταν βράχια στις γραμμές, τα οποία απομάκρυναν εντεταλμένοι φύλακες, γεγονός που εγκυμονούσε κινδύνους. Και επειδή οι αφύλακτες διαβάσεις κατά μήκος της γραμμής ήταν πολλές, επειδή οι πινακίδες, που έγραφαν ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΤΡΕΝΑ, δεν ήταν αποτελεσματικές, ενώ ο τεχνολογικός εξοπλισμός ήταν ανεπαρκής, τα ατυχήματα ήταν συνηθισμένα. Κάποια αδέσποτα ζώα, άλλωστε, και, κυρίως, η απροσεξία ή το σβήσιμο της μηχανής ενός τροχοφόρου πάνω στις γραμμές, αργότερα, γίνονταν αιτία στο παρελθόν να θρηνούμε ακόμη και θύματα στην περιοχή μας, όπως την οικογένεια Γκούια, που, σχεδόν, ξεκληρίστηκε.
Τα θυμήθηκα όλα αυτά με αφορμή την αδιανόητη τραγωδία στα Τέμπη, που σκόρπισε ανείπωτο πόνο και δάκρυ στις οικογένειες των αδικοχαμένων, αλλά και σοκ σ’ όλους τους Έλληνες. Τι κι αν οι καρβουνιάρηδες αντικαταστάθηκαν από ντιζελοκίνητες και, κατόπιν, ηλεκτροκίνητες αμαξοστοιχίες; Τι κι αν γέμισε η Ελλάδα και τα Τέμπη από τούνελ χιλιομέτρων και από γραμμές δύο κατευθύνσεων, ενώ αυξήθηκε η ταχύτητα των τρένων; Τι κι αν διατέθηκαν ενισχυμένα ελληνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια για τον εκσυγχρονισμό του Ο.Σ.Ε. χάριν της ασφάλειας των επιβατών; Οι συνέπειες των μνημονίων και οι γνωστές ελληνικές παθογένειες του πολιτικού μας συστήματος είχαν ως συνέπεια να μην ολοκληρωθεί, έγκαιρα, το έργο, ενώ η ανεύθυνη και εγκληματική συμπεριφορά του σταθμάρχη και όχι μόνο έφεραν τα γνωστά ανατριχιαστικά αποτελέσματα της μετωπικής, άκουσον ­ άκουσον, σύγκρουσης.
Δυστυχώς για τη χώρα μας, πολιτική ηγεσία και λαός έχουμε συνηθίσει να αναβάλουμε για αύριο αυτό που είναι να κάνουμε σήμερα και να κρύβουμε κάτω από χαλί τις αδυναμίες μας, για να ωραιοποιούμε την κατάσταση. Πέραν τούτου, οι εκάστοτε κυβερνώντες βραχυκυκλώνονται, διαχρονικά, από εργολαβικά, συντεχνιακά, κομματικά και άλλα συμφέροντα και, γι’ αυτό, αναγκάζονται να τρέχουν, συνήθως, πίσω απ’ τα γεγονότα και να πληρώνουμε όλοι μας, ακριβά, το μάρμαρο. Απαιτείται, λοιπόν, για το συγκεκριμένο συμβάν να μπει, έμπρακτα και χωρίς άλλη αναβολή, το μαχαίρι στο κόκκαλο και να αποδοθούν οι ευθύνες προς πάσα κατεύθυνση, το συντομότερο δυνατόν.
Η τραγωδία αυτή, όμως, έφερε στο φως και αδυναμίες, που αφορούν και άλλους τομείς της δημόσιας ζωής. Επιβάλλεται, γι’ αυτό, όλοι μας και, κυρίως, οι πολιτικοί μας ταγοί να κάνουμε ό, τι περνά απ’ το χέρι μας, προκειμένου να καθαρίσει η κόπρος του Αυγεία, που είναι καταχωνιασμένη για δεκαετίες κάτω απ’ το χαλί και εμποδίζει την πραγματική και ουσιαστική ανάπτυξη του τόπου. Οι σημερινές συνθήκες, πιστεύω, το ευνοούν, οι νεκροί το απαιτούν και, μακάρι, το πάθημα, αυτήν τη φορά, να μας γίνει μάθημα. Διαφορετικά, θα ματαιοπονούμε.