Μεγάλωσες σε μια κοινωνία όπου σε μάθανε να ρυθμίζεις τη συμπεριφορά σου με βάση το τι θέλουν οι άλλοι. Δεν σου είπε κανείς πώς να αναγνωρίσεις και να σεβαστείς τα δικά σου συναισθήματα και τις δικές σου ανάγκες.
Στα αυτιά σου έρχονται συνέχεια τα λόγια του περίγυρου “κάνε υπομονή, έχεις παιδιά, δεν θα καταφέρεις τίποτα”. Και αυτός, αχ αυτός, πάντα μετά τις μελανιές, τα αίματα, τα νοσοκομεία μεταμορφώνεται σε έναν «άγγελο», ζητάει συγγνώμη, φέρνει δώρα, και υπόσχεται πως είναι η τελευταία φορά. Μετάνιωσε, δεν θα το ξανακάνει, αλλά και εσύ μην τον εξωθήσεις με κάποια άλλη συμπεριφορά σου. Πρέπει να το πιστέψεις, θέλεις να το πιστέψεις.
Ανατράφηκες με την πεποίθηση ότι από τη στιγμή που η γυναίκα θα μπει σ’ έναν γάμο και θα έχει πια τη δική της οικογένεια, θα πρέπει να υπομείνει και τις συνθήκες του γάμου στον οποίο βρίσκεται, ακόμη κι αν αυτές είναι κακοποιητικές.
Άλλωστε είναι άνδρας, είναι «η κολόνα του σπιτιού σου», θα πει και μια κουβέντα παραπάνω, θα χτυπήσει και το χέρι στο τραπέζι. Σύμφωνα με τα κοινωνικά στερεότυπα, ο άνδρας επιτρέπεται να χρησιμοποιεί βία και στη γυναίκα και στα παιδιά του, για να τους συνετίσει και θεωρείται από πολλούς ένδειξη δυναμισμού.
Για σένα τα κοινωνικά στερεότυπα φυλάνε τον δευτερεύοντα ρόλο στην οικογένεια. Ο παραδοσιακός σου ρόλος είναι να αναλάβεις τις υποχρεώσεις του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, ενώ φέρεις την ευθύνη «να μη χαλάσεις τον γάμο ή το σπίτι σου» και κατά συνέπεια θα πρέπει να μάθεις να κάνεις υπομονή, θα πρέπει να τα δέχεσαι όλα για να μη χωρίσεις. Σκέψου τι θα πει ο κόσμος.
Κάπως έτσι εγκλωβίζεσαι και θυματοποιείσαι, αδυνατείς να φύγεις και χωρίς να το καταλάβεις σηματοδοτείς την έναρξη του κύκλου της βίας. Με κάποια απόκοσμη δύναμη αποστασιοποιείσαι από την κακοποίηση και τον τρομερό πόνο που επιφέρει.
Μετά το ξέσπασμα αισθάνεσαι ανακούφιση και αποσιωπάς το βίαιο επεισόδιο ή βρίσκει τρόπους να το δικαιολογήσεις. Τι θα πει ο κόσμος;
Σύντομα ο κύκλος θα επαναληφθεί και θα σταματήσει μόνο εάν φύγεις και το τελειώσεις ή εάν αυτήν τη φορά σε τελειώσει. Το 2022 δολοφονήθηκαν 24 γυναίκες. Και βέβαια δεν ήταν «εγκλήματα πάθους» ούτε «εν βρασμώ ψυχής», ήταν 24 γυναικοκτονίες.
Το ξέρω έχεις καταπονηθεί πολύ, έχεις χάσει τον εαυτό σου, την ελπίδα σου, τον σεβασμό σου. Μπορεί να θεωρείς ότι η βία αποτελεί συνηθισμένη καθημερινότητα, πολλές φορές νιώθεις ότι δεν υπάρχει καμία λύση, νιώθεις φόβο για τη ζωή σου και για τη ζωή των παιδιών σου. Μαθαίνεις να κατηγορείς εσένα νιώθεις ανίκανη να προβάλεις αντίσταση, και είσαι έτοιμη να παραιτηθείς από κάθε σενάριο διαφυγής.
Αυτό που ζεις μπορεί να σταματήσει, δεν είναι μονόδρομος, δεν σου αξίζει να ανέχεσαι οποιαδήποτε μορφής βία. Είναι δική σου απόφαση να αλλάξεις ζωή, ο σύντροφός σου δεν θα σταματήσει την κακοποίηση, εσύ μπορείς και πρέπει να προστατεύσεις τον εαυτό σου. Μπορείς να πάρεις τη ζωή σου στα δικά σου χέρια, «δεν θα γίνουν ξαφνικά όλα ρόδινα», οι δυσκολίες θα συνεχίσουν να υπάρχουν, αλλά δεν είσαι μόνη.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας χρηματοδοτεί δύο ξενώνες φιλοξενίας και τρία Κέντρα Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας, που λειτουργούν με στόχο την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Πάρε την απόφαση να μιλήσεις στους ανθρώπους αυτούς για να σε βοηθήσουν να δεις τις εναλλακτικές που έχεις.
Και ο κόσμος τι θα πει;
Θα πει: «Μήπως υπερβάλεις;», «Μη χαλάσεις το σπίτι σου», «Ναι, αλλά και εσύ κάτι του έκανες», «Δεν μπορώ να επέμβω, είναι οικογενειακή υπόθεση» και στο τέλος ο κόσμος θα πει κρίμα που έχασε τη ζωή της μια γυναίκα τόσο άδικα. Θα συγκλονιστεί για λίγη ώρα και θα προχωρήσει παρακάτω μέχρι την επόμενη αδικοχαμένη για να πει πάλι τα ίδια. Για εσένα το πρώτο ζητούμενο είναι η ασφάλεια, να μείνεις ζωντανή, μόνο τότε θα μπορέσεις να βροντοφωνάξεις στον κόσμο πως η καθεμία δικαιούται να απολαμβάνει τη γαλήνη και το σεβασμό χωρίς να θυματοποιείται από κανέναν και άσε τον κόσμο να λέει.
* Η Αγλαΐα (Λία) Ρογγανάκη είναι αντιπεριφερειάρχης Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας, πρόεδρος Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας των Φύλων Περιφέρειας Θεσσαλίας, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΔΠΘ
