Πώς η Γεωργία μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου

Υπάρχει μια σειρά από τεχνικές της καλλιέργειας και τεχνολογίες για να πετύχουμε μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και για να προσαρμοστούμε στις αλλαγές του κλίματος.

Η Γεωργία Συντηρήσεως. Έχω γράψει πολλές φορές για τα συστήματα αυτά που στηρίζονται στην ελαχιστοποίηση της διατάραξης του εδάφους, τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών (αμειψισπορές) και στη διατήρηση της επιφάνειας του εδάφους καλυμμένης από φυτικά υπολείμματα και/ή καλλιέργειες φυτοκάλυψης. Μπορούμε να πετύχουμε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, καλύτερη υγεία του εδάφους, μείωση της χρήσης λιπασμάτων με εισαγωγή ψυχανθών, καλύτερη χρήση νερού.
Για μείωση της χρήσης λιπασμάτων, εισαγωγή ψυχανθών στις αμειψισπορές και εφαρμογή φωσφόρου και καλίου μετά από ανάλυση του εδάφους. Περιορισμός της διάβρωσης του εδάφους που μειώνει τις απώλειες θρεπτικών στοιχείων. Εφαρμογή των τεσσάρων Σ δηλαδή Σωστό τύπο λιπάσματος, στον Σωστό χρόνο, στη Σωστή θέση και στη Σωστή δόση. Θα πρόσθετα με το Σωστό λιπασματοδιανομέα Σωστά συντηρημένο και ρυθμισμένο.
Αύξηση του βαθμού απόδοσης χρήσης νερού είναι κρίσιμος παράγοντας στη απόδοση των καλλιεργειών. Στη χώρα μας γίνεται σπατάλη νερού. Ακόμα και στη Θεσσαλία με τεράστια έλλειψη ποτίζονται χωράφια με κατάκλιση που έχει χαμηλό βαθμό απόδοσης. Η μεταφορά του νερού με ανοιχτούς αγωγούς προκαλεί τεράστιες απώλειες. Αντικατάσταση ανοικτών αγωγών με κλειστούς, στάγδην άρδευση, ελλειμματική άρδευση, χρήση υγρών αποβλήτων για άρδευση, μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση νερού για να καλύψουν τα ελλείμματα από την κλιματική αλλαγή συμπληρωματικά των ταμιεύσεων νερού.
Σημαντικές δυνατότητες υποκατάστασης ορυκτών καυσίμων μπορεί να μας δώσει η χρήση βιομάζας και η ανακύκλωση υλικών να μειώσει τις ανάγκες λίπανσης.
Η ψηφιοποίηση της γεωργίας είναι ένας τεράστιος χώρος για εξοικονόμηση πόρων και αύξηση της παραγωγικότητας. Γεωργία Ακριβείας είναι η διαχείριση της παραλλακτικότητας στα αγροκτήματα με χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και στόχο τη βελτίωση των οικονομικών αποδόσεων και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Η Γεωργία Ακριβείας συνδυάζει τις τελευταίες εξελίξεις στην Πληροφορική και τις επικοινωνίες μαζί με καλή γνώση των γεωπονικών επιστημών (γεωργική μηχανική, φυτική και ζωική παραγωγή, εδαφολογία, κλιματολογία, οικονομικά) για να βοηθήσει τους παραγωγούς να κατανοήσουν καλύτερα τα αγροκτήματά τους με αποτέλεσμα την καλύτερη διαχείρισή τους. Με χρήση διάφορων αισθητήρων αναλύει στοιχεία του χωραφιού και εφαρμόζει μεταβλητές καλλιεργητικές φροντίδες όπως διαφοροποιημένη λίπανση, εφαρμογή παρασιτοκτόνων, άρδευσης, με σημαντική εξοικονόμηση πόρων, κόστους παραγωγής και προστασία του περιβάλλοντος. Μπορεί να εφαρμόζει τις εισροές στον σωστό χρόνο, στη σωστή δόση, στο σωστό σημείο. Επομένως επιτυγχάνει το καλύτερο αποτέλεσμα με την ελάχιστη δυνατή δόση της κάθε εισροής. Είναι προφανές ότι αυτό οδηγεί σε σημαντικές μειώσεις των εισροών, επομένως και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σχετικά με τη συμβατική γεωργία που προφανώς αλλού εφαρμόζει περισσότερες εισροές από ό,τι χρειάζονται και αλλού λιγότερες.
Σημαντικό στοιχείο στην ψηφιοποίηση της γεωργίας είναι η χρήση λογισμικού για υποβοήθηση των αγροτών στη λήψη αποφάσεων (Decision Support Systems DSS). Είναι προγράμματα που λειτουργούν από τον ΗΥ ή το κινητό του αγρότη. Είναι συνδεδεμένα με μετεωρολογικούς σταθμούς για να έχουν στοιχεία αλλά και βραχυχρόνια πρόβλεψη καιρού. Εισάγουμε στοιχεία όπως προηγούμενη καλλιέργεια, τύπο εδάφους, καλλιέργεια, ποικιλία, χρόνο σποράς, στόχο παραγωγής. Το λογισμικό παρακολουθεί και προβλέπει την εξέλιξη της φυτείας και συμβουλεύει τον παραγωγό πότε και πόσο να λιπάνει, πότε και πόσο να ψεκάσει, πότε και πόσο να ποτίσει κ.λπ.
Ποια είναι η εξοικονόμηση πόρων από την εφαρμογή ΓΑ; Θα σας δώσω λίγα ενδεικτικά παραδείγματα. Σε μια αρδευόμενη καλλιέργεια η άρδευση είναι το 70% της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ανατολική Θεσσαλία. Εξοικονόμηση 20% του νερού σημαίνει αντίστοιχη εξοικονόμηση ενέργειας ή περίπου 14% της ενέργειας για τη καλλιέργεια. Εξοικονόμηση 20% περίπου στη λίπανση, κυρίως αζωτούχο, σημαίνει εξοικονόμηση 5% της ενέργειας στις αρδευόμενες και περίπου 10% στις ξηρικές. Αντίστοιχες μειώσεις μπορούμε να πετύχουμε τόσο στην κατεργασία εδάφους όσο και στη φυτοπροστασία.
Ποια η εξοικονόμηση πόρων από τις τεχνολογίες στις οποίες αναφέρθηκα; Η χρήση αμειψισποράς, ακατεργασίας, διαφοροποιημένης λίπανσης, χρήση οδηγιών του λογισμικού για ποσότητα σπόρου σποράς, λίπανση, φυτοπροστασία, άρδευση όταν χρειάστηκε και διαφοροποιημένης εφαρμογής αζωτούχου λίπανσης σε καλλιέργεια σκληρού σίτου σε χωράφια της περιοχής μας έδωσε: Μείωση κόστους παραγωγής από 90,4 σε 63,9 ευρώ/στρ. (30%) με επιπλέον μείωση από τη φυτοπροστασία. Αύξηση παραγωγής κατά 5% περίπου. Με την αύξηση της παραγωγής και τη μείωση του κόστους το κέρδος του παραγωγού αυξάνεται από 26,26 έως 36,26 ευρώ/στρ. για τιμή σίτου 22 ευρώ/κιλό. Επί πλέον είχαμε παραγωγή προϊόντος με υψηλές πρωτεΐνες.
Από όσα ανέφερα γίνεται σαφές ότι η Γεωργία μπορεί να μειώσει ουσιαστικά τις εισροές της και να εξοικονομήσει φυσικούς πόρους, ενώ θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ορθός σχεδιασμός αμειψισπορών και καλλιέργειες φυτοκάλυψης μπορούν να προστατεύσουν το έδαφος από διάβρωση, να αυξήσουν τις αποδόσεις, να μειώσουν τις ανάγκες σε αζωτούχο λίπανση με χρήση ψυχανθών και να αυξήσουν την οργανική ουσία του εδάφους. Η καλλιέργεια μπορεί να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στη μείωση του κόστους παραγωγής, αλλά και στην αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος. Η ορθή χρήση του νερού και η χρήση νέων τεχνολογιών μπορεί να αυξήσει τον βαθμό απόδοσής του και να συμβάλλει στη συντήρηση του φυσικού πόρου. Η χρήση βιομάζας για παραγωγή βιοενέργειας μπορεί να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να συμβάλει στην επάρκεια μέχρι να βρεθούν νέες πηγές ενέργειας. Οι τεχνολογίες της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών εφαρμοζόμενες στη γεωργία μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις εισροές διατηρώντας ή αυξάνοντας τις αποδόσεις. Η γεωργία ακριβείας διαθέτει σήμερα τεχνολογίες που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα και να δώσουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η χώρα μας πρέπει να μετάσχει στην ανάπτυξη και εφαρμογή αυτών των συστημάτων που θα βελτιώσουν επιπλέον την ανταγωνιστικότητά μας. Τα τελευταία χρόνια διακρίνω διάθεση των αγροτών να χρησιμοποιήσουν νέες τεχνολογίες. Καθοδήγηση και ενίσχυση των τάσεων είναι απαραίτητη. Ποιος θα οργανώσει τις δράσεις που χρειάζονται;