μελέτη και χωρίς καμία αντίδραση από οποιαδήποτε πλευρά. Στην ουσία υπήρξε συμφωνία όλου του πολιτικού φάσματος και δεν υπήρξε καμία απολύτως αντίδραση από τους φοιτητές και τους καθηγητές τόσο των Πανεπιστημίων όσο και των ΤΕΙ.
Εκπληρώθηκε έτσι η ολοκλήρωση ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Το 1974 λειτούργησαν για πρώτη φορά τα Κέντρα Ανώτερης Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕ), σχολές οι οποίες είχαν δημιουργηθεί το 1970 με χρηματοδότηση της Διεθνούς Τράπεζας. Οι σχολές αυτές ήταν μια συνέχεια-επέκταση των Ανωτέρων Σχολών κυρίως ιδιωτικών (π.χ. Ευκλείδης, Γουμενόπουλος ) και κυρίως των σχολών Υπομηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Τα ΚΑΤΕ από την έναρξη λειτουργίας τους εντάχθηκαν στις Πανελλαδικές εξετάσεις και έτσι θεωρήθηκε από την ελληνική κοινωνία ότι συγκέντρωναν τους αποτυχόντες των εξετάσεων για τα Πανεπιστήμια.
Το μεγάλο, όμως, πρόβλημα ήταν ότι ενώ οι απόφοιτοι των ΚΑΤΕ δικαιούνταν να έχουν επαγγελματικά δικαιώματα η λυσσαλέα, αδικαιολόγητη και αλαζονική στάση του Τεχνικού Επιμελητηρίου άφησε τα Ιδρύματα αυτά χωρίς δικαιώματα μέχρι και τη διάλυσή τους. Έτσι συνεχίστηκε το πρόβλημα που είχαν δημιουργήσει οι Σχολές Υπομηχανικών, στις οποίες οι απόφοιτοι είχαν ήδη ένα σημαντικό ιστορικό κινητοποιήσεων. Να σημειώσουμε ότι οι Ανώτερες Σχολές ηλεκτρονικών δεν αντιμετώπισαν τέτοιο πρόβλημα, η αντίδραση υπήρξε για τις ειδικότητες, οι οποίες συγκρούονταν με τις κλασικές ειδικότητες των μηχανικών.
Τα ΚΑΤΕ το 1977 μετατράπηκαν σε ΚΑΤΕΕ, προσθέτοντας τον όρο «Επαγγελματική», έτσι ώστε να περιλάβει και άλλες ειδικότητες πέραν των τεχνικών. Το 1984 τα ΚΑΤΕΕ μετατρέπονται σε Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και λαμβάνουν δομή ανάλογη με τα Πανεπιστήμια. Αναβαθμίστηκαν τα προσόντα των καθηγητών, θεσμοθετήθηκε η εφαρμοσμένη έρευνα και η δομή διοίκησης έγινε ή ίδια με τα Πανεπιστήμια. Παράλληλα, η Ανώτερη και Ανώτατη Εκπαίδευση εντάχθηκαν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Και ενώ τέθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία Ιδρυμάτων, τα οποία ήταν πολύ σημαντικά για την ανάπτυξη της χώρας η παντοδυναμία του Τεχνικού Επιμελητηρίου απέτρεψε όλες τις κυβερνήσεις να θεσμοθετηθούν τα επαγγελματικά δικαιώματα που δικαιούνταν οι πτυχιούχοι των ΤΕΙ.
Με αυτόν τον τρόπο υποθηκεύτηκε το μέλλον των Ιδρυμάτων. Από την άλλη πλευρά η κοινωνία μέχρι και την κατάργηση των ΤΕΙ, θεωρούσε τα ιδρύματα αυτά υποδοχείς των αποτυχημένων στις εισαγωγικές. Οι δε «προσοντούχοι» καθηγητές των ΤΕΙ ποτέ δεν ξεπέρασαν το κόμπλεξ τους με τα Πανεπιστήμια.
Το πραγματικό θέμα, όμως, είναι αν τα ιδρύματα αυτά ήταν σημαντικά για τους νέους μας, για την αγορά εργασία και για την ανάπτυξη της χώρας. Η πρώτη σοβαρή συνέπεια της κατάργησης των ΤΕΙ είναι ο πληθωρισμός τμημάτων στα Πανεπιστήμια και ο μεγάλος αριθμός φοιτητών. Με τον τρόπο αυτόν υποβαθμίζεται σοβαρά η ποιότητα των σπουδών στα Πανεπιστήμια (κάθε χρόνο εισάγονται περίπου 60.000 νέοι φοιτητές). Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι δημιουργούμε πληθωρισμό πτυχιούχων και αυξάνουμε το brain drain και την ανεργία τους.
Εκεί, όμως, που μπορεί κάποιος να δει τις συνέπειες της κατάργησης των ΤΕΙ είναι η αγορά εργασίας. Μετά από 40 χρόνια ως καθηγητής στο ΤΕΙ και 20 χρόνια ενασχόλησης με τον Δήμο, μπορώ να πω με βεβαιότητα: Η μεγάλη πλειοψηφία των πτυχιούχων των ΤΕΙ σταδιοδρόμησαν με μεγάλη επιτυχία σε όλους τους τομείς: του εμπορίου, των υπηρεσιών και της παραγωγής. Η εργασιακή πορεία των περισσοτέρων πτυχιούχων ΤΕΙ διαφέρει από εκείνη ενός αντίστοιχου μηχανικού Πολυτεχνείου ή οικονομολόγου του Πανεπιστημίου. Η διαφορά συνίσταται στο ότι οι πτυχιούχοι ΤΕΙ έχουν σαν σημείο εκκίνησης πιο τεχνικές πρακτικές εργασίες (π.χ. εργοδηγοί σε εργοστάσιο, λογιστές κ.λπ.). Πολύ σημαντικό, επίσης, είναι ότι οι πτυχιούχοι του ΤΕΙ έχουν μεγαλύτερη διείσδυση στον ιδιωτικό τομέα και στην επιχειρηματικότητα (κυρίως σαν αυτοαπασχολούμενοι και δημιουργία μικρών εταιριών).
Σήμερα οι ελλείψεις τεχνικών ειδικοτήτων στην αγορά εργασίας είναι εμφανείς. Ειδικότητες, όπως είναι οι τεχνικοί αυτοκινήτων, οι τεχνικοί αερίου, οι τεχνικοί δικτύων, οι εργοδηγοί κάθε μορφής έργου και πολλές άλλες ειδικότητες δεν υπάρχουν στην αγορά. Ακόμη και οι απλοί ηλεκτρολόγοι εγκαταστάτες και οι υδραυλικοί αρχίζουν να λείπουν από την αγορά αφού όσοι βγαίνουν στη σύνταξη δεν αντικαθίστανται. Αυτό επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο, γιατί η κατάργηση των ΤΕΙ συμπαρασύρει σε υποβάθμιση την τεχνική εκπαίδευση όλων των βαθμίδων.
Η επανίδρυση νέων αντίστοιχων Τεχνολογικών Ιδρυμάτων θεωρώ ότι είναι εθνική ανάγκη. Αυτό άρχισαν ήδη να το καταλαβαίνουν εκεί στα Υπουργεία και να το συζητούν. Άλλωστε στον νόμο της κατάργηση των ΤΕΙ προβλέπονταν ή λειτουργία ειδικών τμημάτων διετούς διάρκειας τεχνολογικού χαρακτήρα, τα οποία θα λειτουργούσαν στο πλαίσιο του Πανεπιστημίου. Αυτό δεν υλοποιήθηκε ακόμη και ούτε θα υλοποιηθεί ποτέ, διότι τα Πανεπιστήμια: πρώτον έχουν άλλα τεράστια προβλήματα να αντιμετωπίσουν και δεύτερον δεν έχουν την εμπειρία να προσφέρουν πραγματική τεχνική εκπαίδευση.
Πρέπει να δημιουργηθούν νέα Τεχνολογικά Ιδρύματα άμεσα. Όποιο όνομα και να έχουν, ο νόμος πρέπει να ξεκινάει από τα δικαιώματα των πτυχιούχων. Τα ιδρύματα δεν πρέπει να είναι Πανεπιστήμια και οι πτυχιούχοι θα πρέπει να έχουν δικαιώματα ανάλογα με αυτά που διδάσκονται. Οι καθηγητές πρέπει να έχουν υψηλά προσόντα, αλλά να προηγείται η εμπειρία της ακαδημαϊκότητας. Τα Ιδρύματα πρέπει να ανήκουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και να έχουν δικαίωμα να διεξάγουν εφαρμοσμένη έρευνα. Τέλος, τα Ιδρύματα αυτά πρέπει να έχουν την ευθύνη για τον σχεδιασμό και την εποπτεία της τεχνικής εκπαίδευση όλων των βαθμίδων. Κανονικά θα έπρεπε να έχουν την ευθύνη και για την επαγγελματική κατάρτιση, αλλά τα συμφέροντα εκεί είναι πολύ μεγάλα για να το επιτρέψουν…
Καθώς τα γράφω αυτά σκέφτομαι ότι ονειρεύομαι αν πιστεύω ότι θα επιτρέψουν τα ποικίλα συμφέροντα να δημιουργηθούν τέτοια Ιδρύματα. Αλλά ελπίζω, γιατί η ανάγκη τελικά γίνεται ιστορία…
