Tα μαθήματα αρχίζουν...

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ

Από τον Απόστολο Ποντίκα, δάσκαλο, θεολόγο, φιλόλογο, Πολιτικών Επιστημών

Το καλοκαίρι πέρασε και θα αφήσει τη θέση του στα ψηφιδωτά των κιτρινισμένων φύλλων και χρυσάνθεμων…
Στο περίβολο μιας νότιας γωνιάς από τη φθινοπωρινή ψιχάλα έρχονται στα μάτια όλων μας οι νοσταλγικές μαθητικές στιγμές, γεμάτες χαμόγελα και λευκά όνειρα, στιγμές που πέρασαν και στέριωσαν μέσα μας το θεμέλιο της κατοπινής κοινωνικής και επαγγελματικής ζωής μας.
Αλλά, όμως, πόσοι εκπαιδευτικοί, είτε είναι εν ενεργεία είτε συνταξιούχοι, τούτες τις μέρες δεν φέρνουν στη μνήμη τους τα παιδικά σμάρια που κρατούν στα χείλη τους, το πλουμισμένο χαμόγελο της ΝΙΟΤΗΣ και στα βλέφαρα τις ελπίδες για το αύριο, για μια καινούργια ζωή. Ακριβώς τα χελιδόνια αυτά διασχίζουν κάθε πρωί τους δρόμους και τραβούν για τη ζεστή τους φωλιά, το ΣΧΟΛΕΙΟ. Μια τέτοια νοσταλγική εικόνα ζήσαμε όλοι μας στα μαθητικά μας χρόνια, αλλά και ως εκπαιδευτικοί. Με μια τσάντα στο χέρι, γεμάτη από σύνεργα της σχολικής εργασίας και του καθημερινού πνευματικού μόχθου, διασχίζουν τα δρομάκια, σοκάκια χωριών και πόλεων, σκορπίζοντας τριγύρω τις άφθονες πινελιές της χαράς που είναι μια αντίθετη εικόνα στα ωχρά και μελαγχολικά πρωινά του φθινοπώρου.
Οι μαθητές ξαναφτιάχνουν τον δικό τους κόσμο, τη δική τους ζωή, ενώ η αίθουσα του Σχολείου και η αυλή ξαναζωντανεύει, ύστερα και από τα προβλήματα της πανδημίας (μάσκες, εμβόλια). Ο δάσκαλος, ο καθηγητής με το αυστηρό, αλλά στοργικό βλέμμα, θα αγκαλιάσει όλη την τάξη και ο αγώνας των μαθητών θα είναι μεγάλος.
Η Νίκη και η επιτυχία βρίσκονται πλάι στην αποτυχία και την ήττα. Ακριβώς, αυτό είναι και το σημείο του όμορφου, σκληρού και ωραίου αγώνα. «Τον καλόν αγώνα, ηγώνισμαι…». Και όταν τα μάτια καρφωθούν στο τίποτα και το βλέμμα μαζευτεί στον νου και μαζέψει τα στρατεύματα της γνώσης, τότε, ακριβώς, η στιγμή αυτή γίνεται ιερή και τότε αρχίζει ο μαθητικός και στη συνέχεια φοιτητικός αγώνας των νέων μας. Βέβαια, ο μαθητικός δρόμος είναι γεμάτος από Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες, ενώ οι σειρήνες θα τους σιμώσουν και η Κίρκη θα τους χαμογελάσει. Ο μανιασμένος από την ορμή της νιότης θα χτυπήσει με την τρίαινα τη θάλασσα και τότε θα σηκωθούν μανιασμένα κύματα. Το ταξίδι των νέων είναι μακρινό και πόσοι θα μπορέσουν να φτάσουν στην Ιθάκη; Στον σκληρό αυτόν αγώνα των νέων, η οικογένεια αποτελεί το πρώτο και τελευταίο βήμα στο σχολείο. Οι γονείς διδάσκουν το πρώτο κρίσιμο μάθημα στα παιδιά τους και ιδιαίτερα στα ΠΡΩΤΑΚΙΑ, τα οποία κάνουν το πρώτο σημαντικό εκπαιδευτικό βήμα. Αποχωρίζονται πια τον μικρόκοσμο της οικογένειας και εντάσσονται σε ένα ευρύτερο μαθητικό και κοινωνικό σύνολο. Στη σχολική κοινότητα που εντάσσονται, έχουν ταυτόχρονα καθήκοντα και υποχρεώσεις. Βέβαια, το Νηπιαγωγείο είναι μια σημαντική προϋπόθεση για την ομαλή ένταξη του παιδιού στην Α’ τάξη του Δημοτικού. Ένα άλλο βασικό στοιχείο είναι το μικρό παιδί να έχει σχολική ετοιμότητα, δηλαδή να έχει μια ωριμότητα νοητική, συναισθηματική, ψυχική και σωματική, ανάλογη με την ηλικία του.
Εξάλλου, οι γονείς από την περίοδο του Νηπιαγωγείου οφείλουν να προετοιμάσουν το παιδί για την πρώτη ημέρα στο Σχολείο, ώστε να το δει θετικά και να μπορέσει σύντομα να προσαρμοστεί. Όταν το παιδί παρουσιάζει φόβο ή άγχος για το νέο σχολικό περιβάλλον, τότε το γεγονός αυτό συνοδεύεται από έντονες συναισθηματικές εκδηλώσεις και σωματικά συμπτώματα.
Στην περίπτωση αυτήν έχουμε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της σχολικής φοβίας, η οποία συχνά οδηγεί και σε άρνηση του σχολείου. Θεωρούμε ότι στην περίπτωση αυτήν, η συνεργασία γονέα και Σχολείου είναι η καλύτερη και δεν πρέπει οι γονείς να καμφθούν από την άρνηση του παιδιού τους και να το κρατήσουν στο σπίτι. Αυτό παιδαγωγικά είναι μια λανθασμένη ενέργεια, γιατί με το να παραμείνει το παιδί στο σπίτι δεν ξεπερνά τον φόβο, αλλά απλά τον αποφεύγει (περίπτωση κορονοϊού). Η παρότρυνση, η ενθάρρυνση, η βοήθεια του σπιτιού και του δασκάλου, θα διώξουν τη σχολική φοβία… Επίσης σημαντικό είναι τα παιδιά της πρώτης τάξης Δημοτικού να μην αρχίζουν παράλληλα και πολλές εξωσχολικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, γιατί στην πρώτη αυτή φάση έχουν ανάγκη το καθημερινό παιγνίδι και τον δικό τους ελεύθερο χρόνο. Εξάλλου, τη δική τους ευαίσθητη μεταβατική περίοδο διανύουν και οι τελειόφοιτοι του Λυκείου. Οι μαθητές του Λυκείου βρίσκονται σε μια φάση, όπου βλέπουν να τους συμβαίνουν πολλές σωματικές, ψυχικές και συναισθηματικές αλλαγές, γιατί διανύουν τον χρόνο που αναθεωρούν αρκετά σημεία της ζωής τους.
Διδάσκοντας, στην Πρωτοβάθμια, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αλλά και με την πολύχρονη θητεία μου στη θέση του σχολικού συμβούλου, διέγνωσα προβλήματα, όπως, μάθησης, αδιαφορίας γονέων για την κακή συμπεριφορά των παιδιών και για την άσχημη επίδοσή τους. Τελευταία ήρθε και το φαινόμενο επιθέσεων μεγαλυτέρων μαθητών σε μικρότερους, με κλοπές χρημάτων, κινητών, κ.λπ. Έτσι, Σχολείο και γονείς οφείλουν να έχουν στενή συνεργασία.