Υπό ποιες προϋποθέσεις και με ποια διαδικασία όμως, μπορεί ένα φυσικό πρόσωπο να απαλλαγεί από τα χρέη του;
1ον, Το κρίσιμο δικονομικό εργαλείο εν προκειμένω είναι η «αίτηση πτώχευσης», η οποία συνεπαγωγικά οδηγεί στη ρευστοποίηση και διανομή των στοιχείων της πτωχευτικής περιουσίας. Προϋπόθεση της αιτήσεως συνιστά η παύση πληρωμών του οφειλέτη, δηλαδή η αδυναμία του να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο. Ο οφειλέτης τεκμαίρεται ότι βρίσκεται σε παύση πληρωμών, όταν δεν καταβάλει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή τα πιστωτικά / χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 60% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του, για περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ.
2ον, Εφόσον ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών ή σε επαπειλούμενη αδυναμία εκπλήρωσης και η περιουσία του δεν υπερβαίνει τις 350.000 ευρώ, μπορεί να απευθυνθεί, με αίτησή του, στο Ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου έχει την κύρια κατοικία του (κριτήριο διάγνωσης της κατά τόπο αρμοδιότητας, αποτελεί η αναφερόμενη ως κατοικία του οφειλέτη στην τελευταία φορολογική του δήλωση). Η αίτηση του οφειλέτη υποβάλλεται ηλεκτρονικά, μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου Φερεγγυότητας (https://www.gov.gr/ipiresies/periousia-kai-phorologia/diakheirise-opheilon/katakhorise-sto-elektroniko-metroo-pheregguotetas), στο οποίο και δημοσιοποιείται για χρονικό διάστημα 30 ημερών. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα, μπορούν να υποβληθούν από τους πιστωτές παρεμβάσεις κατά της αιτήσεως.
3ον, Με την αίτηση, ο οφειλέτης, πρέπει να υποβάλει, στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, τα εξής:
(α) τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματος, δήλωση στοιχείων ακινήτων και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα,
(β) κατάσταση του συνόλου των πιστωτών του,
(γ) βεβαίωση της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας για τα χρέη του προς το Δημόσιο,
(δ) γραμμάτιο κατάθεσης του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων ποσού 250 ευρώ, για την αντιμετώπιση των πρώτων εξόδων της πτώχευσης, εκτός εάν τα μη βεβαρυμμένα στοιχεία της περιουσίας του δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας και τα ετήσια εισοδήματά του δεν υπερβαίνουν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης,
(ε) λοιπά έγγραφα που υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς του (λ.χ. βεβαιώσεις αποδοχών).
Επισημαίνεται ότι, ως προς τα απαιτούμενα στοιχεία που ευρίσκονται σε βάσεις δεδομένων του δημόσιου τομέα ή των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, η αίτηση περιλαμβάνει συναίνεση πρόσβασης στα αρχεία αυτά για κάθε πρόσωπο με έννομο συμφέρον, καθώς και συναίνεση για άρση του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων του ν.δ. 1059/1971 (Α’ 270) και του φορολογικού απορρήτου. Την ίδια συναίνεση πρόσβασης σε κάθε πρόσωπο με έννομο συμφέρον παρέχει ο οφειλέτης και ως προς τα κατατεθέντα συνοδευτικά έγγραφα.
4ον, Στην αίτηση του οφειλέτη πρέπει:
(α) να αναφέρεται ο προτεινόμενος σύνδικος (όνομα, επώνυμο και διεύθυνση) και η αίτηση να συνοδεύεται από έγγραφη δήλωση του υποψήφιου συνδίκου ότι αποδέχεται τον διορισμό και από δήλωσή του περί μη υπάρξεως κωλύματος είτε
(β) να μνημονεύεται ότι δεν κατέστη δυνατή η ανεύρεση υποψήφιου συνδίκου που να αποδεχθεί τον διορισμό.
5ον, Η αίτηση πτώχευσης που εισάγεται κατά την περιγραφόμενη απλοποιημένη διαδικασία πτωχεύσεων μικρού αντικειμένου, συζητείται οίκοθεν, χωρίς ακροαματική διαδικασία και χωρίς ορισμό δικασίμου.
6ον, Εφόσον δεν ασκηθεί παρέμβαση ή ασκηθεί μόνο ως προς τον διορισμό συνδίκου, το δικαστήριο κηρύσσει την πτώχευση, ορίζει εισηγητή και σύνδικο και προσδιορίζει την ημερομηνία της παύσης των πληρωμών. Στην περίπτωση οφειλέτη, του οποίου τα μη βεβαρυμμένα στοιχεία της περιουσίας του δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας και το ετήσιο εισόδημά του, αφού αφαιρεθούν οι φόροι και οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, δεν υπερβαίνει το ποσό των ετήσιων ευλόγων δαπανών διαβίωσης ή το δωδεκαπλάσιο του ακατάσχετου, που ορίζεται σε 15.000 ευρώ (1.250Χ12), δεν διορίζεται σύνδικος και ο εισηγητής διατάσσει την καταχώρηση του ονόματος του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας.
Ο οφειλέτης απαλλάσσεται πλήρως από κάθε οφειλή του προς τους πτωχευτικούς πιστωτές, 36 μήνες από την ημερομηνία κήρυξης της πτώχευσης ή την ημερομηνία καταχώρησης του ονόματός του στο μητρώο. Εάν μάλιστα, ο οφειλέτης, εισφέρει στην πτωχευτική περιουσία στοιχεία σημαντικής αξίας, που υπερβαίνουν σε αξία το 10% των συνολικών του υποχρεώσεων και η ελάχιστη αξία τους δεν υπολείπεται των 100.000 ευρώ, η περίοδος απαλλαγής μειώνεται στους 12 μήνες.
Από την Αικατερίνη Κ. Γανίδη
δικηγόρο Παρ’ Αρείω Πάγω, διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ και μέλος Επιτροπής Διαχείρισης Αφερεγγυότητας Ν. 4738/2020
