Εχει μέλλον το ευρωπαϊκό πείραμα;

Στις 6 Ιουνίου συμπληρώθηκαν 78 χρόνια από την περίφημη απόβαση της Νορμανδίας. Στόχος της επιχείρησης ήταν το άνοιγμα ενός δεύτερου μετώπου, που θα ανακούφιζε το ανατολικό μέτωπο στη Ρωσία, και θα λειτουργούσε σαν τανάλια ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα, ώστε σταδιακά να τις εξαναγκάσει σε οπισθοχώρηση και τελικά σε συντριβή. Όπως και συνέβη. Εκείνες τις μαύρες ημέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με τα εκατομμύρια των νεκρών, τις καταστροφές πόλεων και χωριών, τα απάνθρωπα εγκλήματα των ναζιστικών και φασιστικών ορδών, το Ολοκαύτωμα κατά των Εβραίων σε πλήρη εξέλιξη, ο ελεύθερος κόσμος έβλεπε να ανατέλλει το φως της ελπίδας. Η συνεργασία όλων των συμμαχικών δυνάμεων με στόχο την εξόντωση του ναζιστικού ολοκληρωτισμού δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για έναν μεταπολεμικό κόσμο ειρήνης, συνεργασίας και ευημερίας. Ιδιαίτερα για την καθημαγμένη Ευρώπη, η οποία είχε στο μεγαλύτερο τμήμα της μεταβληθεί σε ερείπια, ήταν έντονη η επιθυμία για την οικοδόμηση μιας νέας ενότητας, που θα άφηνε πίσω της τους διχασμούς του παρελθόντος.

Σύντομα, ωστόσο, όλες αυτές οι προσδοκίες αποδείχθηκαν πολύ ωραίες για να βγουν αληθινές. Στον ευρωπαϊκό χώρο υψώθηκε ένα σιδηρούν παραπέτασμα, κατά τον ορισμό του Τσώρτσιλ, λόγω της δημιουργίας ενός εκτενούς σοσιαλιστικού μπλοκ χωρών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Στα δυτικά, ωστόσο, της γηραιάς ηπείρου, η ελπίδα μιας ισχυρής, ευημερούσας και ανεξάρτητης Ευρώπης, οδήγησε στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, που θα εξελισσόταν αργότερα στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) και τέλος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο πλαίσιο αυτού του θεσμού έδρασαν σπουδαίοι Ευρωπαϊστές, όπως ο στρατηγός Ντε Γκωλ, ο καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ντε Γκάσπερι, ο Ζισκάρ ντ’ Εσταίν, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Όραμα όλων αυτών των σπουδαίων πολιτικών ανδρών ήταν η ανάδυση μιας ενιαίας Ευρώπης, ισχυρού πόλου στο διεθνές σύστημα.
Όταν έφθασε το πλήρωμα του χρόνου, και κατέρρευσε το τείχος του Βερολίνου, θεωρήσαμε ότι η ημέρα μιας πραγματικά ενωμένης Ευρώπης, από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια -ή κι ως το Βλαδιβοστόκ- δεν ήταν μακριά. Δυστυχώς, όμως, και πάλι οι υπολογισμοί βγήκαν λανθασμένοι. Και σήμερα φθάσαμε στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τον σφοδρό πόλεμο που διεξάγεται για πάνω από 100 ημέρες στην πολύπαθη αυτή χώρα. Το γεγονός αυτό προκάλεσε έναν συγκλονισμό στους Ευρωπαίους, αλλά τροφοδότησε και σοβαρά διλήμματα. Η αποκατάσταση της διεθνούς νομιμότητας, η καταδίκη κάθε αναθεωρητισμού, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και η δημιουργία, επιτέλους, μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας συνιστούν απαραίτητες προϋποθέσεις για μια ενωμένη και χειραφετημένη Ευρώπη του 21ου αιώνα.
Στα παραπάνω, όμως, πρέπει να συμπεριληφθεί και ένα ευρωπαϊκό όραμα για την επόμενη ημέρα, αντίστοιχο με αυτό του ντε Γκωλ, που θα κατορθώσει να υπερκεράσει τους εσωτερικούς διχασμούς, και δεν θα επιτρέψει την παρατεταμένη για δεκαετίες ύπαρξη νέων τειχών ή τον υποβιβασμό της Ευρώπης σε παραπληρωματικό πόλο του διεθνούς συστήματος. Το πώς θα γίνει αυτό, είναι κάτι που οφείλουν να το επεξεργαστούν από τώρα οι ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία αν δεν οδηγήσει στη βίαιη ενηλικίωση της Ευρώπης και την ολοκλήρωση της, έως σήμερα, ατελούς Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα θέσει σε μη αναστρέψιμη παρακμιακή τροχιά το πιο φιλόδοξο πείραμα στην ευρωπαϊκή ιστορία.

 

Από τον Μάξιμο Χαρακόπουλο,
βουλευτή Λαρίσης της ΝΔ, πρώην υπουργό