ΠΕΡΙ ΡΩΣΙΑΣ I. ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΗΜΑ

Έπεσε πρόσφατα στα χέρια μου ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο 500 σελίδων του νεαρού το 2000, μεγαλοεπενδυτή τότε, στη Ρωσία, Μπιλ Μπράουντερ.

Πρόκειται για πολιτικό θρίλερ, που εκδόθηκε πρόσφατα στην Αγγλία και έχει ήδη μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και στην ελληνική από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Τίτλος του: «Το κόκκινο σήμα». Ομολογώ πως η ανάγνωσή του με εξέπληξε, όπως πριν τέσσερις περίπου δεκαετίες το άλλο -ρωσικό τότε- και απαγορευμένο στην ΕΣΣΔ και το ανατολικό μπλοκ βιβλίο του Ρώσου συγγραφέα Αλεξάντρ Σολτζενίτσιν (+ 2008), που πήρε Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1970. «Το κόκκινο σήμα» χρωστά τον τίτλο του στο διεθνές σήμα καταζητούμενων προσώπων της Interpol και δεν είναι ακριβώς αυτοβιογραφία. Είναι απεικόνιση του μετασοβιετικού Κράτους και πιο συγκεκριμένα του Κράτους του Βλαδίμηρου Πούτιν.
Προβληματισμένος από την περιγραφή του Μπράουντερ, αφιέρωσα τον τελευταίο καιρό στο διάβασμα και άλλων σημαντικών κειμένων, ψηφισμάτων και νόμων από το διαδίκτυο με τη βοήθεια φίλων ικανών στο ηλεκτρονικό «ψάξιμο». Θεώρησα χρήσιμο να μοιραστώ μαζί σας σε αυτοτελείς κατά το δυνατό συνέχειες ό,τι έχω σημειώσει με χρονολογίες, ονόματα, τοποθεσίες και περιγραφές συμβάντων. Ό,τι κατόρθωσα να βρω και όλα όσα όλοι γνωρίζουμε εδώ και τρεις μήνες μετά την εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία, αποδεικνύουν πως η σημερινή Ρωσία των 17.000.000 km2 (πάνω από 124 φορές μεγαλύτερη της Ελλάδας), του κατά κεφαλή ΑΕΠ 26.500 δολ. μαζί με τους ολιγάρχες και των 142.000.000 ανθρώπων είναι τύποις μία «ομοσπονδιακή ημιπροεδρική Δημοκρατία», που μοιάζει με το Ερντογανικό Κράτος, αποτελεί μόρφωμα, τον χαρακτηρισμό του οποίου θέλω ν’ αποφύγω. Τον αφήνω στους αναγνώστες αυτών των σημειωμάτων, όταν και εάν τα διαβάσουν. Ο ίδιος διεκδικώ απλά την εντιμότητα των κειμένων. Αρχίζω με δύο αποσπάσματα του βιβλίου του Μπράουντερ σε δύο διαφορετικά επίπεδα της ρωσικής κρατικής λειτουργίας. Το πρώτο από το οπισθόφυλλο της ελληνικής έκδοσης (Καστανιώτης). «Νοέμβριος 2009. Σε κάποια φυλακή της Μόσχας (σ.σ. 16.11. Φυλακές Μπούτιρκα) οκτώ αστυνομικοί ξυλοφορτώνουν μέχρι θανάτου τον Σεργκέι Μαγκνίτσκι. Ποιο ήταν το έγκλημά του; Ο νεαρός δικηγόρος κατέθεσε εναντίον αξιωματούχων (σ.σ. αντισυνταγματάρχη Αρτέμ Κουζνέτσοφ, ταγματάρχη Καρπόφ κ.ά.) του Υπουργείου Εσωτερικών, που είχαν υπεξαιρέσει 230 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία είχε πληρώσει στο Κράτος ένα από τα πιο επιτυχημένα αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου. Αυτή η άγρια δολοφονία παραμένει αδιερεύνητη και ατιμώρητη. Ο άνθρωπος που προσέλαβε το θύμα καταγράφει, πώς ακριβώς οι ρωσικές αρχές συγκάλυψαν την υπόθεση και βάζει το μαχαίρι βαθιά στη σκοτεινή καρδιά του Κρεμλίνου, προκειμένου να ξεσκεπάσει τα ένοχα μυστικά του. «Σε δεύτερο επίπεδο και στη σελ. 209 του «κόκκινου σήματος» διαβάζουμε τα λόγια που απηύθυνε αρχές του 2001 στον συγγραφέα και δημιουργό του αμοιβαίου κεφαλαίου Hermitage fund ένας Ρώσος εκπρόσωπος μιας μεσαίας πετρελαϊκής εταιρείας, το όνομα του οποίου αποσιωπάται για ευνόητους λόγους, και που τον ρωτά ο Μπράουντερ: «Θέλαμε να μιλήσουμε μαζί σας, γιατί προσπαθούμε να καταλάβουμε τι έχει κλαπεί από την Gazprom. Είστε από τους ειδικούς στον χώρο και αναρωτιόμουν, αν θα είσαστε πρόθυμος να μοιραστείτε μερικές από τις γνώσεις σας μαζί μας». Ακολουθεί ο εξής διάλογος: «Χαίρομαι που ρωτάτε. Η διοίκηση της Gazprom αποτελείται από τους μεγαλύτερους απατεώνες που μπορεί κανείς να φανταστεί. Οι τύποι κλέβουν τα πάντα». «Σαν τι δηλαδή;». «Πάρτε για παράδειγμα την Tarkosalenftregaz. Από την Gasprom την πήραν». «Τι είναι η Tarko;». «Η Tarkosale είναι ένα κοίτασμα φυσικού αερίου στην περιοχή Γιαμάλο-Νενέτς. Διαθέτει περίπου 400 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου». Συνεχίζει ο συγγραφέας. «Πρόκειται για 2,7 δισ. βαρέλια πετρελαίου, που είναι μεγαλύτερο από την αμερικανική Occidental Petroleum, μία εταιρεία 9 δισ. δολαρίων. Ο τύπος μάς έδινε ονόματα, ημερομηνίες, μας έλεγε και για άλλα κοιτάσματα φυσικού αερίου που είχαν γίνει αντικείμενο κλοπής*. Χωρίς να το ξέρω είχα πέσει πάνω σ’ ένα από τα πιο σημαντικά πολιτισμικά φαινόμενα της μετασοβιετικής Ρωσίας: Το τεράστιο χάσμα πλούτου. Τη σοβιετική εποχή ο πιο πλούσιος άνθρωπος στη Ρωσία ήταν έξι φορές πλουσιότερος από τον πιο φτωχό. Μπορεί τα μέλη του Πολιτμπιρό να είχαν μεγαλύτερο διαμέρισμα, αυτοκίνητο και ωραία ντάτσα, αλλά ως εκεί. Το 2.000 ωστόσο ο πιο πλούσιος Ρώσος ήταν 250.000 φορές πλουσιότερος από τον πιο φτωχό. Αυτό το οικονομικό χάσμα δημιουργήθηκε σε τόσο λίγο διάστημα, που δηλητηρίασε την ψυχολογία ολόκληρου του έθνους. Οι άνθρωποι ήταν τόσο οργισμένοι, που πρόθυμα ξερνούσαν ό,τι ήξεραν και δεν ήξεραν στον πρώτο, που θα τους ρωτούσε». Αυτά και χειρότερα παντού στις κρατικές επιχειρήσεις οι άνθρωποι του Μπράουντερ τα επαλήθευσαν από σειρά διασταυρώσεων και από βάσεις αρχείων με ονόματα, ημερομηνίες και ποσά. Οι τελευταίες πωλούνταν στη μαύρη αγορά, όπου τις διοχέτευαν απλά στελέχη των επιχειρήσεων και των ολιγαρχών, Ρώσοι ακτιβιστές, Ρώσοι χρηματιστές που είχαν εγκαταλείψει τη χώρα και άλλοι. Για την Gazprom και τα κλεμμένα κοιτάσματα ασχολήθηκαν τέλη του 2000 τα μεγαλύτερα οικονομικά έντυπα του Κόσμου. Δεν τιμωρήθηκε κανένας, άλλαξαν από τον Πούτιν οι διοικήσεις πολλών οργανισμών, μπήκαν καινούργιες, έκλεψαν λιγότερα και κάπως έτσι διαμορφώθηκε μετά το 1990 το τωρινό καθεστώς μιας τύποις Α.Ε. που ελέγχεται από το Κράτος (διάβαζε κ. Πούτιν), όπως λ.χ. η εταιρεία κολοσσός Gazprom, που διαθέτει τα πλουσιότερα στον κόσμο κοιτάσματα φυσικού αερίου, έχει 466.000 υπαλλήλους, δίκτυα μεταφοράς 169.000 χλμ., αντιπροσωπεύει το 74% της ρωσικής παραγωγής Φ.Α. και εξάγει σε 30 χώρες. Μόνον από την Ε.Ε. εισπράττει πάνω από 700 δισ. ευρώ τον χρόνο. Με αυτά τα λίγα κλείνει εδώ το προοίμιο για το σημερινό ρωσικό κράτος.
* Οι κλοπές, για τις οποίες γίνεται λόγος είναι μεταβιβάσεις κοιτασμάτων φυσικού αερίου η πετρελαίου της Ρωσίας από την ιδιοκτήτρια όλων αυτών Gazprom προς ημετέρους και τρίτους με φανερά χαμηλές τιμές, ενώ εισπράττονταν πολλαπλάσια ποσά, που κατέληγαν στις τσέπες του Δ.Σ. και του επόπτη του. Στη Ρωσία είναι γνωστό ως «50-50».