«Ηχείστε οι σάλπιγγες»

Από την Αριστέα Κωστίμπα-Βαλιώτου, εκπαιδευτικό

«Ηχείστε οι σάλπιγγες. Καμπάνες βροντερές
δονείστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα.
Βογκείστε τύμπανα πολέμου. Οι φοβερές σημαίες
ξεδιπλωθείτε στον αέρα.
Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα».Βαθειά, αισθαντική η φωνή που απήγγειλε σαν τραγούδι τους στίχους. Με πάθος συγκρατημένο, άλλοτε υψωνόταν και τάραξε αγέρα και πνεύματα, άλλοτε χαμήλωνε, χαμήλωνε γινόταν απαλή και γλυκιά, σαν τον ψίθυρο του μπάτη. Συνέπαιρνε

το πλήθος. Και ήταν πολυάριθμο και ετερόκλητο το πλήθος εκείνη την κρύα χειμωνιάτικη ημέρα του Φεβρουαρίου που κατέκλυζε τους χώρους του Κοιμητηρίου.
«Ηχείστε οι σάλπιγγες».
Οι λέξεις ηχηρές και καθάριες εκφωνούνταν από τον επιβλητικό άνδρα με την ιερατική αμφίεση. Η φυσιογνωμία που υπέβαλλε την ιδέα της μεγαλοφυΐας. Μέτωπο υψηλό και καθαρό, γραμμές προσώπου αδρές, έδιναν την εντύπωση ότι ο προφήτης Ιωήλ ξεπήδησε από πίνακα του Μιχαήλ Αγγέλου και στέκονταν ολοζώντανος ανάμεσά τους. Οι στίχοι, συγκινησιακά φορτισμένοι, σαν επιδέξια μαγικά δάκτυλα άγγιζαν κρυφές πληγές, δονούσαν ευαίσθητες χορδές. Παράστημα ευθυτενές, φάνταζε σαν απολλώνειο άγαλμα, σαν ιεροφάντη ελευσίνιων μυστηρίων.
«Ηχείστε οι σάλπιγγες!».
Ο Άγγελος, το έβδομο παιδί της λευκαδίτικης αρχοντικής οικογένειας Σικελιανού, ευφυές και ανήσυχο, μεταβαίνει στο Παρίσι για συνέχιση των σπουδών του. Η οικογενειακή του παιδεία τον σηματοδοτεί. Το νεανικό όμως της ηλικίας του μαγεύεται από την μποέμικη ζωή που επικρατεί στα καλλιτεχνικά στέκια της «Πόλης του Φωτός». Εκεί γνωρίζει την Εύα Πάλμερ, Αμερικανίδα φοιτήτρια Ιστορίας της Τέχνης. Ο έρωτάς της προς αυτόν κεραυνοβόλος. Ακολουθεί γάμος και γέννηση του γιου τους Γλαύκου. Όνομα που του δόθηκε προς τιμήν της θεάς Γλαύκης Αθηνάς και του γαλάζιου χρώματος των ματιών του.
Στο Παρίσι η διαμονή του ανέμελη, έως ότου ράπισμα δυνατό τον ταράζει, ο τραγικός θάνατος της διαπρεπούς χορεύτριας Ισιδώρας Ντάνκαν, αδελφής του συζύγου της αδελφής του. Ο πνιγμός με το ίδιο της το φουλάρι, όταν αυτό τυλίχτηκε σφιχτά στον λαιμό της και στην πόρτα του «ανοιχτού» αυτοκινήτου συγκλόνισε τον καλλιτεχνικό κόσμο.
Η μεταστροφή της ψυχοσύνθεσής του οδηγούν το ζεύγος Σικελιανού πίσω στην Ελλάδα. Σκοπός τους η υλοποίηση του σημαντικού κοινού τους ονείρου. Η αναβίωση των δελφικών αγώνων με ποιητικά, δραματουργικά, αθλητικά δρώμενα, με στόχο μια παγκόσμια πνευματική ενοποίηση. Έργο πρωτοποριακό και δαπανηρότατο. Προσπάθειες υπέρογκες. Όμως, το κοινό όχι ώριμο αρκετά ακόμη, καθώς και άλλες συγκυρίες συμβάλλουν στην ανεπαρκή προσέλευση θεατών παρά την ποιότητα του προσφερομένου θεάματος. Ποιότητα που ξεπηδούσε από την ευρυμάθεια, την πολυπραγμοσύνη των δημιουργών του. Ορφικά, οι Χρησμοί, οι Επωδοί, οι Θεογονίες, οι Τιτανομαχίες, η Ηθική του Εύμολπου, η Διαθήκη, Επικοί πρωτόκυκλοι, Θηβαϊκοί, Ηρακλειδικοί, Μινωϊκοί, Αργοναυτικοί, ολόκληρος ο Όμηρος, όλος ακέραιος ο πνευματικός και ηθικός θησαυρός της Ελλάδας ακονίζουν ασταμάτητα τη σκέψη τους. Οι ιδέες του Αισχύλου και του Πυθαγόρα ενστερνίζονται από τον Σικελιανό. Θεωρίες, σύμφωνα με τις οποίες τίποτα δεν υπάρχει που να προκαλεί μεγαλύτερη θλίψη, από την κατάπτωση των εκλεκτών ατόμων και από την αλόγιστη υποταγή είτε στους τυράννους, είτε στην απερίσκεπτη βούληση της μάζας. Τίποτα πιο πικρό από τον εκφυλισμό των εκλεκτών ατόμων σε όχλο. Τίποτα δυσκολότερο από την ανύψωση του όχλου σε άτομα εξανθρωπισμένα. «Ας μάθουμε να εξαπλώνουμε το φως, χωρίς να πολλαπλασιάζουμε τις δάδες, δίνοντάς τες αλόγιστα σε χέρια ακατάλληλα, οποιουδήποτε βρεθεί εμπρός μας» ήταν βαθειά η πεποίθησή του.
«Ηχείστε οι σάλπιγγες!».
Πόλεμος, φρίκη, κατοχή, συσσίτια για μια στάλα φαγί, για μια μπουκιά ψωμί.
Οι δυστυχίες και η φτώχεια πλημμυρίζουν πίκρα και συγκρατημένη οργή την ψυχή του. Η ταπείνωση αφόρητα εξευτελιστική για έναν λαό εργατικό, για μια χώρα προικισμένη με χώματα γόνιμα για δέντρα και φυτά καρποφόρα, τον εξουθενώνει ψυχικά. Βιώματα πικρά. Εμπειρίες που περικλείουν το προζύμι όλων των κοινωνικών αναμορφώσεων. Στοιχεία που αποβαίνουν μυστικά προπύργια της εσωτερικής, της δημιουργικής ανθρώπινης ελευθερίας. Όροι απαραίτητοι για σκέψεις εναντίον του αυταρχικού καισαρισμού, για αντιρρήσεις σθεναρές προς κάθε αυθαίρετη, ανεξέλεγκτη ιδιοτελή πολιτική. Έχοντας όπλο τα ποιήματα αγωνίζεται εναντίον των ενστίκτων της πρωτόγονης βαρβαρότητας. Ο Ορφέας κατά των Μαινάδων, ο Δαίδαλος κατά του Μίνωα, η Σίβυλλα κατά του Νέρωνα, ο Διγενής κατά του αυτοκράτορα. Είναι μια πάλη του φωτός κατά του σκότους, της ζωής κατά του θανάτου.
«Ηχείστε οι σάλπιγγες!».
Την ημέρα αυτήν τη ζοφερή με κατανυκτικό σεβασμό, οι στιβαροί ώμοι του Σικελιανού μπαίνουν κάτω από το φέρετρο για να σηκώσουν τη σορό του σεβάσμιου της Ελλάδας ποιητή. Του Κωστή Παλαμά!
Μεγάλη η συγκίνηση, ύψιστη η τιμή, ιερές οι στιγμές! Στη ζήση του είχε την ευλογία της φιλίας του με κορυφαία των ελληνικών γραμμάτων προσωπικότητα. Με μια πνευματική σεπτή φυσιογνωμία, της οποίας υπήρξε μαθητής και θαυμαστής. Και όπου εμπρός στο φέρετρό της σήμερα ακουμπά και προσεύχεται από ψυχής η Ελλάδα όλη, για εθνική και πνευματική ανάταση.
«Ηχείστε οι σάλπιγγες!!!».
Βόγκα Παιάνα
Ορφέα, Ηράκλειτε, Αισχύλε, Σολωμέ
την άγια δεχτείτε, την ψυχή του Κωνσταντίνου Παλαμά,
την τροπαιοφόρα!».
Ηχείστε, Ηχείστε οι σάλπιγγες!..